കേരളത്തിന്റെ വടക്കേയറ്റത്ത് സ്ഥിതിചെയ്യുന്ന ജില്ലയാണ് കാസര്‍ഗോഡ്. ജില്ലയുടെ കിഴക്ക് ഭാഗത്ത് പശ്ചിമഘട്ട മലനിരകളും പടിഞ്ഞാറ് അറബിക്കടലും അതിര്‍ത്തി പങ്കിടുന്നു. പന്ത്രണ്ട് നദികള്‍ ഒഴുകുന്ന പ്രകൃതി രമണീയമായ ഒരു ഭൂപ്രദേശമാണ് കാസര്‍ഗോഡ്. തെങ്ങിന്‍ തോപ്പുകളും മലഞ്ചേരിവുകളും, മലച്ചെറിവുകളില്‍ നിന്നുല്‍ഭവിച്ച് കടലിലേക്കൊഴുകുന്ന പുഴകളും തോടുകളാലും സംപന്നമായ ഭൂപ്രദേശമാണ് കാസറഗോഡ്. ചെങ്കല്ല് കൊണ്ടുള്ള ചുമരും, പ്രാദേശികമായി കിട്ടുന്ന ചുവന്ന കളിമണ്ണ് കൊണ്ട് നിര്‍മ്മിച്ച ഓട് മേഞ്ഞ വീടുകളും ജില്ലയില്‍ സാധാരണയായി കാണാം. നിരവധി സഞ്ചാരികളാണ് കാസര്‍ഗോഡിന്റെ ഭംഗി ആസ്വദിക്കാനായി ദിനംപ്രതി ഇവിടേക്കെത്തുന്നത്. ജില്ലയിലെത്തിയാല്‍ ഉറപ്പായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ചില സ്ഥലങ്ങള്‍ ഏതൊക്കെയാണെന്ന് നമുക്ക് പരിശോധിക്കാം;
സമുദ്രനിരപ്പില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 750 മീറ്റര്‍ ഉയരത്തില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന സ്ഥലമാണ് റാണിപുരം. പച്ചപ്പുകൊണ്ടും പ്രകൃതി സൗന്ദര്യം കൊണ്ടും സമൃദ്ധമാണിവിടം. കര്‍ണാടകയിലെ തലക്കാവേരി വന്യജീവി സങ്കേതവുമായി റാണിപുരം വന്യജീവി സങ്കേതം ബന്ധപ്പെട്ട് കിടക്കുന്നു.
കാഞ്ഞഗഡ് മേഖലയിലെ ഒരു പ്രശസ്തമായ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമാണ് മാലോം വന്യജീവി സങ്കേതം. പച്ചപ്പ് നിറഞ്ഞ ഉഷ്ണമേഖലാ ഹരിത വനങ്ങളും വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന വന്യജീവികളുമാണ് ഇവിടുത്തെ പ്രത്യേകത. മയില്‍, മലബാര്‍ വേഴാമ്പല്‍, കാട്ടുപന്നി, പറക്കുന്ന അണ്ണാന്‍, റിസസ് കുരങ്ങ്, മുള്ളന്‍പന്നി തുടങ്ങി വിവിധയിനം മൃഗങ്ങളും പക്ഷികളും ഈ വന്യജീവി സങ്കേതത്തില്‍ വസിക്കുന്നു.
കേരളത്തിലെ കാസര്‍ഗോഡ് ജില്ലയില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം തിരുവനന്തപുരത്തെ ശ്രീ അനന്ത പത്മനാഭ ക്ഷേത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. തടാകത്താല്‍ ചുറ്റപ്പെട്ട മനോഹരമായ ക്ഷേത്രമാണിത്. ക്ഷേത്രത്തെ സംരക്ഷിക്കുന്ന ഈ തടാകത്തില്‍ മുതലകള്‍ ഉണ്ടെന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്.
പ്രകൃതിയുടെ മനോഹാരിതയും ശാന്തതയും കൊണ്ട് അനുഗ്രഹീതമായ സ്ഥലമാണ് പരപ്പ വന്യജീവി സങ്കേതം. ആമ, മുള്ളന്‍പന്നി, പന്നി, മലബാര്‍ വേഴാമ്പല്‍, മെലിഞ്ഞ ലോറിസ്, കാട്ടുപൂച്ച തുടങ്ങി നിരവധി ജീവികളുടെ വാസസ്ഥലമാണിവിടം.
കുട്ടമത്ത് കുടുംബത്തിലെ കവികള്‍ക്കും പണ്ഡിതന്മാര്‍ക്കും പേരുകേട്ട ഒരു സ്ഥലമാണ് ചെറുവത്തൂര്‍. ഈ പ്രദേശത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന വീര്‍മല കുന്നുകളില്‍, പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഡച്ച് കോട്ടയുടെ അവശിഷ്ടങ്ങള്‍ കാണാന്‍ സാധിക്കും.
കാസര്‍ഗോഡ് ജില്ലയുടെ സാംസ്‌കാരിക തലസ്ഥാനമാണ് നീലേശ്വരം. രണ്ട് നദികള്‍ക്കിടയിലാണ് ഈ പ്രദേശം സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്: നീലേശ്വരം പുഴയും തേജസ്വിനി പുഴയും. പടിഞ്ഞാറ് അറബിക്കടലാണ്. കാസര്‍കോട് ജില്ലയിലെ മൂന്നാമത്തെ വലിയ പട്ടണമാണിത്. കാസര്‍ഗോഡ് ജില്ലയിലെ മൂന്ന് മുനിസിപ്പാലിറ്റികളില്‍ ഒന്നാണിത്; കാസര്‍കോട്, കാഞ്ഞങ്ങാട് എന്നിവയാണ് മറ്റുള്ളവ. കേരളത്തിന്റെ ആദ്യ മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന ഇ.എം.എസ്.നമ്പൂതിരിപ്പാട് നീലേശ്വരത്ത് നിന്നാണ് തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ടത്.
കാഞ്ഞഗഡ് ടൗണില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 23 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ സ്ഥലം, ഔഷധ സസ്യങ്ങളും സസ്യജന്തുജാലങ്ങളും കൊണ്ട് നിറഞ്ഞതാണ്. ഇവിടെ വിവിധ ഇനം മൃഗങ്ങള്‍, പ്രാണികള്‍, ഉരഗങ്ങള്‍, പക്ഷികള്‍, വന്യമൃഗങ്ങള്‍, സൂക്ഷ്മജീവികള്‍, ഉഭയജീവികള്‍ എന്നിവ വസിക്കുന്നു.
ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം നാടായ കേരളത്തില്‍, മനോഹരമായ കായലുകളേക്കാള്‍ മികച്ച വിശ്രമസ്ഥലം വേറെയില്ല. ബേക്കല്‍ പട്ടണത്തിന് സമീപം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഏറ്റവും മനോഹരമായ കായലുകളില്‍ ഒന്നാണ് വലിയപറമ്പ് കായല്‍
കശുവണ്ടിപ്പരിപ്പിനും നിരവധി തീര്‍ത്ഥാടനങ്ങള്‍ക്കും പേരുകേട്ട മനോഹരമായ ഒരു പട്ടണമായ മഞ്ചേശ്വരം. മഞ്ചേശ്വരത്ത് 15 ഓളം മുസ്ലീം പള്ളികളും നിരവധി ക്ഷേത്രങ്ങളും ഉണ്ട്.
സന്ദര്‍ശകര്‍ക്ക് സാഹസിക വിനോദം പ്രദാനം ചെയ്യുന്ന മനോഹരമായ ട്രെക്കിംഗ് പാതകളുള്ള ഒരു സൈറ്റാണിത്. കോട്ടഞ്ചേരി ഹില്‍സ് അടിസ്ഥാനപരമായി റാണിപൂര്‍ വന്യജീവി സങ്കേതത്തിന്റെ ബാക്കിഭാഗമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
കാസര്‍ഗോഡ് നിന്ന് 13 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പുരാതന പട്ടണമായ സ്ഥലമാണ് കുമ്പള. ഒരു കാലത്ത് കുമ്പള രാജാവിന്റെ അധികാരസ്ഥാനമായിരുന്നു. ഇന്ന്, ഈ സ്ഥലത്ത് പ്രസിദ്ധമായ ഗോപാലകൃഷ്ണ ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു.
വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ക്കിടയിലെ പ്രശസ്തമായ പിക്‌നിക് സ്‌പോട്ട് ആണിവിടം. വീര്‍മല ഹില്‍സില്‍ നിന്നുകൊണ്ട് കരിയങ്കോട് നദിയുടെ മനോഹരമായ കാഴ്ചകള്‍ കാണാന്‍ സാധിക്കുന്നു. വാസ്തുവിദ്യയ്ക്ക് പേരുകേട്ട പതിനെട്ടാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ഡച്ച് കോട്ടയും ഇതേ കുന്നുകളില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നുണ്ട്്.
കാസര്‍കോട്-പെര്‍ള റോഡില്‍ കാസര്‍കോട് പട്ടണത്തില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 8 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഒരു പുരാതന കൊട്ടാരമാണിത്. കുമ്പള രാജാക്കന്മാരുടെ വസതിയായിരുന്നു മായിപ്പാടി കൊട്ടാരം. സമീപത്ത് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മധൂര്‍ ഗ്രാമം വിനോദസഞ്ചാരികളുടെ പ്രിയപ്പെട്ട സ്ഥലമാണ്.
പതിനേഴാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ ബദനൂരിലെ ശിവപ്പ നായ്ക് സ്ഥാപിച്ച നിരവധി കോട്ടകളില്‍ ഒന്നാണ് ചന്ദ്രഗിരി കോട്ട. കാസറഗോഡ് ടൗണിനു തെക്കുകിഴക്കായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മറ്റൊരു ചരിത്ര സ്മാരകമാണ് ചന്ദ്രഗിരി കോട്ട. പയസ്വിനി പുഴ അറബിക്കടലുമായി സംഗമിക്കുന്ന മനോഹരക്കാഴ്ച്ച ഇവിടെ നിന്നാല്‍ കാണാം. കോട്ടയ്ക്കടുത്താണ് പുരാതനമായ കീഴൂര്‍ ക്ഷേത്രം.
കമ്മാടം സേക്രഡ് ഗ്രോവ് അതിന്റെ സാംസ്‌കാരികവും മതപരവുമായ പ്രാധാന്യം കണക്കിലെടുത്ത്, തലമുറകളായി സംരക്ഷിച്ചുപോന്ന ഒരു സ്ഥലമാണ്. ഈ തോട് കാളി ദേവിയുടെ ഭവനമാണെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. നിരവധി പരമ്പരാഗത ആചാരങ്ങളും വഴിപാടുകളും ഇവിടെ നടത്താറുണ്ട്. കേരള വനം വകുപ്പാണ് ഈ വന്യജീവി സങ്കേതം നിയന്ത്രിക്കുന്നത്.
കാസര്‍കോട് നഗരത്തിന്റെ ഹൃദയഭാഗത്തായി സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മല്ലികാര്‍ജുന ക്ഷേത്രം പട്ടണത്തിലെ ഏറ്റവും പഴക്കം ചെന്ന ക്ഷേത്രങ്ങളിലൊന്നായാണ് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നത്. മല്ലികാര്‍ജുനയുടെ രൂപത്തിലുള്ള ശിവന് സമര്‍പ്പിച്ചിരിക്കുന്ന ഈ ക്ഷേത്രം സംഗീത നാടകത്തിനും ഉത്സവമായ, യക്ഷഗാനത്തിനും പേരുകേട്ടതാണ്.
നിങ്ങള്‍ കുട്ടികളുമായി വരികയാണെങ്കില്‍, അവര്‍ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ ആസ്വദിക്കുന്ന സ്ഥലങ്ങളില്‍ ഒന്നായിരിക്കുമിത്. കാസര്‍ഗോഡ് പട്ടണത്തില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 4 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന ഈ പാര്‍ക്കില്‍ കുറുക്കന്‍, ജലപക്ഷികള്‍, പലതരം പാമ്പുകള്‍ തുടങ്ങി നിരവധി കൗതുകകരമായ ജീവികള്‍ വസിക്കുന്നുണ്ട്.
പുരാതന ശ്രീമദ് അനന്തേശ്വര വിനായക ക്ഷേത്രത്തിന്റെ സൗന്ദര്യവും അതിനെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള മതപരമായ പ്രഭാവലയവും പര്യവേക്ഷണം ചെയ്യാന്‍ കഴിയുന്ന സ്ഥലമാണ് മധൂര്‍. കാസര്‍ഗോഡില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 8 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന മധൂര്‍ മനോഹരമായ ക്ഷേത്രത്തിന് പേരുകേട്ട പട്ടണമാണ്.
ഇക്കേരി രാജവംശത്തിലെ രാജാവായ സോമശേഖര നായകന്‍ സ്ഥാപിച്ചതാണ് ഹൊസ്ദുര്‍ഗ് കോട്ട. വൃത്താകൃതിയിലുള്ള കൊത്തളത്തിന്റെ രൂപത്തിലുളള ഈ കോട്ടയ്ക്ക് നിരവധി പ്രത്യകതകളുണ്ട്.
പ്രകൃതിക്ക് നടുവില്‍ ആത്മീയതയും സമാധാനവും തേടുന്നവരാണ് നിങ്ങളെങ്കില്‍, ഇവിടെ തീര്‍ച്ചയായും സന്ദര്‍ശിക്കണം. കാഞ്ഞങ്ങാട് നിന്ന് ഏകദേശം 5 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെയുള്ള അജാനൂര്‍ എന്ന ഈ ചെറിയ ഗ്രാമത്തിന്റെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ സവിശേഷത മടിയന്‍ കൂലോം ക്ഷേത്രമാണ്.
കാസര്‍കോട് നഗരത്തിനടുത്തുള്ള നെല്ലിക്കുന്ന് മസ്ജിദ് പ്രധാനമായും ഉറൂസിന് പേരുകേട്ടതാണ്. നവംബര്‍ മാസത്തിലാണ് നിങ്ങള്‍ ഈ സ്ഥലം സന്ദര്‍ശിക്കുന്നതെങ്കില്‍, ഒരാഴ്ച നീണ്ടുനില്‍ക്കുന്ന നേര്‍ച്ച ഉത്സവത്തിന്റെ പ്രസിദ്ധമായ ആഘോഷങ്ങള്‍ക്ക് നിങ്ങള്‍ സാക്ഷ്യം വഹിക്കും. നവംബര്‍ മാസത്തില്‍ നടക്കുന്ന ഉറൂസിന്റെ അവസാന ദിവസം വലിയൊരു വിരുന്നാണ് ഇവിടെ സംഘടിപ്പിക്കുന്നത്.
ഏറ്റവും പ്രശസ്തനായ കന്നഡ കവികളിലൊരാളായ ഗോവിന്ദ പൈയുടെ ഭവനമായ ഗോവിന്ദ പൈ സ്മാരകം ധാരാളം വിനോദസഞ്ചാരികള്‍ സന്ദര്‍ശിക്കാറുണ്ട്. ഗോവിന്ദ പൈക്ക് മുന്‍ മദ്രാസ് സര്‍ക്കാര്‍ ‘കവി സമ്മാന ജേതാവ്’ എന്ന ബഹുമതി നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്.
ദക്ഷിണ കാശി, തൃക്കനാട്, പാണ്ഡയന്‍ കല്ല് എന്നീ പേരുകളില്‍ അറിയപ്പെടുന്ന പ്രശസ്ത ക്ഷേത്രം ബേക്കല്‍ കോട്ടയ്ക്ക് സമീപത്താണ് സ്ഥിതിചെയ്യുന്നത്. തൃക്കനാട്ടില്‍ നിന്ന് ഏകദേശം 2 കിലോമീറ്റര്‍ അകലെയാണ് പാണ്ഡയന്‍ കല്ല്.
ഗണേശ ചതുര്‍ത്ഥിയുടെ പ്രാദേശിക നാമമാണ് സാര്‍വ്വജനിക ഗ സാര്‍വ്വജനിക ഗണേശോത്സവം . നഗരത്തിലെ ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ കാത്തിരിക്കുന്ന ഉത്സവങ്ങളിലൊന്നാണിത്. എല്ലാ വര്‍ഷവും സെപ്തംബര്‍ മാസത്തില്‍ ആഘോഷിക്കുന്ന ഈ ദിവസം പട്ടണത്തില്‍ ഒരു പൊതു അവധിയായി പ്രഖ്യാപിച്ചിരിക്കുന്നു.
കേരളത്തിലെ കാസര്‍ഗോഡില്‍ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന നെല്ലിക്കുന്ന് ബീച്ച്, നഗരത്തിലെ ഏറ്റവും മനോഹരമായ ബീച്ചുകളില്‍ ഒന്നാണ്. ഉദയാസ്തമനങ്ങള്‍ കണ്ടുകൊണ്ട് വിശ്രമിക്കാന്‍ ഉതകുന്ന കടലോരമാണിവിടം.