ജമ്മുകശ്മീരില് തീവ്രവാദികള് കൊലപാതക പരമ്പര നടത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്. പുതിയ മന്ത്രിസഭ അധികാരമേറ്റതിനു പിന്നാലെ നടത്തുന്ന വെടിവെയ്പ്പും കൊലപാതകവും രാജ്യത്തിനു തന്നെ തലവേദന സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുകയാണ്. എന്നാല്, ഇന്ത്യന് സൈന്യം തീവ്രവാദികള്ക്കു നേരെ വെടിയുതിര്ക്കുന്നുണ്ട്. തിരിച്ചടിക്കാന് സര്വ്വസജ്ജമായി സൈന്യം രംഗത്തിറങ്ങിക്കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. എന്നാല്, തൊഴിലാളികള്ക്കു നേരെയാണ് തീവ്രവാദികള് ശൗര്യം തീര്ക്കുന്നത്.
സൈന്യത്തിനു നേരയല്ല തീവ്രവാദികളുടെ ആക്രമണം എന്നത് ആശയക്കുഴപ്പത്തിന് വഴി വെച്ചെങ്കിലും പിന്നീട് കാര്യങ്ങള് വ്യക്തമാവുകയായിരുന്നു, എന്തുകൊണ്ടാണ് തൊഴിലാളികള്ക്കു നേരെ ആക്രമണം അഴിച്ചു വിട്ടതെന്ന്. ജമ്മുകാശ്മീരിലെ ഏറ്റവും വലിയ പ്രോജക്ടാണ് Z-മോര് ടണല് പദ്ധതി. അതിന്റെ നിര്മ്മാണ പ്രവര്ത്തനങ്ങള് നിലച്ചു പോകണമെന്ന ഉദ്ദേശത്തോടെയാണ് ടണല് നിര്മ്മാണ തൊഴിലാളികള്ക്കു നേരെ തീവ്രവാദികള് നിറയൊഴിച്ചത്. അന്യ സംസ്ഥാനങ്ങളില് നിന്നുമാണ് ടണല് നിര്മ്മാണത്തിന് തൊഴിലാളികള് എത്തിയിരിക്കുന്നത്. ജമ്മുകശ്മീരിലെ പ്രത്യേക കാലാവസ്ഥ പരിഗണിച്ച്, സൈനീക നീക്കത്തിനും, ടൂറിസം വികസനത്തിനും പര്യാപ്തമാകുന്ന പദ്ധതിയാണ് Z-മോര് ടണല് പദ്ധതി. ഇത് തീവ്രവാദികള്ക്ക് വലിയ തിരിച്ചടി കൂടിയാണ്.
എന്താണ് Z-മോര് ടണല് ?
ജമ്മു കാശ്മീരിലെ കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശമായ ഗന്ദര്ബാല് ജില്ലയില് ഗഗന്ഗീറിനും സോനാമാര്ഗിനും ഇടയില് 6.5 കിലോമീറ്റര് നീളമുള്ള രണ്ടുവരി തുരങ്ക പാതയുടെ പേരാണ് Z-മോര് ടണല്. സിഗ്-സാഗ് റോഡിലൂടെ കുന്നുകള് മുകളിലേക്കും താഴേക്കും മണിക്കൂറുകളോളം സഞ്ചരിച്ചു വേണം ഈ പ്രദേശങ്ങലിലെത്താന്. അത് ഒഴിവാക്കാന് തുരങ്കം നിര്മ്മിച്ച് റോഡ് സ്ഥാപിക്കാനായി ആരംഭിച്ചതാണ് ഈ പദ്ധതി. ഈ പ്രദേശത്തേക്കുള്ള Z- ആകൃതിയിലുള്ള റോഡിന്റെ പേരിലാണ് ഈ പദ്ധതി അറിയപ്പെടുന്നത്. Z-Morh എന്നത് ഇംഗ്ലീഷില് ‘Z-turn’ എന്നാണര്ത്ഥം. മുമ്പ് ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന റോഡ് ഹിമപാത സാധ്യതയുള്ളതും മാസങ്ങളോളം തടസ്സപ്പെടാറുമുണ്ടായിരുന്നു.
എന്നാല് Z-Morh ടണല് സോനാമാര്ഗ് ടൂറിസ്റ്റ് ടൗണിലേക്ക് എല്ലാ കാലാവസ്ഥയിലും കണക്റ്റിവിറ്റി നല്കും. 6.5 കിലോമീറ്റര് ദൈര്ഘ്യമുള്ള തുരങ്കത്തിലൂടെ സഞ്ചരിക്കാന് 15 മിനിറ്റ് മാത്രമേ വേണ്ടൂ. തൊട്ടടുത്തുള്ള സോജി-ലാ ടണലിനൊപ്പം, NH1 ശ്രീനഗര്-ലേ ഹൈവേയിലെ ഈ ഭൂമിശാസ്ത്രപരമായി പ്രാധാന്യമുള്ള തുരങ്കം ബാല്ത്തല് (അമര്നാഥ് ഗുഹ), കാര്ഗില്, ലഡാക്കിലെ മറ്റ് സ്ഥലങ്ങള് എന്നിവയിലേക്ക് വര്ഷം മുഴുവനും കാലാവസ്ഥയെ പ്രതിരോധിക്കുന്ന കണക്റ്റിവിറ്റി നല്കും. ഇന്ത്യന് സൈന്യത്തിന് യുദ്ധ സാമഗ്രികള് ടാങ്കറുകള് മറ്റു അവശ്യ സാധനങ്ങള് എന്നിവ കൊണ്ടു പോകുന്നതിനും ടൂറിസം സാധ്യതകള് കൂടുതല് ആകര്ഷകമാക്കുന്നതിനും ഈ പദ്ധതി ഉപകരിക്കും.
ജമ്മു കാശ്മീരിലെ ഗന്ദര്ബാല് ജില്ലയില് ഗഗന്ഗീറിന് സമീപമാണ് തുരങ്കം നിര്മ്മിക്കുന്നത്. സോജി-ലായിലേക്ക് വേഗത്തിലും വര്ഷത്തില് എല്ലാ ദിവസവും നീണ്ടുനില്ക്കുന്ന പ്രവേശനം ലഭിക്കുന്നതോടെ ഇന്ത്യക്ക് തന്ത്രപ്രധാനമായ പ്രാധാന്യമുണ്ട്. ഈ തുരങ്കം ഇല്ലെങ്കില്, അപകടകരമായ മഞ്ഞുവീഴ്ചയ്ക്കും ഹിമപാതത്തിനും സാധ്യതയുള്ള റോഡിലൂടെ വേണം പോകാന്. ഈ റോഡ് വര്ഷത്തില് നിരവധി തവണ അടച്ചിടേണ്ടിവരുന്നുണ്ട്. ഇസഡ്-മോര് തുരങ്കവും, സോജി-ലാ ടണലും ലേയിലേക്ക് 325 കിലോമീറ്റര് പടിഞ്ഞാറാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. ഇത് ശ്രീനഗറിനും കാര്ഗിലിനുമിടയില് തടസ്സമില്ലാത്ത ബന്ധം ഉറപ്പാക്കും.
ഇസഡ്-മോര് തുരങ്കത്തിന്റെ പൂര്ത്തീകരണം ശ്രീനഗറിനും ലേയ്ക്കും ഇടയിലുള്ള യാത്രാ സമയം ഗണ്യമായി കുറയ്ക്കുകയും ചെയ്യും. ഈ തുരങ്കം പ്രദേശത്തുടനീളമുള്ള സാമൂഹികവും സാമ്പത്തികവുമായ വികസനം വര്ദ്ധിപ്പിക്കുകയും സോനാമാര്ഗിലെ ടൂറിസം വര്ദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്യും. ഇതിന് നിരവധി പ്രത്യേകതകളുമുണ്ട്. 7.5 മീറ്റര് വീതിയുള്ള പാരലല് എസ്കേപ്പ് ടണലിനൊപ്പം 10 മീറ്റര് വീതിയുള്ള തുരങ്കം അടിയന്തര സാഹചര്യങ്ങളിലും റെയില്വേ ടണലായും ഉപയോഗിക്കും. അനുവദനീയമായ പരമാവധി വേഗത മണിക്കൂറില് 80 കിലോമീറ്ററാണ്. മണിക്കൂറില് 1,000 വാഹനങ്ങള് ഒഴുകുന്ന തരത്തിലാണ് ടണലിന്റെ രൂപകല്പ്പന.
സമുദ്രനിരപ്പില് നിന്ന് 2,637 മീറ്റര് (8,652 അടി) ഉയരത്തിലാണ് തുരങ്കം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്. പദ്ധതിയുടെ മൊത്തം മൂലധനച്ചെലവ് 2012 ജൂലൈയില് 27 ബില്യണ് രൂപയായി അംഗീകരിച്ചു. ഭൂമി, പുനരധിവാസം, പുനരധിവാസം, മറ്റ് നിര്മ്മാണത്തിന് മുമ്പുള്ള പ്രവര്ത്തനങ്ങള് എന്നിവയ്ക്കായി 36.48 കോടി രൂപയും ഇതില് ഉള്പ്പെടുന്നു. വര്ഷം മുഴുവന് ഹൈവേ തുറന്നിടാന് തുരങ്കം സഹായിക്കും. തുരങ്കത്തിന്റെ പടിഞ്ഞാറന് കവാടം (ശ്രീനഗറിലേക്ക്) ഗഗാംഗീറിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ റെസാന് ഗ്രാമത്തില് 34.295291°N 75.197063°E ലും കിഴക്കന് പോര്ട്ടല് (സോനാമാര്ഗിലേക്ക്) 34.305525°N 75. 34.305525°E.19.30. രണ്ട് പോര്ട്ടലുകള്ക്കിടയില് അഡിറ്റില് ഒരു വെന്റിലേഷന് ടണല് ഉണ്ട്.
ദുര്ബലമായ ഹിമാലയന് ജിയോളജി കണക്കിലെടുത്ത് NATM ടണലിംഗ് രീതി ഉപയോഗിച്ചാണ് ടണലിംഗ് നിര്മ്മാണം. തുടക്കത്തില്, ഇന്ഫ്രാസ്ട്രക്ചര് ലീസിംഗ് & ഫിനാന്ഷ്യല് സര്വീസസ് (IL&FS) ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ശ്രീനഗര്-സോനാമാര്ഗ് ടണല്വേ ലിമിറ്റഡ് PPP (DFBOT – ഡിസൈന്, ബില്ഡ്, ഫിനാന്സ്, ഓപ്പറേറ്റ് ആന്ഡ് ട്രാന്സ്ഫര് മോഡ്) പ്രകാരം നടപ്പിലാക്കുന്ന 450 മില്യണ് ഡോളറിന്റെ പദ്ധതിയായിരുന്നു Z-Morh ടണല്. പദ്ധതിക്ക് ഇളവ് നല്കിയതും. നേരത്തെ, ഉടമയായും നോഡല് ഏജന്സിയായും ബിആര്ഒയാണ് പദ്ധതി നടപ്പാക്കാന് വിഭാവനം ചെയ്തിരുന്നത്.
എങ്കിലും, ഇത് ഇപ്പോള് നടപ്പിലാക്കുന്നതിനായി NHIDCL-ലേക്ക് മാറ്റിയിരിക്കുന്നു. ITNL (IL&FS Group entity) നെ EPC കോണ്ട്രാക്ടറായി നിയമിച്ചു. അത് ആപ്കോ – ടൈറ്റനെ (ജോയിന്റ് വെഞ്ച്വര്) പ്രോജക്റ്റിന്റെ നിര്മ്മാണ കരാറുകാരനായി നിയമിച്ചു. കണ്സഷനറിയുടെ (IL&FS ഗ്രൂപ്പ്) സാമ്പത്തിക സമ്മര്ദ്ദം കാരണം 2018 ജൂലൈയില് നിര്മ്മാണ കരാറുകാരന് പ്രവൃത്തി താല്ക്കാലികമായി നിര്ത്തിവച്ചു. പ്രോജക്ട് അതോറിറ്റി (NHIDCL) ശ്രീനഗര് സോനാമാര്ഗ് ടണല്വേ ലിമിറ്റഡുമായുള്ള കരാര്/കരാര് ഇളവ് 2019 ജൂണില് ബാലന്സ് വര്ക്കിന്റെ നിര്മ്മാണത്തിനുള്ള ബിഡ്ഡിംഗ് പുനഃസ്ഥാപിച്ചു.
പുതുക്കിയ (ബാലന്സ് വര്ക്ക്) മൊത്തം പദ്ധതിച്ചെലവ് 2,378 കോടിയാണ് (~USD). 340 ദശലക്ഷം). നിശ്ചയിച്ച തീയതി മുതല് 42 മാസത്തിനുള്ളില് പ്രവൃത്തി പൂര്ത്തിയാക്കേണ്ടതുണ്ട്. 2019 ഓഗസ്റ്റില്, ഇന്റര്നാഷണല് ബിഡ്ഡിംഗ് പ്രക്രിയയിലെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ ലേലക്കാരനായി Apco ഇന്ഫ്രാടെക് ഉയര്ന്നു. 2019 ഡിസംബറില്, പ്രോജക്റ്റ് അതോറിറ്റി പ്രോജക്റ്റിനായി ഒരു ലെറ്റര് ഓഫ് അവാര്ഡ് (LOA) നല്കി.
ആന്വിറ്റി അടിസ്ഥാനത്തിലുള്ള ഇളവുകള് (ഡിസൈന്, ബില്ഡ്, ഫിനാന്സ്, ഓപ്പറേറ്റ് ആന്ഡ് ട്രാന്സ്ഫര്- DBFOT) അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ള ഈ PPP പ്രോജക്റ്റിന്റെ വികസനത്തിനും നിര്മ്മാണത്തിനുമായി, Apco Infratech ഒരു പ്രോജക്റ്റ്-നിര്ദ്ദിഷ്ട സ്പെഷ്യല് പര്പ്പസ് വെഹിക്കിള് (SPV)- ആപ്കോ ശ്രീ അമര്നാഥ്ജി പുറത്തിറക്കി. ടണല്വേ പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് (ASATPL). 2019 ജനുവരിയില്, ASATPL ഉം അതോറിറ്റിയും തമ്മിലുള്ള കണ്സഷന് കരാര് നടപ്പിലാക്കി. 2020 ജൂലൈയില് പദ്ധതി 2021 ജൂണില് പൂര്ത്തിയാകുമെന്ന് റിപ്പോര്ട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു.
മെയ് 2015നാണ് ടണലിന്റെ നിര്മ്മാണപ്രവര്ത്തനങ്ങള് തുടങ്ങുന്നത്. 2023 ഏപ്രില് 10ന് മന്ത്രി നിതിന് ഗഡ്കരി ജമ്മു കശ്മീര് ലെഫ്റ്റനന്റ് ഗവര്ണര് പാര്ലമെന്റ് അംഗങ്ങള് എന്നിവര് തുരങ്കം പരിശോധിച്ചു. 2023 അവസാനത്തോടെ തുരങ്കം കമ്മീഷന് ചെയ്യാനാണ് പദ്ധതിയിട്ടിരുന്നത്. എന്നാല്, അത് വീണ്ടുംമ നീണ്ടു പോവുകയായിരുന്നു. ഇപ്പോള് തുരങ്കത്തിന്റെ അവസാന ഘട്ടത്തില് തീവ്രവാദി ഭീഷണിയും വന്നിരിക്കുകയാണ്. ഇതിനെ ഇന്ത്യന് സൈന്യം അടിച്ചമര്ത്തുക തന്നെ ചെയ്യും.
തുരങ്കത്തിന്റെ പ്രാധാന്യം
ചൈനയുടേയും പാകിസ്താന്റെയും ഭീഷണി നേരിടുന്ന തന്ത്രപരമായി പ്രാധാന്യമുള്ള ലഡാക്കില് എല്ലാ കാലാവസ്ഥയിലും ഇന്ത്യന് സൈന്യത്തിന് കണക്റ്റിവിറ്റി നിലനിര്ത്തുന്നതിനുള്ള ഒരു നിര്ണായക നീക്കമാണ് പ്രധാനമായും പദ്ധതിക്ക് പിന്നില്. ലഡാക്കില് ചൈനയുടെ പ്രകോപനം വര്ധിക്കുന്ന സാഹചര്യത്തില് തുരങ്കത്തിന്റെ പ്രധാന്യം നിലവില് വളരെ വലുതാണ്. ചൈനയുടെ ഭാഗത്ത് നിന്നും അപ്രതീക്ഷിത നീക്കമുണ്ടായാല് സൈന്യത്തിനും യുദ്ധോപകരണങ്ങള്ക്കും ഇസഡ്-മോര് ടണല് വഴി വളരെ വേഗത്തില് പ്രദേശത്തേക്ക് പ്രവേശനം ഉറപ്പാക്കും. അതിനാല് ദേശീയ സുരക്ഷയ്ക്ക് അത്യന്താപേക്ഷിതമാണ് ഈ തുരങ്കമെന്നാണ് വിലയിരുത്തല്.
CONTENT HIGHLIGHTS;What Is Z-More Tunnel?: What Are Terrorists Targeting? ; Indian Army ready to retaliate