ബോളിവുഡിന്റെ സംഗീതചരിത്രം അനേകം വിസ്മയങ്ങൾ നിറഞ്ഞതാണ്. പക്ഷേ അതിൽ ഏറ്റവും വിചിത്രവും അതുല്യവുമായ റെക്കോർഡ് ഒരൊറ്റ ചിത്രത്തിനാണ് ‘ഇന്ദ്രസഭ’ (Indrasabha). 1932-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ഈ സിനിമയിൽ അമ്പരപ്പിക്കുന്നത്ര ഗാനങ്ങളുണ്ട് — കൃത്യമായി പറഞ്ഞാൽ 72 ഗാനങ്ങൾ! ഇന്നും ഈ റെക്കോർഡ് ആരും തകർത്തിട്ടില്ല. അതായത്, 93 വർഷമായി ഈ സംഗീത റെക്കോർഡ് തോൽവിയറിയാതെ നിലനിൽക്കുന്നു.
‘ഇന്ദ്രസഭ’ എന്ന ചിത്രം ബോളിവുഡിലെ ഏറ്റവും പ്രാചീനമായ സംഗീതചിത്രങ്ങളിലൊന്നാണ്. ഈ സിനിമ 1853-ൽ മിർസ അഗർ ഹസൻ ‘അമാനത്’ രചിച്ച ഉർദു നാടകത്തെ ആധാരമാക്കിയതാണ്. 1932-ൽ അഗ്രയുടെ മോതിവാലാ ഫിലിം കമ്പനി ഈ കഥയെ സിനിമയാക്കി. ചിത്രം സംവിധാനം ചെയ്തത് J.J. മദൻ ആണ്.
സിനിമയുടെ പ്രമേയം സ്വർഗ്ഗലോകത്തിലെ രാജാവായ ഇന്ദ്രനും ഭൂമിയിലെ പ്രണയവും സംഗീതവും ചേർന്ന ഒരു അത്ഭുതകഥയാണ്. അതിൽ പ്രണയം, കാവ്യം, നൃത്തം, സംഗീതം എല്ലാം ചേർന്നിരിക്കുന്നു.
ഈ ചിത്രത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ വിസ്മയം അതിന്റെ ഗാനങ്ങളുടെ എണ്ണം തന്നെയാണ്. ആകെ 72 ഗാനങ്ങൾ ഇത്രയും എണ്ണം ഒരൊറ്റ സിനിമയിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ളത് ലോകചരിത്രത്തിലും അതുല്യമാണ്. അന്ന് സിനിമകൾ എല്ലാം തത്സമയം റെക്കോർഡ് ചെയ്യേണ്ടി വന്നിരുന്ന കാലം ആയതിനാൽ, ഇത്രയും പാട്ടുകൾ ഉൾപ്പെടുത്തുന്നത് തന്നെ ഒരു ദൗത്യമായിരുന്നു.
പാട്ടുകൾ ഉർദു, ഹിന്ദുസ്ഥാനി ശൈലിയിലുള്ള കാവ്യരീതിയിൽ എഴുതപ്പെട്ടതാണ്. ക്ലാസിക്കൽ സംഗീതത്തിന്റെ വിവിധ രാഗങ്ങളെയും താളങ്ങളെയും ആധാരമാക്കിയ ഈ ഗാനങ്ങൾ അന്നത്തെ പ്രേക്ഷകർക്കിടയിൽ അത്യന്തം ജനപ്രിയമായിരുന്നു.
ചിത്രത്തിലെ നായികയായ ജില്ലുബായ് ജീവിതത്തിലെ സംഘർഷങ്ങൾ മറികടന്ന് ഈ സിനിമയിലൂടെ ശ്രദ്ധ നേടുകയായിരുന്നു. ജില്ലുബായ് ഒരു കത്താക്ക് നർത്തകിയായിരുന്നു, പിന്നീടാണ് സിനിമാരംഗത്തേക്ക് കടന്നത്. അവളുടെ അമ്മ ഒരു പ്രശസ്ത നർത്തകിയും സാമൂഹികമായി “കോട്സാൻ” എന്നറിയപ്പെട്ട വ്യക്തിയുമായിരുന്നു. അതായത്, ‘ഇന്ദ്രസഭ’യിലെ നായിക യഥാർത്ഥ ജീവിതത്തിലും ഒരു വേശ്യയുടെ മകളായിരുന്നു എന്നത് ഈ ചിത്രത്തിന്റെ ചരിത്രപരമായ മറ്റൊരു പ്രത്യേകതയാണ്.
അന്നത്തെ കാലഘട്ടത്തിൽ ഇത്തരത്തിലുള്ള സാമൂഹിക പശ്ചാത്തലത്തിൽ നിന്നുള്ള സ്ത്രീകൾക്ക് സിനിമയിൽ പ്രവേശനം അതീവ ദുഷ്കരമായിരുന്നുവെങ്കിലും, ജില്ലുബായ് അതിനെ മറികടന്ന് ബോളിവുഡിലെ ആദിമ നായികമാരിൽ ഒരാളായി ഉയർന്നു.
‘ഇന്ദ്രസഭ’ പുറത്തിറങ്ങി 1932-ൽ. അതിനുശേഷം 93 വർഷം കഴിഞ്ഞിട്ടും ഈ റെക്കോർഡ് തകർത്ത മറ്റൊരു സിനിമ ഇതുവരെ വന്നിട്ടില്ല. പല ബോളിവുഡ് സിനിമകളും സംഗീത സമൃദ്ധിയിലൂടെ പ്രശസ്തമായിട്ടുണ്ടെങ്കിലും (ഉദാഹരണത്തിന് Hum Aapke Hain Koun അല്ലെങ്കിൽ Taal), 72 ഗാനങ്ങളുടെ അതിരുകൾ ആരും മറികടന്നിട്ടില്ല.
ഇന്ന് വരെ ഈ ചിത്രം ഇന്ത്യൻ സിനിമാ ചരിത്രത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഗാനങ്ങളുള്ള സിനിമ എന്ന നിലയിൽ സ്ഥാനം നിലനിർത്തുന്നു.
‘ഇന്ദ്രസഭ’ വെറും ഒരു സിനിമ മാത്രമായിരുന്നില്ല അത് ഒരു കാലത്തിന്റെ പ്രതീകമായിരുന്നു. സംഗീതത്തോടുള്ള ബോളിവുഡിന്റെ ആദ്യ പ്രണയവും സാങ്കേതികതയുടെ തുടക്കവുമായിരുന്നു അത്. അതിനാൽ തന്നെ ഈ ചിത്രം ഇന്നും ഗവേഷകർക്കും സിനിമാപ്രേമികൾക്കും ഒരു ചരിത്രപാഠമാണ്.
ഇന്നത്തെ തലമുറയ്ക്ക് ‘ഇന്ദ്രസഭ’ എന്ന പേരും 72 ഗാനങ്ങൾ എന്ന റെക്കോർഡും അങ്ങേയറ്റം അവിശ്വസനീയമായി തോന്നിയേക്കാം. പക്ഷേ ആ കാലഘട്ടത്തിൽ അത് സംഗീതവും സിനിമയും എത്രത്തോളം അവിഭാജ്യമായിരുന്നുവെന്ന് തെളിയിക്കുന്നതാണ് ഈ ചിത്രം. 93 വർഷങ്ങൾ കഴിഞ്ഞിട്ടും ആ സംഗീതത്തിന്റെ പ്രതിധ്വനി ഇപ്പോഴും ഇന്ത്യൻ സിനിമയുടെ ചരിത്രത്തിൽ മുഴങ്ങിക്കൊണ്ടിരിക്കുന്നു.
















