ഗസയില് ഇസ്രയേല് നടത്തുന്ന യുദ്ധത്തിന് ശമനമില്ലാതെ തുടരുമ്പോള് യുദ്ധാവശിഷ്ടങ്ങള് കൊൊണ്ട് ഗാസ നിറയുകയാണ്. എത്ര കാലം കൊണ്ട് ഇത് നാക്കാന് കഴുയമെന്നത് നിശ്ചയമില്ല. യു.എന് എന്വയോണ്മെന്റ് പ്രോഗ്രാം കഴിഞ്ഞ മാസം പ്രസിദ്ധീകരിച്ച വിലയിരുത്തല് അനുസരിച്ച്, ഗാസയില് 137,297 കെട്ടിടങ്ങള് തകര്ന്നു പോവുകയോ കേടുപാടുകള് സംഭവിക്കുകയോ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെന്നാണ്. മൊത്തം കെട്ടിടത്തിന്റെ പകുതിയിലധികവും കേടുപാടുകള് സംഭവിച്ചതാണ്. ഇവയില് നാലിലൊന്ന് മാത്രം നശിച്ചിട്ടുണ്ട്. പത്തിലൊന്ന് സാരമായ കേടുപാടുകളും മൂന്നാമത്തേത് മിതമായും കേടുപാടുകള് സംഭവിച്ചവയുമാണ്.
250 മുതല് 500 ഹെക്ടര് വരെ (618 മുതല് 1,235 ഏക്കര് വരെ) വ്യാപിച്ചു കിടക്കുന്ന വന്തോതിലുള്ള ലാന്ഡ്ഫില് സൈറ്റുകള് അവശിഷ്ടങ്ങള് വലിച്ചെറിയാന് ആവശ്യമായി വരും. അത് എത്രത്തോളം റീസൈക്കിള് ചെയ്യാം എന്നതിനെ ആശ്രയിച്ചിയിരിക്കും മറ്റു നടപടികളിലേക്ക് കടക്കുകയെന്നും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. 500 മില്യണ് ഡോളറിനും (394 മില്യണ് പൗണ്ട്) 600 മില്യണിനും ഇടയില് ചെലവ് വരുന്ന ഒരു ഓപ്പറേഷന് തന്നെ നടത്തേണ്ടതുണ്ട്. ഏകദേശം 40 മില്യണ് ടണ് അവശിഷ്ടങ്ങള് ഗാസയില് നിന്ന് നീക്കം ചെയ്യാനുണ്ടാകും. നൂറിലധികം ലോറികള് ഉള്ക്കൊള്ളുന്ന ഒരു കപ്പല് 15 വര്ഷം ജോലി ചെയ്താലേ യുദ്ധ മാലിന്യം നീക്കം ചെയ്യാനാകൂ എന്നാണ് യു.എന് വിലയിരുത്തല്.
വീടുകളുടെയും അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളുടെയും വന് നാശത്തിലേക്ക് നയിച്ച മാസങ്ങള് നീണ്ട ഇസ്രായേല് ആക്രമണത്തിന് ശേഷം പലസ്തീന് പ്രദേശം പുനര്നിര്മ്മിക്കുക എന്ന വലിയ വെല്ലുവിളിക്ക് ഈ നിഗമനങ്ങള് സാക്ഷപ്പെടുത്തുന്നു. മെയ് മാസത്തില്, യു.എന് ഡെവലപ്മെന്റ് പ്രോഗ്രാം (UNDP) പറഞ്ഞത്, യുദ്ധത്തില് തകര്ന്ന ഗാസയിലെ വീടുകള് പുനര്നിര്മിക്കാന് 2040 വരെ സമയമെടുക്കുമെന്നാണ്. പ്രദേശത്തുടനീളമുള്ള മൊത്തം പുനര്നിര്മ്മാണത്തിന് 40 ബില്യണ് ഡോളര് ചിലവാകും. ഗാസയുടെ പുനരധിവാസത്തിനായി നേരത്തെയുള്ള ആസൂത്രണത്തിനായി ഫണ്ട് ശേഖരിക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി പ്രസിദ്ധീകരിച്ച ആ വിലയിരുത്തല്, സംഘര്ഷ പ്രദേശത്തെ ആരോഗ്യം, വിദ്യാഭ്യാസം, സമ്പത്ത് എന്നിവയുടെ തോത് 1980 ലെ നിലയിലേക്ക് കുറയ്ക്കുമെന്നും 44 വര്ഷത്തെ വികസനം ഇല്ലാതാക്കുമെന്നുമാണ്.
യഥാര്ത്ഥ ഭൂപ്രകൃതി മാറിയിരിക്കുന്നു. ബോംബുകള് യഥാര്ത്ഥത്തില് ഭൂപ്രകൃതിയെ മാറ്റിമറിക്കുന്നു. സ്കൂളുകള്, ആരോഗ്യ സൗകര്യങ്ങള്, റോഡുകള്, അഴുക്കുചാലുകള്, മറ്റെല്ലാ നിര്ണായക അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങളും എല്ലാം വന് നാശനഷ്ടങ്ങള് നേരിട്ടു. ഗാസയെ സേവിക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന ഡസലൈനേഷന് പ്ലാന്റിന്റെ ശേഷി വര്ധിപ്പിക്കാനുള്ള ഇസ്രായേലിന്റെ നീക്കത്തെ സാമൂഹ്യ സേവന ഉദ്യോഗസ്ഥര് സ്വാഗതം ചെയ്തു. എന്നാല് മിക്ക പൈപ്പുകളും തകരാറിലായതിനാല് പ്രദേശത്തിനുള്ളിലെ ജലവിതരണം വളരെ ബുദ്ധിമുട്ടായി തുടരുന്നുണ്ട്. ഗാസയുടെ പുനര്നിര്മ്മാണത്തിന്റെ സാധ്യമായ വില ജനുവരിയില് യു.എന്, പലസ്തീന് ഉദ്യോഗസ്ഥര് നടത്തിയ കണക്കുകളുടെ ഇരട്ടിയാണെന്നും ഓരോ ദിവസവും ഉയരുകയാണെന്നും യു.എന്.ഡി.പി പറയുന്നു.
അവശിഷ്ടങ്ങളുടെ പര്വതങ്ങള് പൊട്ടിത്തെറിക്കാത്ത ആയുധങ്ങളാല് നിറഞ്ഞതാണ്. അത് ”ഓരോ ആഴ്ചയിലും 10ലധികം സ്ഫോടനങ്ങള്ക്ക്” കാരണമാകുന്നു. ഇത് കൂടുതല് മരണങ്ങള്ക്കും കൈകാലുകള് നഷ്ടപ്പെടുന്നതിനും കാരണമാകുന്നു. ഗാസയിലെ സിവില് ഡിഫന്സ് ഏജന്സി പറയുന്നു. ഏപ്രിലില്, ഇറാഖിലെ മുന് യുണൈറ്റഡ് നാഷനല്സ് മൈന് ആക്ഷന് സര്വീസ് മേധാവി പെഹര് ലോധമര് പറഞ്ഞു, വെടിയുതിര്ത്തപ്പോള് ശരാശരി 10 ശതമാനം ആയുധങ്ങള് പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്നതില് പരാജയപ്പെട്ടു. കൂടാതെ കുഴിബോംബ് നീക്കം ചെയ്യുന്ന ടീമുകള് നീക്കം ചെയ്യേണ്ടിവന്നു.
ഗാസയില് തകര്ന്ന കെട്ടിടങ്ങളില് അറുപത്തിയഞ്ച് ശതമാനവും താമസസ്ഥലങ്ങളായിരുന്നു. തകര്ന്നതോ തകര്ത്തതോആയ കെട്ടിടങ്ങളില് കുഴിച്ചിട്ടിരിക്കുന്ന ഷെല്ലുകള്, മിസൈലുകള് അല്ലെങ്കില് മറ്റ് ആയുധങ്ങള് എന്നിവയില് നിന്നുള്ള ഭീഷണി കാരണം അവ വൃത്തിയാക്കുന്നതും പുനര്നിര്മ്മിക്കുന്നതും മന്ദഗതിയിലാക്കുന്നതും അപകടകരവുമായ ജോലിയാണെന്ന് ലോധമര് പറയുന്നു. ഒക്ടോബറില് തെക്കന് ഇസ്രായേലിലേക്ക് ഹമാസ് അപ്രതീക്ഷിത ആക്രമണം അഴിച്ചുവിട്ടതോടെയാണ് യുദ്ധം ആരംഭിച്ചത്, 1,200 പേര്, കൂടുതലും സാധാരണക്കാര്, 250 പേരെ തട്ടിക്കൊണ്ടുപോയി. ഗസ്സയില് ഇസ്രായേല് നടത്തിയ ആക്രമണത്തില് 38,000-ത്തിലധികം ആളുകള് കൊല്ലപ്പെട്ടതായി പ്രദേശത്തെ പലസ്തീന് ഉദ്യോഗസ്ഥര് പറയുന്നു.
CONTENT HIGHLIGHTS;How many tons of war debris in Gaza?: Can it be removed?