ബംഗ്ലാദേശിലെ മുന് പ്രധാനമന്ത്രി ഷെയ്ഖ് ഹസീനയുടെ അവാമി ലീഗിനെ പൂര്ണ്ണമായി നിരോധിച്ച് മുഹമ്മദ് യൂനുസിന്റെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ഇടക്കാല സര്ക്കാര്. അവാമി ലീഗിന്റെ എല്ലാ പ്രവര്ത്തനങ്ങളും നിരോധിച്ചു. അവാമി ലീഗിന്റെ ഓണ്ലൈന് പ്ലാറ്റ്ഫോമുകളിലെ പ്രവര്ത്തനങ്ങളും ഈ നിരോധനത്തില് ഉള്പ്പെടുന്നുവെന്ന് നിലവിലെ സര്ക്കാര് പ്രസ്താവന ഇറക്കി.
ശനിയാഴ്ച, ഇടക്കാല സര്ക്കാര് വിളിച്ചുചേര്ത്ത ഉപദേശക സമിതിയുടെ പ്രത്യേക യോഗം ചേര്ന്നു, അതില് മുന് പ്രധാനമന്ത്രി ഷെയ്ഖ് ഹസീനയുടെ പാര്ട്ടിയായ അവാമി ലീഗിനെ നിരോധിക്കാന് തീരുമാനമെടുത്തു. ബംഗ്ലാദേശിലെ ഇടക്കാല സര്ക്കാരിന്റെ മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവ് മുഹമ്മദ് യൂനുസിന്റെ പ്രസ് വിംഗ് ഒരു പ്രസ്താവനയില് പറഞ്ഞു, ശനിയാഴ്ച ഉപദേശക സമിതിയുടെ പ്രത്യേക യോഗം ചേര്ന്നു. ഈ യോഗത്തില്, അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനല് െ്രെടബ്യൂണല് നിയമത്തിലെ ഭേദഗതിയും അംഗീകരിച്ചു. ഭേദഗതി പ്രകാരം, അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനല് െ്രെടബ്യൂണലിന് ഏതൊരു രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടിയെയും, അതിന്റെ സഖ്യകക്ഷികളെയും, പിന്തുണയ്ക്കുന്ന ഗ്രൂപ്പുകളെയും ശിക്ഷിക്കാന് കഴിയും.
ഉപദേശക സമിതി യോഗത്തില്, അവാമി ലീഗിന്റെ എല്ലാ പ്രവര്ത്തനങ്ങളും ഓണ്ലൈനിലൂടെ ഉള്പ്പെടെ നിരോധിക്കാന് തീരുമാനിച്ചു. അന്താരാഷ്ട്ര ക്രിമിനല് െ്രെടബ്യൂണല് നിയമപ്രകാരം ബംഗ്ലാദേശ് അവാമി ലീഗിനും അതിന്റെ നേതാക്കള്ക്കുമെതിരായ വിചാരണ പൂര്ത്തിയാകുന്നതുവരെ ഈ തീരുമാനം പ്രാബല്യത്തില് തുടരും, എന്ന് ഇടക്കാല സര്ക്കാരിന്റെ മാധ്യമ വിഭാഗം പ്രസ്താവനയില് പറഞ്ഞു. രാജ്യത്തിന്റെ സുരക്ഷയും പരമാധികാരവും ഉറപ്പാക്കുന്നതിനും ജൂലൈ പ്രസ്ഥാനത്തിന്റെ നേതാക്കളുടെയും പ്രവര്ത്തകരുടെയും സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുമാണ് ഈ തീരുമാനം എടുത്തിരിക്കുന്നത് എന്ന് പ്രസ്താവനയില് പറയുന്നു.
കഴിഞ്ഞ ജൂലൈയില് നടത്തിയ പ്രഖ്യാപനങ്ങള് അടുത്ത 30 ദിവസത്തിനുള്ളില് അന്തിമമാക്കാനും നടപ്പാക്കാനും ഉപദേശക സമിതിയുടെ യോഗത്തില് തീരുമാനമെടുത്തതായും പ്രസ്താവനയില് പറയുന്നു. യോഗത്തിന് ശേഷം, നിയമ ഉപദേഷ്ടാവ് ആസിഫ് നജ്റുള് ഒരു പത്രസമ്മേളനം നടത്തി ഈ പ്രസ്താവനയെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള് നല്കി. അവാമി ലീഗിന്റെ പ്രവര്ത്തനങ്ങള് നിരോധിക്കുന്നത് സംബന്ധിച്ച സര്ക്കുലര് അടുത്ത പ്രവൃത്തി ദിവസം പുറപ്പെടുവിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.
കഴിഞ്ഞ കുറച്ച് ദിവസങ്ങളായി ബംഗ്ലാദേശില് പ്രതിഷേധങ്ങള് നടന്നുവരികയായിരുന്നു. നാഷണല് സിറ്റിസണ് പാര്ട്ടി (എന്സിപി) ഉള്പ്പെടെ നിരവധി പാര്ട്ടികളും സംഘടനകളും കഴിഞ്ഞ രണ്ട് ദിവസമായി അവാമി ലീഗിനെ ‘തീവ്രവാദ സംഘടന’യായി നിരോധിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ട് വരികയാണ്. എന്സിപിയുടെ ദക്ഷിണ മേഖല മുഖ്യ സംഘാടകന് ഹസ്നത്ത് അബ്ദുള്ളയാണ് പ്രതിഷേധത്തിന് ആദ്യം ആഹ്വാനം ചെയ്തത്. അവാമി ലീഗിനെ നിരോധിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ട് അദ്ദേഹവും മറ്റ് നിരവധി പേരും കഴിഞ്ഞ വ്യാഴാഴ്ച രാത്രി മുതല് മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവിന്റെ വീടിന് മുന്നില് പ്രതിഷേധം നടത്തിവരികയായിരുന്നു. പിന്നീട്, വിദ്യാര്ത്ഥികളും നിരവധി രാഷ്ട്രീയ സംഘടനകളും ഈ പ്രതിഷേധത്തിന് പിന്തുണ നല്കി. ഇതിനുശേഷം, വെള്ളിയാഴ്ച ഉച്ച മുതല് ഷാബാഗ് ക്രോസിംഗില് പ്രതിഷേധം ആരംഭിച്ചു. ശനിയാഴ്ച ഉച്ചകഴിഞ്ഞ് ഏകദേശം 3 മണിക്ക് ഷാബാഗില് ഒരു പൊതുയോഗം വിളിച്ചുചേര്ത്തു. നാഷണല് സിറ്റിസണ് പാര്ട്ടി, ഇസ്ലാമി ഛത്ര ശിബിര്, ഇസ്ലാമി ആന്ദോളന്, യുണൈറ്റഡ് പീപ്പിള്സ് ബംഗ്ലാദേശ് (യുപിബി) തുടങ്ങി നിരവധി സംഘടനകളുടെ നേതാക്കളും പ്രവര്ത്തകരും പരിപാടിയില് പങ്കെടുത്തു.
ശനിയാഴ്ച രാത്രി വൈകി അവാമി ലീഗിന്റെ പ്രവര്ത്തനങ്ങള് നിരോധിക്കാനുള്ള ഇടക്കാല സര്ക്കാരിന്റെ തീരുമാനത്തെ ആഘോഷിക്കുന്ന ആളുകള് ഷാബാഗില് ഒത്തുകൂടി. അവാമി ലീഗിന്റെ രജിസ്ട്രേഷന് എത്രയും വേഗം റദ്ദാക്കണമെന്ന് എന്സിപി കണ്വീനര് നഹിദ് ഇസ്ലാം തന്റെ ഫേസ്ബുക്ക് പോസ്റ്റില് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് കമ്മീഷനോട് അഭ്യര്ത്ഥിച്ചു. ജുഡീഷ്യല് നടപടിക്രമങ്ങളിലൂടെയുള്ള നിരോധനമാണ് ശാശ്വത പരിഹാരം. വിദ്യാര്ത്ഥികളുടെയും പൊതുജനങ്ങളുടെയും ആവശ്യപ്രകാരം ഐസിടി നിയമത്തില് എല്ലാ ഭേദഗതികളും വരുത്തിയിട്ടുണ്ട്,’ ഇടക്കാല സര്ക്കാരിന്റെ ഉപദേഷ്ടാവായ സജീബ് ഭൂയാന് തന്റെ സ്ഥിരീകരിച്ച ഫേസ്ബുക്ക് പേജില് എഴുതി.
കഴിഞ്ഞ വര്ഷം ഓഗസ്റ്റില് നടന്ന വിദ്യാര്ത്ഥി പ്രക്ഷോഭം തുടര്ന്നുണ്ടായ കലാപവും ബംഗ്ലാദേശില് 15 വര്ഷം നീണ്ടുനിന്ന അവാമി ലീഗിന്റെ ഭരണം അവസാനിച്ചു. ഇതിനുശേഷം, പല രാഷ്ട്രീയ പാര്ട്ടികളും അവാമി ലീഗിനെ നിരോധിക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടു. വിദ്യാര്ത്ഥി പ്രസ്ഥാനത്തില് നിന്ന് ഉയര്ന്നുവന്ന യുവജനങ്ങളുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള നാഷണല് സിറ്റിസണ്സ് പാര്ട്ടി ഫെബ്രുവരിയില് രൂപീകരിച്ചു. അന്നുമുതല് എന്സിപി ഇത് നിരന്തരം ആവശ്യപ്പെട്ടുകൊണ്ടിരുന്നു. ജൂലൈയില് നടന്ന പ്രക്ഷോഭത്തിനിടെയുണ്ടായ മരണങ്ങള്ക്ക് അവാമി ലീഗിനെതിരെ വിവിധ വകുപ്പുകള് പ്രകാരം കേസെടുക്കണമെന്നും അവരെ രാഷ്ട്രീയത്തില് നിന്ന് വിലക്കണമെന്നും അവര് ആവശ്യപ്പെട്ടു.
ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗ് നേരത്തെ നിരോധിച്ചിരുന്നു
കഴിഞ്ഞ ബുധനാഴ്ച, മുന് അവാമി ലീഗ് പ്രസിഡന്റ് മുഹമ്മദ് അബ്ദുള് ഹമീദ് തായ്ലന്ഡിലേക്ക് പോയി. വ്യാഴാഴ്ച ദിവസം മുഴുവന് എന്സിപി നേതാക്കള് അദ്ദേഹത്തിന്റെ പലായനത്തിനെതിരെ സോഷ്യല് മീഡിയയില് വ്യത്യസ്ത പ്രസ്താവനകള് നടത്തുന്നത് കണ്ടു. ഇതിനുശേഷം, വ്യാഴാഴ്ച രാത്രി വൈകി, എന്സിപി നേതാവ് ഹസ്നത്ത് അബ്ദുള്ള നൂറുകണക്കിന് തൊഴിലാളികളുമായി ഇടക്കാല സര്ക്കാര് മുഖ്യ ഉപദേഷ്ടാവ് മുഹമ്മദ് യൂനുസിന്റെ വസതിക്ക് മുന്നില് പ്രതിഷേധിക്കുന്നത് കണ്ടു. ബംഗ്ലാദേശ് നാഷണലിസ്റ്റ് പാര്ട്ടിയോട് (ബിഎന്പി) പ്രസ്ഥാനത്തില് ചേരാന് അഭ്യര്ത്ഥിച്ചുകൊണ്ട് ചില പ്രതിഷേധക്കാര് ഫേസ്ബുക്കില് പോസ്റ്റ് ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, ഇവയോട് ബിഎന്പി ഒരു പ്രതികരണവും നല്കിയില്ല.
അവാമി ലീഗിനെ നിരോധിക്കുക എന്നത് ജനങ്ങളുടെ ആവശ്യമാണെന്ന് ഒരു മുതിര്ന്ന എന്സിപി നേതാവ് പറഞ്ഞു. 2024 ഒക്ടോബര് 23ന് ഇടക്കാല സര്ക്കാര് ഒരു വിജ്ഞാപനം പുറപ്പെടുവിക്കുകയും ബംഗ്ലാദേശ് അവാമി ലീഗിന്റെ വിദ്യാര്ത്ഥി വിഭാഗമായ ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗിനെ നിരോധിക്കുകയും ചെയ്തു. ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗിനെ നിരോധിക്കാന് പ്രക്ഷോഭകാരികളായ വിദ്യാര്ത്ഥികള് ഒക്ടോബര് 24 വരെ ഇടക്കാല സര്ക്കാരിന് സമയം നല്കിയിരുന്നു. ആ സമയത്ത്, ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയത്തിന്റെ വിജ്ഞാപനത്തില് ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞിരുന്നു, ‘2009 ലെ ഭീകരവിരുദ്ധ നിയമപ്രകാരം, അവാമി ലീഗിന്റെ അനുബന്ധ സംഘടനയായ ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗിനെ സര്ക്കാര് നിരോധിച്ചിരിക്കുന്നു. ബംഗ്ലാദേശ് അവാമി ലീഗുമായി അഫിലിയേറ്റ് ചെയ്തിട്ടുള്ള ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗ്, കഴിഞ്ഞ 15 വര്ഷത്തെ ഭരണത്തിനിടയില്, കൊലപാതകം, പീഡനം, ഹോസ്റ്റലുകളിലെ സീറ്റ് കച്ചവടം, ബലാത്സംഗം, ലൈംഗിക പീഡനം തുടങ്ങിയ പൊതു സുരക്ഷയെ തകര്ക്കുന്ന വിവിധ പ്രവര്ത്തനങ്ങളില് ഏര്പ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന് ആരോപണങ്ങള് ഉയര്ന്നിരുന്നു. രാജ്യത്തെ എല്ലാ മാധ്യമങ്ങള്ക്കും ഇതിന് മതിയായ തെളിവുകള് ഉണ്ട്. സംഘടനയുടെ നേതാക്കളുടെയും പ്രവര്ത്തകരുടെയും ചില കുറ്റകൃത്യങ്ങള് കോടതിയില് തെളിയിക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ട്.
2024 ജൂലൈ 15 മുതല് നടന്ന വിദ്യാര്ത്ഥി പ്രസ്ഥാനത്തിനിടെ, ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗിന്റെ നേതാക്കളും പ്രവര്ത്തകരും പ്രതിഷേധിച്ച വിദ്യാര്ത്ഥികളെയും പൊതുജനങ്ങളെയും ആക്രമിച്ചു. ഇതില് നൂറുകണക്കിന് നിരപരാധികളായ വിദ്യാര്ത്ഥികളും ആളുകളും മരിച്ചു, നിരവധി ആളുകളുടെ ജീവന് അപകടത്തിലായി,’ എന്ന് ആഭ്യന്തര മന്ത്രാലയം വിജ്ഞാപനത്തില് പറഞ്ഞു. ഈ കാരണങ്ങളാല് ബംഗ്ലാദേശ് ഛത്ര ലീഗിനെ നിരോധിച്ചതായി വിജ്ഞാപനത്തില് പറയുന്നു. ഇതിനുപുറമെ, ജൂലൈയില് പൊതു പ്രസ്ഥാനത്തില് അധികാരത്തില് നിന്ന് പുറത്താക്കപ്പെട്ട അവാമി ലീഗിന്റെ സഖ്യകക്ഷികളായ യൂത്ത് ലീഗിനും സ്വയംചാരി ലീഗിനും നിരോധനം ഏര്പ്പെടുത്തുന്നതായി ഇടക്കാല സര്ക്കാരിന്റെ ഉപദേഷ്ടാവ് സജീബ് ഭൂയാന് വ്യാഴാഴ്ച രാത്രി തന്റെ ഫേസ്ബുക്ക് പേജിലെ ഒരു സ്റ്റാറ്റസില് പറഞ്ഞു. ഈ പ്രക്രിയ ഒരു ആഴ്ച മുമ്പാണ് ആരംഭിച്ചത്. എല്ലാ നടപടിക്രമങ്ങളും പൂര്ത്തിയാക്കിയ ശേഷം, ഇപ്പോള് കാര്യം അവസാന ഘട്ടത്തിലാണെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു.