ഓരോ വ്യക്തിക്കും അവർ താമസിക്കുന്ന രാജ്യത്ത് ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ട ഒന്നാണ് അടിസ്ഥാന മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ. ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നതിനായി ഡിസംബർ 10 ന് ലോകമെമ്പാടും മനുഷ്യാവകാശ ദിനമായി ആചരിക്കുന്നു. മനുഷ്യാവകാശങ്ങളും നിയന്ത്രണങ്ങളും സംബന്ധിച്ച് ലോകമെമ്പാടും നിരവധി കാര്യങ്ങൾ നടക്കുന്നതിനാൽ, മനുഷ്യാവകാശ പ്രസ്ഥാനത്തിൻ്റെ ഈ ചൈതന്യം പ്രകടിപ്പിക്കുന്നതിൽ ഇന്ത്യൻ സിനിമകളും ഒട്ടും പിന്നിലല്ല. ഓരോ മനുഷ്യനും ഉണ്ടായിരിക്കേണ്ട ചില അടിസ്ഥാന പൗരസ്വാതന്ത്ര്യങ്ങളെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കുകയും ചിത്രീകരിക്കുകയും ചെയ്ത ഏതാനും സിനിമകൾ ഇതാ:
‘ജയ് ഭീം’
വെളിച്ചത്തിൻ്റെ ഒരു ചെറിയ കണം മതി അതിനു ചുറ്റുമുള്ള ഇരുളകറ്റാൻ. ഇരുട്ടിലായിരുന്ന നിരവധിപ്പേരുടെ ജീവിതത്തിലേക്ക് അത്തരത്തിൽ വെളിച്ചം കൊണ്ടുവന്ന ഒരു പോരാട്ടത്തിൻ്റെ കഥയാണ് ജയ് ഭീമിൽ ഉള്ളത്. മനുഷ്യാവകാശധ്വംസനമാണ് ചിത്രത്തിൻ്റെ അടിസ്ഥാന വിഷയം.
കൃഷിയിടങ്ങളിലെ എലികളേയും, പാമ്പുകളേയും പിടിച്ചും, കൂലിപ്പണി ചെയ്തും ജീവിക്കുന്ന ഇരുളർ എന്ന ഗോത്രത്തിലെ രാജാക്കണ്ണ്, സെങ്കേനി എന്നീ കഥാപാത്രങ്ങളിലൂടെയാണ് ചിത്രം പുരോഗമിക്കുന്നത്. ഉയർന്ന ജാതിക്കാരനും, പാർട്ടിയിലെ നേതാവുമായ ആളുടെ വീട്ടിൽ നിന്നും സ്വർണ്ണം കളവ് പോയപ്പോൾ എത്രയും പെട്ടെന്ന് അതു വീണ്ടെടുക്കാൻ പോലീസിന് വ്യഗ്രതയുണ്ടായിരുന്നു.
രാജാക്കണ്ണിനെയാണ് ഇത്തവണ പോലീസ് കുറ്റവാളിയായി മുദ്രകുത്തുന്നത്. ഇയാളുടെ ഭാര്യ സെങ്കേനിയേയും, സഹോദരി, സഹോദരൻ അടക്കമുള്ള ഉറ്റവരേയും സ്റ്റേഷനിൽ കൊണ്ടുപോയി അതിക്രൂരമായി മർദ്ധിക്കുകയാണ് പോലീസ് ചെയ്തത്. പോലീസിൻ്റെ കസ്റ്റഡിയിലിരിക്കെ രാജാക്കണ്ണടക്കം മൂന്ന് പേർ രക്ഷപെട്ടതായി പോലീസ് പിന്നീടറിയിച്ചെങ്കിലും അതിൽ ദുരൂഹതകൾ ഉണ്ടായിരുന്നു.
എത്ര ശ്രമിച്ചിട്ടും ഭർത്താവിനെ കണ്ടെത്താൻ കഴിയാതെ വരുമ്പോൾ നിറ ഗർഭിണിയായ സെങ്കേനി ചെന്നൈ ഹൈക്കോടതിയിലെ വക്കീലായ ചന്ദ്രുവിനെ സമീപിച്ചു. മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾക്ക് വേണ്ടിയുള്ള കേസുകൾ ഫീസില്ലാതെ വാദിക്കുന്ന സമർത്ഥനായ ചന്ദ്രുവിന് പോലീസ് കെട്ടിച്ചമച്ച തെളിവുകൾക്കെതിരെ പൊരുതി സങ്കേനിക്ക് ന്യായം ലഭ്യമാക്കാൻ കഴിയുമോ എന്നാണ് ചിത്രത്തിൽ തുടർന്നങ്ങോട്ട് കാണാനുള്ളത്.
1993-ൽ ഇരുളർ എന്ന ഗോത്രക്കാരായ വ്യക്തികളുടെ ജീവിതത്തിൽ നടന്ന യഥാർത്ഥ സംഭവങ്ങളും, ചന്ദ്രുവെന്ന വക്കീൽ ഇവർക്കായി നടത്തിയ നിയമ പോരാട്ടവുമാണ് ചിത്രത്തിൽ ആവിഷ്ക്കരിച്ചിരിക്കുന്നത്. സിനിമ ആരംഭിക്കുന്നത് 1995-ലാണ്. വർഷങ്ങളായി തീരുമാനമാകാതെ കിടന്ന കേസുകൾ പൂർത്തിയാക്കാൻ മുകളിൽ നിന്നും സമ്മർദ്ദം വരുമ്പോൾ ചോദിക്കാനും പറയാനും ആരുമില്ലാത്ത നിരപരാധികളുടെ തലയിലേക്ക് പോലീസ് കുറ്റം അടിച്ചേൽപ്പിക്കുന്നതാണ് തുടക്കത്തിൽ കാണുന്നത്.
പരിയേറും പെരുമാൾ, കർണ്ണൻ തുടങ്ങിയ തമിഴ് ചിത്രങ്ങൾ പറഞ്ഞ ജാതിയുടെ രാഷ്ട്രീയമാണ് ജയ് ഭീമിലും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതെങ്കിലും, സമൂഹം ഒറ്റപ്പെടുത്തുന്നവർക്ക് നിഷേധിക്കപ്പെടുന്ന നീതിയാണ് പ്രധാനമായും ഫോക്കസ് ചെയ്തിരിക്കുന്നത്. ഈ ചിത്രം നിർമ്മിക്കാനും അതിലൊരു വേഷം അവതരിപ്പിക്കാനും തയ്യാറായ സൂര്യയെ പ്രത്യേകം അഭിനന്ദിക്കേണ്ടതാണ്. വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം ഇപ്പോഴും ഇരുളർ അടക്കമുള്ള വിഭാഗങ്ങൾ അനുഭവിക്കേണ്ടി വരുന്ന ദുരിതങ്ങൾക്ക് കുറവൊന്നുമില്ല.
ആമസോൺ പ്രൈമിൽ റിലീസ് ചെയ്ത ചിത്രം, 2021-ലെ അവരുടെ വർഷാവസാന റിപ്പോർട്ടിൽ ഗൂഗിളിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സെർച്ച് ചെയ്ത ചിത്രമായി മാറി. കോടതി രംഗങ്ങളിൽ സൂര്യയെ കാണുന്നത് രസകരമാണ്. അവിടെ അദ്ദേഹം ചില യുക്തിസഹവും സ്പർശിക്കുന്നതുമായ പോയിന്റുകൾ കൊണ്ടുവരിക മാത്രമല്ല, പ്രേക്ഷകർക്ക് ചിന്തിക്കാൻ ചില പോയിന്റുകളും നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു.
‘ആർട്ടിക്കിൾ 15’
ഇന്ത്യന് ഭരണഘടനയുടെ മൂന്നാം അനുച്ഛേദത്തിലെ ‘ആര്ട്ടിക്കിള് 15’ ഇന്ത്യയിലെ ഏതൊരു പൗരനും മതം, വര്ഗം, ലിംഗം, ജനനസ്ഥലം തുടങ്ങി എന്തിൻ്റെ പേരിലും രാജ്യത്ത് തുല്യമായ അവകാശം ഉറപ്പുനല്കുന്നുണ്ട്. എന്നാല് ഇന്ത്യയുടെ പലയിടങ്ങളിലും പ്രത്യേകിച്ച് ഉത്തരേന്ത്യയില് ഇതിനുനേരെ വിപരീതമായാണ് കാര്യങ്ങള് നടക്കുന്നത്. തൊട്ടുകൂടായ്മയും തീണ്ടികൂടായ്മയുമെല്ലാം ഈ ടെക്നോളജി യൂഗത്തിലും നിര്ബാധം അവിടെ അരങ്ങേറുകയാണ്.
ഇസ്ലാമോഫോബിയയെ കുറിച്ച് സംസാരിച്ച ‘മുല്ക്ക്’ എന്ന ചിത്രത്തിന് ശേഷം അനുഭവ് സിന്ഹ സംവിധാനം ചെയ്യുന്ന ‘ആര്ട്ടിക്കിള് 15’ രാജ്യത്തെ ജാതി വ്യവസ്ഥയെ കുറിച്ചാണ് പറയുന്നത്. രണ്ട് ദലിത് പെണ്കുട്ടികളെ തൂങ്ങി മരിച്ച നിലയില് കണ്ടെത്തുന്നതും തുടര്ന്ന് ആ കേസ് അന്വേഷിക്കാനായി അയാന് എന്ന പോലീസ് ഉദ്യോഗസ്ഥന് നേരിടുന്ന വെല്ലുവിളികളിലൂടെയുമാണ് ചിത്രം കടന്നു പോകുന്നത്.
കേസ് അന്വേഷണത്തിൻ്റെ വഴികളില് ജാതി വിവേചനം എത്രമാത്രം ആഴത്തില് വേരൂന്നിയതാണെന്ന് ചിത്രം പറഞ്ഞു പോകുന്നു. ഉത്തര്പ്രദേശിലെ ബദൗനില് 2014 ല് രണ്ട് ദലിത് പെണ്കുട്ടികളെ കൂട്ട ബലാത്സംഗം ചെയ്ത് കൊലപ്പെടുത്തിയ സംഭവത്തെ അടിസ്ഥാനപ്പെടുത്തിയാണ് അനുഭവ് സിന്ഹ ‘ആര്ട്ടിക്കിള് 15’ ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നത്.
‘ശുഭ് മംഗള് സാവ്ധാന്’, ‘അന്ധാദുന്’, ‘ബദായി ഹോ’ എന്നിവയുടെ ഹാട്രിക് വിജയങ്ങള്ക്ക് ശേഷം പുറത്തിറങ്ങുന്ന ആയുഷ്മാന് ചിത്രമാണ് ‘ആര്ട്ടിക്കിള് 15’. ഇന്ത്യന് ഭരണഘടനയിലെ ആര്ട്ടിക്കിള് 15-ല് പറയുന്ന ജാതി, മതം, വർഗം, ലിംഗം, ജനനസ്ഥലം തുടങ്ങിയവയുടെ പേരില് വേര്തിരിച്ച് കാണാതിരിക്കാനുള്ള അവകാശം, മൗലിക സ്വാതന്ത്ര്യങ്ങള് തുടങ്ങിയവ പരാമര്ശിച്ചുകണ്ടാണ് ചിത്രത്തിൻ്റെ ടീസർ പുറത്തിയിറക്കിയിരുന്നത്.
നടൻ ആയുഷ്മാൻ ഖുറാന നായകനായ ചിത്രം 2019 ൽ രാജ്യത്ത് ബലാത്സംഗ സംസ്കാരത്തിൽ ഗണ്യമായ വർദ്ധനവ് കാണുന്ന സമയത്താണ് റിലീസ് ചെയ്തത്. ജാതിയുടെയും ലിംഗപരമായ അസമത്വത്തിൻ്റെയും സാമൂഹിക പ്രശ്നത്തെയാണ് ചിത്രം പ്രധാനമായും അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നത്. ഇത് തീർച്ചയായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ഒരു സിനിമയാണ്. ഖുറാന ഒരു പോലീസുകാരനായി അഭിനയിക്കുകയും എല്ലാ കുഴപ്പങ്ങൾക്കിടയിലും ഒരു കുറ്റകൃത്യം പരിഹരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത് കൗതുകകരമാണ്. രാജ്യത്ത് ഇപ്പോഴും നിലനില്ക്കുന്ന, ഓരോ വ്യക്തിയുടേയും വിധി നിര്ണയിക്കുന്ന, ജാതിയുടെ പേരിലുള്ള വിവേചനത്തെ ചിത്രം വരച്ചിടുന്നു.
‘പിങ്ക്’
ഏതൊരു ശാരീരിക ബന്ധത്തിലും (അത് റേപ്പായാലും ഭാര്യയോടൊപ്പമുള്ളതായാലും) പെണ്ണ് ‘വേണ്ട’ എന്നു പറയുമ്പോള് അതിൻ്റെ വില സാഹിത്യവും സിനിമയുമെല്ലാം പല തവണ പറഞ്ഞു പഴകിയതാണെങ്കിലും ക്ലീഷേയാവാതെ ഈ വിഷയം വ്യത്യസ്തമായി അവതരിപ്പിക്കാനുള്ള ശ്രമമാണ് പിങ്ക് എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ സംവിധായകന് അനിരുദ്ധ് റായ് ചൗധരി നടത്തിയത്.
പെണ് നിറമാണ് ‘പിങ്ക്’ എങ്കിലും അവളുടെ ചുറ്റും അന്നും ഇന്നും കറുപ്പാണ് എന്നു തന്നെയാണ് ഈ ചിത്രവും അടിവരയിടുന്നത്. സമൂഹം (പുരുഷ കേന്ദ്രീകൃതം മാത്രമല്ല) അടിച്ചേല്പ്പിക്കുന്ന അലിഖിത നിയമങ്ങള്, സ്ത്രീ സ്വാതന്ത്ര്യത്തിൻ്റെ വ്യാപ്തി, കന്യകാത്വം, നോര്ത്ത് ഈസ്റ്റ് സംസ്ഥാനക്കാര് അനുഭവിക്കേണ്ടി വരുന്ന വിവേചനങ്ങള് തുടങ്ങിയ വിഷയങ്ങളെല്ലാം ചിത്രം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നുണ്ടെങ്കിലും ബാലന്സിങ്ങ് എന്ന സംവിധാന തന്ത്രത്തിലൂടെ ചിത്രത്തെ മികച്ചതാക്കാന് ദേശീയ അവാര്ഡ് നേടിയ ഈ ബംഗാളി സംവിധായകനു കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്.
അനിരുദ്ധ് റായ് ചൗധരിയുടെ ആദ്യ ബോളിവുഡ് ചിത്രം കൂടിയാണ് പിങ്ക്. ഏതു മതത്തില്പ്പെട്ട സ്ത്രീയായാലും ഇന്നത്തെ സാഹചര്യത്തില് സുരക്ഷിതയല്ലെന്ന് ബോധ്യപ്പെടുത്താനായാണ് ചിത്രത്തിലെ മുഖ്യ കഥാപാത്രങ്ങളായ മൂന്നു പെണ്കുട്ടികളെ ഹിന്ദു, മുസ്ലീം, ക്രിസ്തു മത പ്രതിനിധികളായി തിരഞ്ഞെടുത്തത്.
മിനാല് അറോറ (തപ്സി പന്നു), ഫലക് അലി (കീര്ത്തി കല്ഹരി), ആന്ഡ്രിയ (ആന്ഡ്രിയ താരിയാക്) എന്നിവരുടെ ജീവിതത്തിലെ ഒരു അപ്രതീക്ഷിത സംഭവവും പിന്നീട് നീതി ലഭിക്കുന്നതിനുവേണ്ടിയുള്ള പോരാട്ടവുമാണ് സിനിമ. പണവും രാഷ്ടീയ സ്വാധീനവും ഉപയോഗിച്ച് മൂന്നു ചെറുപ്പക്കാര് ഇവരെ നിയമക്കുരുക്കിലാക്കുന്നു. ബൈ പോളാര് മാനസികാവസ്ഥയുള്ള ദീപക് സെഗാള് എന്ന അഭിഭാഷകനാണ് പിന്നീടവര്ക്കു തുണയാവുന്നത്.
ദീപക്കിനെ അനശ്വരമാക്കിയ ബിഗ് ബി അമിതാഭ് ബച്ചന് തന്നെയാണ് ചിത്രത്തിലെ താരം. പിങ്കിന് പ്രേക്ഷകരോട് ആഴത്തില് സംവദിക്കാനാവുന്നുണ്ടെങ്കില് അത് ബച്ചൻ്റെ താരതമ്യമില്ലാത്ത പെര്ഫോമന്സ് കൊണ്ടു കൂടിയാണ്. ബൈ പോളാര് എന്ന സൂചനയ്ക്ക് ചിത്രത്തില് വലിയ സ്വാധീനമൊന്നും ഇല്ലെങ്കിലും 75 വയസ്സിലും തൻ്റെ കഥാപാത്രങ്ങളെ മികച്ചതാക്കാന് ബച്ചനു കഴിയുന്നു എന്നു നിസംശയം പറയാം.
എന്തായാലും ഇരയാക്കപ്പെട്ട ആദ്യ സ്ത്രീ മുതല് ഒടുവിലത്തെ സ്ത്രീ വരെ പറഞ്ഞ ‘നോ’ എന്ന വാക്കിനെ വീണ്ടും സമൂഹത്തിലേക്കിട്ടു തരുകയാണ് സംവിധായകന്. ഈ സിനിമ പല സ്ത്രീകളെയും അവരുടെ അവകാശങ്ങൾ മനസ്സിലാക്കി എങ്ങനെ പോരാടണമെന്ന് പഠിപ്പിച്ചു. കൂടാതെ, “ഇല്ല എന്നർത്ഥം ഇല്ല” എന്ന പ്രസിദ്ധമായ വാചകം ഈ സിനിമ സൃഷ്ടിച്ചു.
‘ഇന്ത്യാസ് ഡോട്ടർ’
2012-ൽ ഡൽഹി ആസ്ഥാനമായുള്ള ജ്യോതി സിംഗ് എന്ന പെൺകുട്ടിയുടെ ക്രൂരവും ഭയാനകവുമായ കൂട്ടബലാത്സംഗത്തിന് ശേഷമുള്ള സംഭവങ്ങളാണ് ചിത്രം വിവരിക്കുന്നത്. ഡ്യൂട്ടിക്ക് പുറത്തുള്ള ബസിൽ ഉണ്ടായ സംഭവം രാജ്യത്തുടനീളം സ്ത്രീ സുരക്ഷയെക്കുറിച്ച് ആശങ്കയുണ്ടാക്കി.
സിങ്ങിൻ്റെ മാതാപിതാക്കൾ, കുറ്റാരോപിതനായ വ്യക്തിയുടെ മാതാപിതാക്കൾ, ബസ് ഡ്രൈവർ എന്നിവരുൾപ്പെടെ കേസുമായി നേരിട്ടോ അല്ലാതെയോ ഉൾപ്പെട്ടിരിക്കുന്ന വൈവിധ്യമാർന്ന വ്യക്തികളെ അഭിമുഖം നടത്തുന്ന ഒരു ഡോക്യുമെന്ററിയാണിത്. ദുരന്തത്തിന് ശേഷം നടന്ന നിരവധി പ്രകടനങ്ങൾ ചിത്രീകരിച്ചുകൊണ്ട് ഡോക്യുമെന്ററി സമൂഹത്തിലെ ലിംഗ അസമത്വങ്ങളിലേക്ക് ശ്രദ്ധ ചെലുത്തി.
‘ഹി നെയിമിഡ് മി മലാല’
നൊബേൽ സമ്മാന ജേതാവായ മലാല യൂസഫ്സായിയുടെ വിസ്മയിപ്പിക്കുന്ന ജീവിതത്തിൻ്റെ പ്രത്യേകതകളെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ് ഈ ചലനാത്മക ചിത്രം. അടിസ്ഥാന മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ ആവശ്യപ്പെട്ടതിന് താലിബാൻ അവളെ ആക്രമിച്ചതിന് ശേഷമുള്ള അവളുടെ സമാധാനത്തിനുള്ള നോബൽ സമ്മാന വിജയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള എല്ലാം ഈ സിനിമ അടിസ്ഥാനപരമായി ഉൾക്കൊള്ളുന്നു. താലിബാൻ അടുത്തിടെ അഫ്ഗാനിസ്ഥാനെ ഏറ്റെടുത്തതും രാജ്യത്തെ അടിസ്ഥാന മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ അവർ ലംഘിക്കുന്നു എന്ന ആരോപണവും ഈ സിനിമ മുന്നോട്ട് വെക്കുന്നു.
‘ദുക്തർ’
ഒരു സ്ത്രീയെയും അവളുടെ ചെറിയ മകളെയും കുറിച്ചുള്ള വൈകാരിക നാടകമാണിത്. 10 വയസ്സുള്ള മകളെ മുത്തച്ഛനാകാൻ തക്ക പ്രായമുള്ള ഒരാളുമായി നിശ്ചയിച്ച വിവാഹത്തിൽ നിന്ന് രക്ഷിക്കാൻ അമ്മ തൻ്റെ വീട്ടിൽ നിന്ന് പലായനം ചെയ്തതും മരണത്തോടടുക്കുന്ന അനുഭവം ഉൾപ്പെടെ നിരവധി പ്രതിബന്ധങ്ങളെ തരണം ചെയ്യേണ്ടി വന്നതും ഈ സിനിമ ചിത്രീകരിക്കുന്നു.
സമൂഹത്തിൻ്റെ കണ്ണാടി എന്നു വിശേഷിപ്പിക്കാവുന്ന ഇത്തരം ചിത്രങ്ങൾ നമുക്കു ചുറ്റും ഇത്തരം ചില ജീവിതങ്ങളുണ്ടെന്നും, നിയമങ്ങൾ പാലിക്കേണ്ടവരും നീതി നടപ്പിലാക്കേണ്ടവരും തന്നെ മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾ ലംഘിക്കുന്നുവെന്നും തുറന്നുകാട്ടുന്നു.