മധ്യപ്രദേശിൽ 15 ഒഴിവുകളുള്ള കുറഞ്ഞ വൈദഗ്ധ്യമുള്ള സർക്കാർ ജോലികൾക്കായി അഭിമുഖത്തിന് എത്തിയ പതിനായിരത്തിലധികം തൊഴിലില്ലാത്ത യുവാക്കളിൽ ഒരാളാണ് ജിതേന്ദ്ര മൗര്യ. 15 ഒഴിവുകളിലേക്ക് എത്തിയ 10000 പേരിൽ പലരും അമിത യോഗ്യത നേടിയവരായിരുന്നു. ഒരു റിപ്പോർട്ട് അനുസരിച്ച്, ബിരുദാനന്തര ബിരുദധാരികൾ, എഞ്ചിനീയർമാർ, എംബിഎക്കാർ, ജഡ്ജിയുടെ പരീക്ഷയ്ക്ക് തയ്യാറെടുക്കുന്ന മൗര്യയെപ്പോലുള്ളവർ എന്നിവരും ഈ താഴ്ന്ന പോസ്റ്റിലെ ജോലിക്കായി എത്തിയവരിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.
“ചിലപ്പോൾ പുസ്തകങ്ങൾ വാങ്ങാൻ പണമില്ലാത്ത അവസ്ഥയാണ്. അതിനാൽ എനിക്ക് ഈ ജോലിയെങ്കിലും ഞാൻ കരുതി,” അദ്ദേഹം ഒരു വാർത്താ ഏജൻസിയോട് പറഞ്ഞു.
മിസ്റ്റർ മൗര്യയുടെ ദുരവസ്ഥ ഇന്ത്യ നേരിടുന്ന രൂക്ഷമായ തൊഴിൽ പ്രതിസന്ധിയിലേക്ക് വെളിച്ചം വീശുന്ന ഒരു സംഭവം മാത്രമാണ്. കോവിഡ് പാൻഡെമികും സർക്കാരിന്റെ കഴിവുകേടും ഏഷ്യയിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയെ തകർത്തു കളഞ്ഞു. സാമ്പത്തിക മാന്ദ്യം സാധാരണക്കാരായ മനുഷ്യരെ എങ്ങിനെ തകർത്തെന്ന് ജോലിക്കായുള്ള നീണ്ട ലൈൻ പറയും.
തൊഴിലവസരങ്ങൾ കുറഞ്ഞുവരികയാണ്. ഇന്ത്യയുടെ തൊഴിലില്ലായ്മാ നിരക്ക് ഡിസംബറിൽ ഏകദേശം 8% ആയി ഉയർന്നുവെന്ന് സെന്റർ ഫോർ മോണിറ്ററിംഗ് ഇന്ത്യൻ ഇക്കണോമി (CMIE) പറയുന്നു. 2020-ലും 2021-ന്റെ ഭൂരിഭാഗവും ഇത് 7%-ൽ കൂടുതലായിരുന്നു.
1991 ലെ വലിയ സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിക്ക് ശേഷം കഴിഞ്ഞ മൂന്ന് പതിറ്റാണ്ടിനിടെ ഇന്ത്യയിൽ കണ്ട ഏറ്റവും ഉയർന്നതാണ് ഇത്. 2020-ൽ മിക്ക രാജ്യങ്ങളിലും തൊഴിലില്ലായ്മ വർധിച്ചു. എന്നാൽ, ഇന്ത്യയുടെ നിരക്ക് ബംഗ്ലാദേശ് (5.3%), മെക്സിക്കോ (4.7%), വിയറ്റ്നാം (2.3%) എന്നിങ്ങനെ വളർന്നുവരുന്ന സമ്പദ്വ്യവസ്ഥകളെക്കാൾ കൂടുതലാണ്.
സിഎംഐഇയുടെ കണക്കനുസരിച്ച് ശമ്പളമുള്ള ജോലികൾ പോലും ചുരുങ്ങി. കമ്പനികൾ തങ്ങളുടെ തൊഴിലാളികളെ ചുരുക്കാനും ചെലവ് കുറയ്ക്കാനും പാൻഡെമിക് ഉപയോഗിച്ച്. അസിം പ്രേംജി സർവ്വകലാശാലയുടെ പഠനങ്ങൾ കാണിക്കുന്നത് 15 മുതൽ 23 വയസ്സ് വരെ പ്രായമുള്ള ചെറുപ്പക്കാരായ തൊഴിലാളികളെയാണ് 2020 ലോക്ക്ഡൗൺ കാലത്ത് ഇത് ഏറ്റവും കൂടുതൽ ബാധിച്ചത്.
“ലോക്ക്ഡൗണിന് മുമ്പ് ശമ്പളമുള്ള ജോലി ചെയ്തിരുന്നവരിൽ പകുതിയോളം പേർക്ക് അത്തരം ജോലി നിലനിർത്താൻ കഴിയില്ലെന്ന് ഞങ്ങൾ കണ്ടെത്തി,” സർവകലാശാലയിലെ സാമ്പത്തിക വിദഗ്ധനായ അമിത് ബസോൾ പറയുന്നു.
തൊഴിലവസരങ്ങളിലെ കുത്തനെ ഇടിവിന് പാൻഡെമിക് ഭാഗികമായി മാത്രമേ ഉത്തരവാദിയാകുന്നുള്ളൂ എന്ന് സാമ്പത്തിക വിദഗ്ധർ പറയുന്നു. 2020 ലെ ലോക്ക്ഡൗൺ സമയത്ത് നമ്മൾ കണ്ടതുപോലെ, തൊഴിലാളികളുടെയും ചെറുകിട ബിസിനസുകളുടെയും ക്ഷേമത്തിന് കാര്യമായ ശ്രദ്ധ ചെലുത്താനോ നയം രൂപീകരിക്കാനോ സർക്കാർ ശ്രമിച്ചില്ല.
നിലവിലുള്ള ശതമാന കണക്കുകൾ ഇന്ത്യയിലെ നിരന്തരമായ തൊഴിലില്ലായ്മയെക്കുറിച്ചുള്ള മുഴുവൻ കഥയും നമ്മോട് പറയുന്നില്ല. വ്യക്തി എത്രത്തോളം വിദ്യാസമ്പന്നനാണോ അത്രയധികം അവർ ജോലിയില്ലാതെ തുടരുകയും കുറഞ്ഞ ശമ്പളമുള്ള അനൗപചാരിക ജോലി ഏറ്റെടുക്കാൻ തയ്യാറാകാതിരിക്കുകയും ചെയ്യും. മറുവശത്ത്, വിദ്യാഭ്യാസം കുറഞ്ഞ ദരിദ്രർ ഏത് ജോലി വന്നാലും ഏറ്റെടുക്കാൻ നിർബന്ധിതരാകുന്നു.
അതിനാൽ, സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയിലെ മൊത്തത്തിലുള്ള തൊഴിലാളികളുടെ മൊത്തം വിതരണത്തെക്കുറിച്ച് തൊഴിലില്ലായ്മ സംഖ്യകൾ കൂടുതൽ വെളിപ്പെടുത്തുന്നില്ല. ഇന്ത്യയിലെ തൊഴിലാളികളുടെ മുക്കാൽ ഭാഗവും സ്വയം തൊഴിൽ ചെയ്യുന്നവരും കിട്ടുന്ന എന്ത് ജോലിക്കും പോകുന്നവരുമാണ്. ഇവർക്ക് സാമൂഹിക സുരക്ഷയോ ഇൻഷുറൻസോ പെൻഷനോ ഒന്നുമില്ല.
തൊഴിലാളികളിൽ 2%-ൽ അധികം പേർക്ക് മാത്രമേ സാമൂഹിക സുരക്ഷ – റിട്ടയർമെന്റ് സേവിംഗ്സ് സ്കീം, ആരോഗ്യ പരിരക്ഷ, പ്രസവാനുകൂല്യങ്ങൾ എന്നിവയുള്ള സുരക്ഷിതമായ ഔപചാരിക ജോലികൾ ഉള്ളൂ. തുച്ഛമായ 9% പേർക്ക് കുറഞ്ഞത് ഒരു സാമൂഹിക സുരക്ഷാ സ്രോതസ്സിലേക്കെങ്കിലും പ്രവേശനമുള്ള ഔപചാരിക ജോലികളുണ്ട്.
നിലവിൽ ജോലിയുള്ളവരിൽ നല്ലൊരു ശതമാനത്തിനും വരുമാനം കുറവാണ്. സർവേകൾ കാണിക്കുന്നത് എല്ലാ ശമ്പളമുള്ള തൊഴിലാളികളിൽ 45% പേരും പ്രതിമാസം 9,750 രൂപയിൽ താഴെയാണ് സമ്പാദിക്കുന്നത്. അത് പ്രതിദിനം 375 രൂപയിൽ താഴെയാണ്, 2019-ൽ നിർദ്ദേശിച്ച മിനിമം വേതനം പിന്നീട് കുറഞ്ഞു.
ഉയർന്ന വളർച്ചയുണ്ടായിട്ടും ഇന്ത്യയിലെ പ്രാദേശിക തൊഴിലില്ലായ്മയ്ക്ക് പിന്നിലെ ഒരു കാരണം, പ്രാഥമികമായി കാർഷിക സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയിൽ നിന്ന് കുതിച്ചുയരുന്ന സേവന സമ്പദ്വ്യവസ്ഥയിലേക്കുള്ള രാജ്യം കുതിച്ചുചാട്ടമാണ് – ഇന്ത്യയുടെ വലുപ്പമുള്ള മറ്റൊരു രാജ്യത്തും വളർച്ചയെ നയിച്ചത് സേവനങ്ങളല്ല, ഉൽപ്പാദനമല്ല. ഉയർന്ന വൈദഗ്ധ്യമുള്ള തൊഴിലാളികൾ കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന സോഫ്റ്റ്വെയർ, ഫിനാൻസ് തുടങ്ങിയ ഉയർന്ന നിലവാരത്തിലുള്ള സേവനങ്ങളാണ് ഇന്ത്യയുടെ വളർച്ചയ്ക്ക് കരുത്തേകുന്നത്.
നൈപുണ്യമില്ലാത്തതോ കുറഞ്ഞ വൈദഗ്ധ്യമുള്ളതോ ആയ ധാരാളം തൊഴിലാളികളെ ഉൾക്കൊള്ളാൻ കഴിയുന്ന കുറച്ച് നിർമ്മാണ അല്ലെങ്കിൽ ഫാക്ടറി ജോലികൾ ഉണ്ടായിട്ടുണ്ട്. ഇന്ത്യയുടെ തൊഴിലില്ലായ്മ ആശങ്കാജനകമാണ്, കാരണം രാജ്യത്തിന്റെ വളർച്ച പുനരാരംഭിക്കുമ്പോഴും താഴെയുള്ള വിഭാഗം മറ്റ് രാജ്യങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച് മോശമാണ്.