ന്യൂഡൽഹി: ഡെമോക്രാറ്റിക് റിപ്പബ്ലിക് ഓഫ് കോംഗോയിൽ നിന്ന് ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ഡോളർ പണം കൈമാറാൻ ഉപയോഗിക്കുന്ന നെറ്റ്വർക്ക് പ്രവർത്തിപ്പിക്കാൻ നിരവധി ഇന്ത്യക്കാർ സഹായിച്ചതായി ‘കോംഗോ ഹോൾഡ്-അപ്പ്’ നടത്തിയ അന്വേഷണത്തിൽ കണ്ടെത്തി. മൊത്തത്തിൽ ഏകദേശം 350 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ പണമായി ശേഖരിക്കുകയും വിദേശത്തേക്ക് മാറ്റുകയും ചെയ്തു. കൂടാതെ ഗണ്യമായ ഒരു ഭാഗം ഇന്ത്യക്കാർ നിയന്ത്രിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന കമ്പനികളിലൂടെ കടന്നുപോയി.
ആഫ്രിക്കയിലെ വിസിൽ ബ്ലോവേഴ്സ് പരിരക്ഷിക്കുന്നതിനുള്ള എൻജിഒ പ്ലാറ്റ്ഫോമും (പിപിഎൽഎഎഫ്) ഫ്രഞ്ച് പ്രസിദ്ധീകരണമായ Mediapart ഉം നേടിയ 3.5 ദശലക്ഷത്തിലധികം രേഖകളും ബിജിഎഫ്ഐ ബാങ്കിൽ നിന്നുള്ള ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ബാങ്ക് ഇടപാടുകളും ചോർന്നതിനെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള അന്താരാഷ്ട്ര അന്വേഷണമായ കോംഗോ ഹോൾഡ്-അപ്പിൽ നിന്ന് പുറത്തുവന്ന വെളിപ്പെടുത്തലുകളുടെ കൂട്ടത്തിൽ ഏറ്റവും പുതിയതാണ് ഇത്. ഈ സഹകരണത്തിൻ്റെ മാധ്യമ പങ്കാളിയാണ് ദി വയർ.
അന്വേഷണങ്ങൾ അനുസരിച്ച് ബിജിഎഫ്ഐ ബാങ്കിൻ്റെ കോംഗോ ബ്രാഞ്ചായ BGFI RDC യിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന നിരവധി സ്ഥാപനങ്ങളും വ്യക്തികളുള്ള കമ്പനികളും ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ഡോളർ പണം സ്വീകരിച്ചുവെന്നും പണം വിദേശത്തേക്ക് മാറ്റാൻ വയർ ട്രാൻസ്ഫർ ഉപയോഗിച്ചുവെന്നും പറയുന്നു. ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഇടപാടുകൾ നടത്തുന്ന ഒമ്പത് കമ്പനികളെ കേന്ദ്രീകരിച്ചാണ് അന്വേഷണം.
റേഡിയോ ഫ്രാൻസ് ഇന്റർനാഷണലിൻ്റെ (RFI) ഗവേഷണമനുസരിച്ച്, കോംഗോ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഇന്ത്യൻ വംശജരാണ് ഈ അനധികൃത പണമിടപാടിൻ്റെ മുഖ്യ നടത്തിപ്പുകാരിൽ ചിലർ. നിസാൽ എന്ന പേരിൽ അറിയപ്പെടുന്ന ഒരു കമ്പനി 2016 മാർച്ചിനും 2018 ജനുവരിക്കും ഇടയിൽ 135 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ നിക്ഷേപമായി ശേഖരിച്ചു.
കോംഗോയിലുടനീളം വ്യാപിച്ചുകിടക്കുന്ന BGFI RDC യുടെ നിരവധി ശാഖകളിൽ ഈ നിക്ഷേപങ്ങൾ പണമായാണ് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. അതേ കാലയളവിൽ, നിസൽ 140 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളർ വിദേശത്തേക്ക് കൈമാറുന്നു. RFI യുടെ അന്വേഷണമനുസരിച്ച് രണ്ട് സഹോദരന്മാരാണ് കമ്പനി നടത്തുന്നത്. ടോഫിക് ഖ്വാജയും മുനീർ ഖ്വാജ സുൽഫിക്കറും.
ഇരുവരും ഗുജറാത്തിൽ നിന്നുള്ളവരാണ്. ഗദീർ, നാഷനൽ ട്രാൻസ്ഫർ സർവീസസ് (എൻടിഎസ്) എന്നിവയുൾപ്പെടെ നിരവധി കമ്പനികളുടെ സഹസ്ഥാപകരാണ്. കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കലുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് എൻടിഎസിനെതിരെ നേരത്തെയും ആരോപണം ഉയർന്നിരുന്നു. കൺസോർഷ്യം അയച്ച ചോദ്യങ്ങളോട് ഖ്വാജകൾ പ്രതികരിച്ചിട്ടില്ല.
കമ്പനിയുടെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ 2017 ജൂലൈയിൽ തന്നെ BGFI ഗ്രൂപ്പിനുള്ളിൽ പ്രശ്നങ്ങൾ ഉയർന്നിരുന്നു. പാരീസ് ആസ്ഥാനമായുള്ള BGFI യൂറോപ്പിൻ്റെ കംപ്ലയിൻസ് മേധാവി ഈവ് ഡ സിൽവ കമ്പനിയുടെ കൈമാറ്റങ്ങൾ തടയാൻ നിർദ്ദേശിച്ചു. കമ്പനിയുടെ വൈവിധ്യമാർന്ന പ്രവർത്തനം കണക്കിലെടുത്ത് DRC രാജ്യത്തിൻ്റെ അപകടസാധ്യത, ഫ്ലോകളുടെ ഗുണഭോക്താക്കളുടെ വൈവിധ്യം, ചില ഇൻവോയ്സുകളിലും അനുബന്ധ രേഖകളിലും രേഖപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന പൊരുത്തക്കേടുകൾ, സ്വിഫ്റ്റുകളിലെ കാരണമില്ലായ്മ, നിരവധി സ്ട്രീമുകളിലെ പ്രതികരണങ്ങളുടെ അഭാവം, കമ്പനിയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ ഓഫ് അസോസിയേഷൻ ഉൾപ്പെടെയുള്ള സുപ്രധാന രേഖകളും ബാങ്കിന് ലഭിച്ചിട്ടില്ലെന്നും ഡാസിൽവ ചൂണ്ടിക്കാട്ടിയിരുന്നു.
എന്നാൽ നിസാലിൻ്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾ തുടർന്നു. മുനീർ ഖ്വാജ സുൾഫിക്കറുമായി ബന്ധമുള്ളതും അനധികൃത പണമിടപാട് ശൃംഖലയിൽ ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതുമായ മറ്റൊരു കമ്പനിയാണ് ആലിയ. 2015 സെപ്റ്റംബറിനും 2016 ജൂണിനുമിടയിൽ കമ്പനി കോംഗോയിലെ വിവിധ അക്കൗണ്ടുകളിലേക്ക് 34 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളർ കൈമാറി. ഏകദേശം 23 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ ഇതേ വിവരണത്തോടെ കടം അടയ്ക്കൽ കൈമാറി.
കോംഗോയിലെ ഏറ്റവും ശക്തരായ ഇന്ത്യൻ കുടുംബങ്ങളിലൊന്നായ ഗുജറാത്തിൽ നിന്നുള്ള ധ്രോലിയ കുടുംബവുമായി ആലിയയ്ക്ക് ബന്ധമുണ്ടെന്ന് RFI കണ്ടെത്തി. കുടുംബാംഗങ്ങളിൽ ഒരാളായ സാജിദ് ധ്രോലിയയും പനാമ പേപ്പറുകളിൽ പരാമർശം കണ്ടെത്തി. ദി വയർ നേരത്തെ റിപ്പോർട്ട് ചെയ്തതുപോലെ, ഹരീഷ് ജഗ്താനിയുടെ മോഡേൺ കൺസ്ട്രക്ഷൻ എന്ന കമ്പനിയുടെ ഒരു പങ്കാളി കൂടിയാണ് സാജിദ്. BGFI വഴി ദശലക്ഷക്കണക്കിന് തട്ടിപ്പ് നടത്തിയതിന് ജഗ്താനി തന്നെ ആരോപിക്കപ്പെടുന്നു.
നിസൽ, നിൽ ഷോപ്പ്, എസ്എംബി എന്നീ മൂന്ന് കമ്പനികൾ സാജിദിൻ്റെ ബന്ധുവായ റഹീം ധ്രോലിയ പങ്കാളിയായ വിൻമാർട്ട് ഗ്രൂപ്പിന് 1.3 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ കൈമാറിയതായി അന്വേഷണത്തിൽ കണ്ടെത്തി. ഇരുപത്തിയൊന്ന് വ്യത്യസ്ത കൈമാറ്റങ്ങൾ താരതമ്യേന ചെറിയ തുകകളിൽ നടത്തി. ഫർണിച്ചർ, കംപ്യൂട്ടർ ഉപകരണങ്ങൾ, ടെലിഫോണുകൾ, പെർഫ്യൂം, ഭക്ഷണപദാർത്ഥങ്ങൾ എന്നിവ വാങ്ങാനായിരുന്നു അവയെന്ന് പറയപ്പെടുന്നു. ഈ വാങ്ങലുകൾ, കൈമാറ്റം നടത്തിയ ഏതെങ്കിലും സ്ഥാപനങ്ങളുടെ നിയമാനുസൃതമായ ബിസിനസ്സ് ഇടപാടുകൾക്ക് വേണ്ടിയല്ലെന്ന് അന്വേഷണം സൂചിപ്പിക്കുന്നു.
ഒരു വിൻമാർട്ട് സ്ഥാപനവും അനധികൃതമായി ഫണ്ട് കൈമാറുന്നില്ല. എന്നാൽ, കൈമാറ്റങ്ങളൊന്നും നിയമവിരുദ്ധമല്ലെന്ന് റഹീം ധ്രോലിയ നിഷേധിച്ചു. വിൻ മാർട്ട് കമ്പനികളൊന്നും അനധികൃതമായി ഫണ്ട് കൈമാറുന്നില്ലെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. കോംഗോയിൽ നിന്നുള്ള അനധികൃത പണമിടപാടിലെ മറ്റൊരു ഇന്ത്യൻ കണ്ണി കോംഗോ ഹിന്ദു മണ്ഡലത്തിൻ്റെ പ്രസിഡന്റായ കമലേഷ് ശുക്ലയാണ്. ആർഎഫ്ഐ നടത്തിയ അന്വേഷണത്തിൽ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ഒരു കമ്പനിയും കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കൽ പ്രവർത്തനങ്ങളിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന രണ്ട് കമ്പനികളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം സ്ഥാപിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു.
സ്റ്റോറുകളും ഷോറൂമുകളും സർവീസ് സെന്ററുകളും നടത്തുന്ന അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കമ്പനിയായ യുഎസി, ബിജിഎഫ്ഐ ബാങ്കിൻ്റെ ആന്തരിക അക്ഷരങ്ങളിൽ സംശയാസ്പദമായ രീതിയിലാണ് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നത്. മറ്റൊരിക്കൽ, UAC-യുടെ ഒരു അക്കൗണ്ടന്റ് ETS Nil Shop-ൻ്റെ ബാങ്ക് സ്റ്റേറ്റ്മെന്റ് ആവശ്യപ്പെടുന്നു. കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കുന്നതിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുന്നതായി അറിയപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു കമ്പനിയായ എസ്എംബിയുടെ പ്രവർത്തനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ചില ഇമെയിലുകളിലും അക്കൗണ്ടന്റ് പകർത്തിയിട്ടുണ്ട്.
SMB-യുടെ അക്കൗണ്ട് BGFI-യിൽ ഏതാനും മാസങ്ങൾ മാത്രമേ സജീവമായിരുന്നുള്ളൂവെങ്കിലും അത് കാര്യമായ ബിസിനസ്സ് കൊണ്ടുവന്നു. 2017 ജനുവരിക്കും 2018 നവംബറിനുമിടയിൽ ഇത് 53 ദശലക്ഷം യുഎസ് ഡോളർ നിക്ഷേപിക്കുകയും 52 മില്യൺ യുഎസ് ഡോളർ കൈമാറുകയും ചെയ്തു. അക്കൗണ്ടന്റിന് ഏകദേശം 100,000 യുഎസ് ഡോളർ ലഭിച്ചു. മറ്റ് ഇടപാടുകളിൽ കൊറിയൻ ഇലക്ട്രോണിക്സ് ഭീമൻ സാംസങ്ങിൻ്റെ പേരിലുള്ള ഇൻവോയ്സുകൾ ഉൾപ്പെടുന്നു. അവിടെ കമ്പനിയുടെ ലോഗോ പിക്സലേറ്റ് ചെയ്യുകയും ഇൻവോയ്സുകളിൽ ചേർത്തതായി തോന്നുകയും ചെയ്യുന്നു.
കോംഗോയിലെ സാംസങ്ങിന്റെ ഔദ്യോഗിക പ്രതിനിധിയാണ് താനെന്ന് കൺസോർഷ്യത്തോട് പ്രതികരിച്ചുകൊണ്ട് ശുക്ല പറഞ്ഞു. നിൽ ഷോപ്പുമായും എസ്എംബിയുമായും യാതൊരു ബന്ധവുമില്ലെന്ന് അദ്ദേഹം നിഷേധിച്ചു. “യുഎസി ചില്ലറ വ്യാപാരം മാത്രമാണ് കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നത്, ഈ നെറ്റ്വർക്കുകളുമായി യാതൊരു ബന്ധവുമില്ല,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. കുടുംബങ്ങൾ കുറച്ചുകാലമായി അനധികൃത ഫണ്ട് കൈമാറ്റത്തിൽ ഏർപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണെന്ന് കോംഗോയിലെ ഒരു ഉദ്യോഗസ്ഥൻ പറഞ്ഞു.
“ഈ കുടുംബങ്ങളിൽ ചിലത് ഏകദേശം 40 വർഷം മുമ്പാണ് വന്നത്, മാതാപിതാക്കൾ ഇതിനകം തന്നെ ഈ അലക്കൽ നടത്തുകയായിരുന്നു, പക്ഷേ ചെറിയ തലത്തിലാണ്,” ഉദ്യോഗസ്ഥർ പറഞ്ഞു. “അവർ സാധനങ്ങൾ ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്നതായി നടിക്കുന്നു, പക്ഷേ അവരുടെ ബില്ലുകൾ ഒരിക്കലും അവർ ഇറക്കുമതി ചെയ്യുന്നതുമായി പൊരുത്തപ്പെടുന്നില്ല. രാജ്യത്തെ എല്ലാ ബാങ്കുകളിലും അവർ ഈ വെളുപ്പിക്കൽ നടത്തുന്നു.