പതിനെട്ടാം ലോക്സഭയുടെ ആദ്യ പാര്‍ലമെന്റ് സമ്മേളനം ജൂണ്‍ 24 മുതല്‍ ജൂലൈ 3 വരെ നടക്കുമ്പോള്‍ മൂന്നാമതും അധികാരത്തില്‍ കയറിയ നരേന്ദ്ര മോദി സര്‍ക്കാരിനു മുന്നില്‍ പുതിയ പരീക്ഷണങ്ങളുടെ വാതിലാണ് തുറക്കുക. എന്‍ഡിഎ മുന്നണികളുടെ ഭൂരിപക്ഷത്തില്‍ പ്രധാനമന്ത്രിയായ നരേന്ദ്രമോദിക്ക് ബിജെപിയുടെ അപ്രഖ്യാപിത പരിഷ്‌ക്കാരങ്ങളും രാജ്യത്തിന്റെ ഭരണഘടനയ്ക്കു വരെ തലവേദനയാകുന്ന ഒരു പ്രവൃത്തിയും ഇത്തവണ ചെയ്യാന്‍ കഴിയില്ല. അഞ്ചു വര്‍ഷക്കാലം മോദിക്കൊപ്പം നില്‍ക്കുമെന്ന് എന്‍ഡിഎ മുന്നണിയിലെ നിതീഷ് കുമാറിന്റെ ജെഡിയുവും ചന്ദ്രബാബു നായിഡുവിന്റെ ടിഡിപിയും പറയുന്നുണ്ടെങ്കിലും ബില്‍ അവതരണം തൊട്ട് പാസാക്കല്‍ വരെ ഏകപക്ഷീയ നിലപാട് എടുക്കാന്‍ പ്രധാമന്ത്രിക്കും ആഭ്യന്തരമന്ത്രിക്കും ഉള്‍പ്പെടെ ബിജെപിക്ക് സാധിക്കില്ലെന്ന് വ്യക്തമാണ്. പ്രതിപക്ഷത്തിരിക്കുന്ന കോണ്‍ഗ്രസ് നേതൃത്വം നല്‍കുന്ന ഇന്ത്യ സഖ്യത്തിനും മറ്റു പാര്‍ട്ടികള്‍ക്കും ഇത്തവണത്തെ പാര്‍ലമെന്റ് നടപടികള്‍ വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ടതാണ്. കഴിഞ്ഞ തവണത്തെക്കാള്‍ മികച്ച പ്രതിപക്ഷമാകാന്‍ ഇന്ത്യ സഖ്യത്തിന് സാധിക്കുമെന്ന് അവര്‍ തന്നെ സാക്ഷ്യപ്പെടുത്തുന്നു.
2024ലെ ലോക്സഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ 230 സീറ്റുകള്‍ നേടിയ പ്രതിപക്ഷ ഇന്ത്യ ബ്ലോക്കും 290-ലധികം സീറ്റുകള്‍ നേടിയ ഭാരതീയ ജനതാ പാര്‍ട്ടി (ബിജെപി) നയിക്കുന്ന ദേശീയ ജനാധിപത്യ സഖ്യവും (എന്‍ഡിഎ). ജൂണ്‍ 27ന് ലോക്സഭയുടെയും രാജ്യസഭയുടെയും സംയുക്ത സമ്മേളനത്തെ രാഷ്ട്രപതി ദ്രൗപതി മുര്‍മു അഭിസംബോധന ചെയ്യും. അതേസമയം, പുതുതായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട അംഗങ്ങളുടെ സത്യപ്രതിജ്ഞ, സ്ഥിരീകരണത്തിനായി 18-ാം ലോക്സഭയുടെ ആദ്യ സമ്മേളനം ജൂണ്‍ 24 മുതല്‍ ജൂലായ് 3 ന് സമാപിക്കുമെന്ന് കേന്ദ്ര പാര്‍ലമെന്ററി കാര്യ മന്ത്രി കിരണ്‍ റിജിജു ബുധനാഴ്ച പറഞ്ഞു.
പ്രതിപക്ഷ പാര്‍ട്ടികള്‍ക്ക് ഡെപ്യൂട്ടി സ്പീക്കര്‍ സ്ഥാനം അനുവദിച്ചില്ലെങ്കില്‍, 18-ാം ലോക്‌സഭയില്‍ സ്പീക്കര്‍ സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയെ അവര്‍ക്ക് നാമനിര്‍ദ്ദേശം ചെയ്യാമെന്ന് ഇന്ത്യ ടുഡേ റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നു. മുമ്പ്, പതിനേഴാം ലോക്‌സഭയില്‍ ബിജെപിയുടെ ഓം ബിര്‍ള സ്പീക്കറായിരുന്നു, ഡെപ്യൂട്ടി സ്പീക്കറുടെ സ്ഥാനം ഒഴിഞ്ഞുകിടക്കുകയായിരുന്നു.
പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി അവതരിപ്പിച്ച തെരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രമേയത്തെത്തുടര്‍ന്ന് 2019 ജൂണില്‍ ബിര്‍ള 17-ാം ലോക്സഭയുടെ സ്പീക്കറായി തെരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടു . അടുത്തിടെ സമാപിച്ച ലോക്സഭാ തെരഞ്ഞെടുപ്പില്‍ ബിര്‍ളയെ കോട്ടയില്‍ നിന്ന് ബിജെപി സ്ഥാനാര്‍ത്ഥിയാക്കി, 41,139 വോട്ടുകളുടെ ഭൂരിപക്ഷത്തില്‍ അദ്ദേഹം പാര്‍ലമെന്റ് സീറ്റ് നേടി. ലോകസഭയിലെ നടപടിക്രമങ്ങളുടെയും പെരുമാറ്റത്തിന്റെയും ചട്ടം 7-ലെ ഉപ ചട്ടം (1) അനുസരിച്ച്, സ്പീക്കറുടെ ഓഫീസിലേക്കുള്ള തെരഞ്ഞെടുപ്പ് നടത്താന്‍ 2024 ജൂണ്‍ 26 ബുധനാഴ്ചയാണ്. ഇത് പാര്‍ലമെന്റിന്റെ പ്രത്യേക സമ്മേളനമായിരിക്കും. പാര്‍ലമെന്ററി കാര്യ മന്ത്രി കിരണ്‍ റിജിജു പറഞ്ഞത് പോലെ, ‘… തെരഞ്ഞെടുപ്പിന് ശേഷം, ഞങ്ങള്‍ ആദ്യമായി ഒന്നിക്കുന്നു…’ എന്ന് പറഞ്ഞതിനാല്‍ ഇത് വളരെ പ്രധാനപ്പെട്ട ഒന്നായിരിക്കും.
1. സത്യപ്രതിജ്ഞ: പുതുതായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട അംഗങ്ങളുടെ സത്യപ്രതിജ്ഞ/സ്ഥിരീകരണത്തിനായി 18-ാം ലോക്സഭയുടെ ആദ്യ സമ്മേളനം ജൂണ്‍ 24 മുതല്‍ ജൂലൈ 3 വരെ വിളിക്കുന്നതായി പാര്‍ലമെന്ററി കാര്യ മന്ത്രി കിരണ്‍ റിജിജു പറഞ്ഞു. ഇതിനര്‍ത്ഥം, സമ്മേളനത്തിന്റെ ആദ്യ മൂന്ന് ദിവസങ്ങളില്‍ പുതുതായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട നേതാക്കള്‍ സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുകയോ അവരുടെ ലോക്സഭാംഗത്വം സ്ഥിരീകരിക്കുകയോ ചെയ്യും.
2. സ്പീക്കര്‍ തെരഞ്ഞെടുപ്പ്: ആദ്യ സെഷന്റെ ഏറ്റവും പ്രധാനപ്പെട്ട വശം ഹൗസ് സ്പീക്കറുടെ തിരഞ്ഞെടുപ്പായിരിക്കും. ലോക്സഭാ സ്പീക്കറെ നിയമിക്കുന്നതിനുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് 2024 ജൂണ്‍ 26-ന് നടക്കും. നിതീഷ് കുമാറിന്റെ ജെഡിയുവും ചന്ദ്രബാബു നായിഡുവിന്റെ ടിഡിപിയും – എന്‍ഡിഎയിലെ പ്രധാന അംഗങ്ങളാണ്.
പുതിയ സ്പീക്കറെ തിരഞ്ഞെടുക്കുന്നത് വരെ, ഏറ്റവും മുതിര്‍ന്ന ലോക്സഭാ എംപിയെ പ്രൊ-ടേം സ്പീക്കറായി തെരഞ്ഞെടുക്കും. ഇതിനായി, ലോക്സഭയിലും രാജ്യസഭയിലും എംപിമാരുടെ കാലാവധിയുടെ അടിസ്ഥാനത്തില്‍ അവരുടെ സീനിയോറിറ്റി സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഒരു പട്ടിക തയ്യാറാക്കി. പ്രോടേം സ്പീക്കര്‍ ലോക്സഭയുടെ ആദ്യ ഏതാനും സെഷനുകളില്‍ അധ്യക്ഷനാകുകയും പുതിയ സ്പീക്കര്‍, ഡെപ്യൂട്ടി സ്പീക്കര്‍ എന്നിവരെ തിരഞ്ഞെടുക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
3. രാഷ്ട്രപതിയുടെ പ്രസംഗം: ജൂണ്‍ 27 ന് രാഷ്ട്രപതി ദ്രൗപതി മുര്‍മു ലോക്സഭയുടെയും രാജ്യസഭയുടെയും സംയുക്ത സമ്മേളനത്തെ അഭിസംബോധന ചെയ്യും. അടുത്ത അഞ്ച് വര്‍ഷത്തേക്കുള്ള പുതിയ ഗവണ്‍മെന്റിന്റെ റോഡ് മാപ്പിന്റെ രൂപരേഖ അവര്‍ പറഞ്ഞേക്കാം. ജൂണ്‍ 27 ന് രാഷ്ട്രപതിയുടെ പ്രസംഗത്തിന് ശേഷം പ്രധാനമന്ത്രി നരേന്ദ്ര മോദി തന്റെ മന്ത്രിമാരുടെ സമിതിയെ പാര്‍ലമെന്റില്‍ അവതരിപ്പിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.
4. പ്രതിപക്ഷ നേതാവ് ആരായിരിക്കും? പ്രതിപക്ഷത്തിന് ഇതുവരെ ഒരു നേതാവിനെ തെരഞ്ഞെടുക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. കോണ്‍ഗ്രസ് അധ്യക്ഷന്‍ രാഹുല്‍ ഗാന്ധി ആ സ്ഥാനം ഏറ്റെടുത്തേക്കുമെന്ന അഭ്യൂഹങ്ങള്‍ ശക്തമാണ് . എന്നിരുന്നാലും, ഇത് ഇതുവരെ സ്ഥിരീകരിച്ചിട്ടില്ല. പ്രതിപക്ഷ നേതാവിനെ തെരഞ്ഞെടുക്കാന്‍ ഒരു പാര്‍ട്ടിക്ക് മൊത്തം അംഗബലത്തിന്റെ പത്തിലൊന്ന് ആവശ്യമാണ് – അതായത് ലോക്‌സഭയിലെ 55 അംഗങ്ങള്‍. 99 അംഗങ്ങളാണ് കോണ്‍ഗ്രസിനുള്ളത്.
5. സംവാദവും പ്രധാനമന്ത്രി മോദിയുടെ പ്രതികരണവും: രാഷ്ട്രപതിയുടെ പ്രസംഗത്തിലെ നന്ദി പ്രമേയത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ചര്‍ച്ച നീറ്റ് പരീക്ഷാ ക്രമം ഉള്‍പ്പെടെ നിരവധി വിഷയങ്ങളില്‍ എന്‍ഡിഎ സര്‍ക്കാരിനെ എതിര്‍ക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നതിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു . പാര്‍ലമെന്റിന്റെ ഇരുസഭകളിലും ചര്‍ച്ചയ്ക്ക് ശേഷം പ്രധാനമന്ത്രി മോദി മറുപടി പറയും.
പ്രതിപക്ഷത്തിന്റെ ഇന്ത്യാ ബ്ലോക്ക് 233 സീറ്റുകള്‍ നേടി കഴിഞ്ഞ തവണത്തെക്കാള്‍ മികച്ച ശക്തിയായി പാര്‍ലമെന്റില്‍ മികച്ച ശക്തിയായി മാറും. ഇതൊക്കെയാണെങ്കിലും, എന്‍ഡിഎ തുടര്‍ച്ചയായി മൂന്നാം തവണയും സര്‍ക്കാര്‍ രൂപീകരിച്ചെങ്കിലും ഉത്തര്‍പ്രദേശ്, രാജസ്ഥാന്‍, ഹരിയാന എന്നിവിടങ്ങളില്‍ പരാജയം നേരിട്ടു. ലോക്‌സഭയിലെ നിയമനിര്‍മ്മാണ പ്രക്രിയയുടെ ശക്തിയുടെയും നിയന്ത്രണത്തിന്റെയും പ്രതീകമായതിനാല്‍, സ്പീക്കറുടെ പോസ്റ്റില്‍ എന്‍ഡിഎയ്ക്കും ഇന്ത്യയ്ക്കും താല്‍പ്പര്യമുണ്ട്.