ഇന്ത്യയുടെ 2024 ടി20 ലോകകപ്പ് വിജയത്തിന്റെ ആഘോഷവേളയില് ക്രിക്കറ്റ് താരങ്ങളായ വിരാട് കോഹ്ലിയും ഹാര്ദിക് പാണ്ഡ്യയും എ.ആര് റഹ്മാന്റെ ‘മാ തുജേ സലാം’ പാടുന്നത് അഭിമാനത്തോടെയാണ് ഇന്ത്യന് ജനത കേട്ടത്. അത് ഓഔരോ ഇന്ത്യാക്കാരന്റെയും ഓര്മ്മയില് മായാതെ നില്ക്കുകയും ചെയ്യുമെന്നുറപ്പാണ്. ലോകപ്രശസ്ത സംഗീത സംവിധായകന് എ.ആര് റഹ്മാനും മെഹബൂബും ചേര്ന്ന് പാടിയ ഗാനം 27 വര്ഷം മുമ്പ് മാതൃരാജ്യത്തോടുള്ള സ്നേഹത്തെ പുനര്നിര്വചിക്കുകയാണ് ചെയ്തത്. പക്ഷെ, ആ ഗാനം ഒരു പിതാവിനു വേണ്ടിയാണ് സൃഷ്ടിച്ചതെന്ന സത്യം അറിയാമോ?.
എ.ആര്. റഹ്മാനോടൊപ്പം സ്കൂളില് പഠിച്ച സുഹൃത്ത് ഭരത്ബാലയുടെ അഭ്യര്ത്ഥന പ്രകാരം 1997ലാണ് എ.ആര് റഹ്മാന് മാ തുജെ സലാം രചിച്ചത്. അതുകൊണ്ടു തന്നെ മാ തുജെ സലാം അതിന്റെ ഉത്ഭവത്തിന് കടപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത് ആഡ് ഫിലിം മേക്കര് ഭരത്ബാലയുടെ പിതാവിനോടാണ്. ഇങ്ങനെയൊരു പാട്ട് എഴുതണമെന്ന ആവശ്യവുമായി സമീപിച്ചതോടെ മെഹബൂബിന്റെ വരികളില് ഐക്കണിക് ഗാനം സൃഷ്ടിക്കപ്പെടുകയായിരുന്നു. മുംബൈയിലെ വാങ്കഡെ സ്റ്റേഡിയത്തില് 33,000 പേര് ചേര്ന്ന് ‘മാ തുജേ സലാം’ പാടിയപ്പോള് ഇന്ത്യയെന്ന ഒറ്റ വികാരമാണുണ്ടായത്. ആ ഗാനം ടീം ഇന്ത്യയെ മുഴുവന് നയിച്ചത് ഹൃദയസ്പര്ശിയായ കാഴ്ചയായിരുന്നു. 2024ലെ T20 ലോകകപ്പ് വിജയവും ‘വന്ദേ മതാരം’ ഗാനവും, കായിക മഹത്വം മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയിലുടനീളമുള്ള ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകളുടെ ആഴത്തിലുള്ള വികാരങ്ങളും ഒരുമിച്ചൊഴുകിയ നിമിഷമായിരുന്നു.
എല്ലാ വര്ഷവും, ദൂരദര്ശന് നാഷണലില് റിപ്പബ്ലിക് ദിന പരേഡ് മുഴുവന് കുടുംബത്തോടൊപ്പം കാണുമ്പോഴും അതിന്റെ പൂര്ണ്ണതയുണ്ടാകുന്നത്, എ.ആര് റഹ്മാന് സ്ക്രീനില് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുകയും അവസാന ക്രെഡിറ്റുകളില് ‘മാ തുജെ സലാം’ പാടുകയും ചെയ്യുമ്പോഴാണെന്ന് പറയാതെ വയ്യ. രാജ്യത്തിന്റെ ശക്തി, വൈവിധ്യം, അഭിമാനം എന്നിവയുടെ ആഘോഷത്തിന് പൂര്ണ്ണത നല്കുന്നുണ്ട് അത്. കൈകളിലെ ത്രിവര്ണ്ണ പതാകയെയും ഹൃദയത്തിലെ ഭാരത മാതാവിനെയും ഈ ഗാനം മനോഹരമായി പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാണ്. 27 വര്ഷം മുമ്പ് സൃഷ്ടിച്ച ഈ ഗാനം മറ്റ് ചിലരെപ്പോലെ തലമുറകളെ മറികടന്നു പോകുന്നുണ്ട്. അത് ഇന്ത്യയുടെ അഭിമാനഗാനമായി മാറി. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തരായ സംഗീതസംവിധായകരില് ഒരാളും ഗായകനുമായ എ ആര് റഹ്മാന് ആലപിച്ച ഗാനം ഓരോ തവണയും ദേശസ്നേഹം ഉണര്ത്തുന്നു
‘മാ തുജെ സലാം’ എന്ന മൂന്ന് വാക്കുകള്. മൂന്ന് വാക്കുകള് വന്ദേമാതരം, മാതൃരാജ്യത്തിന്റെ സ്തുതി എന്നിവയെ മനോഹരമായി പൂര്ത്തീകരിക്കുന്നു. ഏറ്റവും കൂടുതല് ഭാഷകളില് അവതരിപ്പിച്ചതിന്റെ ഗിന്നസ് റെക്കോര്ഡും ഈ ഗാനത്തിന് സ്വന്തമാണ്. എന്നാല്, ദേശസ്നേഹവും മാതൃരാജ്യവുമായുള്ള ബന്ധം ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, അതിന്റെ ഉത്ഭവം തികച്ചും വിപരീതമാണ്. ഇത് ഒരു പിതാവില് നിന്ന് പ്രചോദനം ഉള്ക്കൊണ്ട് സൃഷ്ടിക്കപ്പെട്ടതാണ് എന്നു കേള്ക്കുമ്പോള് അത്ഭുതമാണുണ്ടാവുക. 1980കളുടെ അവസാനത്തിലും 90കളുടെ തുടക്കത്തിലും ചെന്നൈയില്ജോലി ചെയ്തിരുന്ന ഒരു മികച്ച ആഡ് ഫിലിം മേക്കര്, എ.ആര് റഹ്മാനൊപ്പം ‘മാ തുജെ സലാം’ വീഡിയോ നിര്മ്മിക്കാന് ഭരത്ബാലയ്ക്ക് പ്രചോദനം നല്കിയത് പിതാവ് വി. ഗണപതിയാണ്.
‘അദ്ദേഹം ഒരു സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയായിരുന്നു. ‘ഒരു ഉല്പ്പന്നത്തെ ആകര്ഷിക്കാന് ആവശ്യക്കാര്ക്കായി വലിയ ആശയങ്ങള് സൃഷ്ടിക്കുന്നുണ്ട്. എന്തുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങള് ഇന്ത്യക്ക് വേണ്ടി ഇത് ചെയ്തു കൂടാ?. വന്ദേമാതരം ഞങ്ങള്ക്ക് ഒരു യുദ്ധമുറയായിരുന്നു. എന്തുകൊണ്ടാണ് നിങ്ങള് ഇത് ഒരു പുതിയ തലമുറയ്ക്ക് വീണ്ടും പരിചയപ്പെടുത്താത്തത്? എന്നാണ് അദ്ദേഹം ചോദിച്ചത്.
ഒരു ദേശീയഗാനം പിറന്നത് എങ്ങനെ
തന്റെ പിതാവിന്റെ നിര്ദ്ദേശത്തെത്തുടര്ന്ന്, ഭരത്ബാല പരസ്യചിത്രനിര്മ്മാണത്തില് നിന്ന് ഒരു ഇടവേള എടുത്ത് അടുത്ത രണ്ട് വര്ഷം ചെലവഴിച്ചത് ദേശീയതയെ അടിയുറച്ച ആശയമാക്കാനായിരുന്നു. തന്റെ ദീര്ഘകാല സഹകാരിയും സ്കൂള് സുഹൃത്തുമായ എ.ആര് റഹ്മാനുമായി അദ്ദേഹം ബന്ധപ്പെട്ടു. യുവ ഗായകനും സംഗീതസംവിധായകനുമായ അദ്ദേഹത്തിന്റെ കഴിവുകളില് അദ്ദേഹത്തിന് വിശ്വാസമായിരുന്നു. ‘നമുക്ക് ഒരു ഗാനം സൃഷ്ടിക്കേണ്ടതുണ്ട്. 25 വര്ഷത്തിന് ശേഷവും പുതിയ തലമുറയില് നിന്നും തലമുറയിലേക്ക് പ്രതിധ്വനിക്കാന് കഴിയുന്ന ഒരു ഗാനം. പഴയ ഹൃദയങ്ങളെ പരിചിതമായി വലിച്ചെടുക്കാന് കഴിയുന്ന ഒരു ഗാനം അദ്ദേഹത്തിന് ആവശ്യമായിരുന്നു. എന്നാല് പുതിയവയുമായി ബന്ധിപ്പിക്കുകയും വേണം.
‘സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനിയും യുവാക്കളും തമ്മിലുള്ള വിടവ് നികത്താന് അത് ആവശ്യമായിരുന്നുവെന്നും ബാല പറയുന്നു. തുടക്കത്തില്, ഗാനം എങ്ങനെ സൃഷ്ടിക്കും എന്നതിനെക്കുറിച്ച് ഭരത്ബാലയ്ക്ക് ഒരു കാഴ്ചപ്പാടും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. എന്റെ പിതാവ് എന്നോട് ഉയര്ത്തിയ ഒരു വെല്ലുവിളി മാത്രമായിരുന്നു അത്. ഞാന് അതിനുവേണ്ടി പരിശ്രമിച്ചു. അങ്ങനെ അത് രൂപപ്പെട്ടു. എന്നാല്, അതിന് സഹായകമായത് ശരിയായ സമയത്ത് ശരിയായ ആളുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതാണെന്നും ബാല പറയുന്നു. കൃത്യസമയത്ത് ഭരത്ബാല എ.ആര് റഹ്മാനുമായി ബന്ധപ്പെട്ടു. ഗായകനും സംഗീതസംവിധായകനും റെഡിയായതോടെ രാജ്യത്തിന്റെ ദേശഭക്തിയുടെ മൂഡില് ഏകീകൃതമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തി എന്തെങ്കിലും എഴുതാന് കഴിയുന്ന ഗാനരചയിതാവിനെ ക
ണ്ടെത്തുക എന്നതായിരുന്നു അടുത്ത വെല്ലുവിളി.
ബോംബെ (1995), രംഗീല (1995), ദൗദ് (1997) എന്നീ ചിത്രങ്ങളില് ഗാനങ്ങള് എഴുതിയ മെഹബൂബിനെ റഹ്മാന് ബാലയ്ക്ക് പരിചയപ്പെടുത്തി. ഭരത്ബാലയുടെ ഭാര്യ കനികയോടൊപ്പം മൂവരും ചേര്ന്ന് ഇന്ത്യയ്ക്ക് പുതിയൊരു ദേശീയ ഗാനം നല്കി. അതും ഇന്ത്യയുടെ 50-ാം സ്വാതന്ത്ര്യ ദിനത്തില്. ഇന്ത്യയ്ക്ക് 50 വയസ്സ് തികഞ്ഞപ്പോള്, റഹ്മാന് ‘വന്ദേമാതരം’ എന്ന വാക്കുകള്ക്ക് സമകാലികമായ ഒരു വശം നല്കുകയും ഈ രണ്ട് വാക്കുകള് കൊണ്ട് രാജ്യത്തെ ഒന്നിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. 50 വര്ഷം മുമ്പ് സ്വാതന്ത്ര്യ സമര സേനാനികളുടെ മുദ്രാവാക്യമായി മാറിയ രണ്ട് വാക്കുകള് കൊണ്ടാണെന്ന് ഓര്ക്കണം. അങ്ങനെ ‘മാ തുജെ സലാം’ എന്ന ഗാനം 28 രാജ്യങ്ങളില് ഒരേസമയം പുറത്തിറങ്ങി. ഗാനത്തിന്റെ ഭാഗമായ ‘വന്ദേമാതരം’ ആല്ബം ആദ്യ ആഴ്ചയില് തന്നെ അഞ്ച് ലക്ഷം കോപ്പികള് വിറ്റു. അന്താരാഷ്ട്രതലത്തില് ഏറ്റവും കൂടുതല് വിറ്റഴിഞ്ഞ ഇന്ത്യന് ചലച്ചിത്രേതര ആല്ബമായി ഇന്നും അത് തുടരുന്നു.
മാ തുജെ സലാമിന് ഒരു വ്യക്തിഗത സ്പര്ശം
ഓരോ ഇന്ത്യക്കാരനും അഭിമാനത്തോടെ ആലപിക്കാന് കഴിയുന്ന, മതപരമായ അതിര്വരമ്പുകള്ക്ക് അതീതമായ ഒരു ഏകീകൃത ഗാനം സൃഷ്ടിക്കാനാണ് എ.ആര് റഹ്മാന് ലക്ഷ്യമിട്ടത്. ഏത് രാജ്യത്തിനും ബാധകമാകുന്ന മാതൃരാജ്യത്തിന് ഒരു അഭിവാദ്യം പോലെയെന്ന് എ.ആര്. റഹ്മാന് പറയുന്നു. ഇന്ത്യയുടെ എല്ലാ കോണിലും അറിയപ്പെടുന്ന ആ ഗാനമായി മാ തുജെ സലാം മാറി. അതിന്റെ പരിശുദ്ധി നിലനിര്ത്തിക്കൊണ്ട് യുവതലമുറയ്ക്ക് പുതിയ ഊര്ജം നല്കിക്കൊണ്ട്, എല്ലാ ഇന്ത്യക്കാരുമായും അത് ആഴത്തില് പ്രതിധ്വനിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് റഹ്മാന് ഉറപ്പാക്കിയിട്ടുണ്ട്.
വരികളുടെ വൈകാരിക സ്വാധീനം
ഗാനരചയിതാവ് മെഹബൂബിന്, അദ്ദേഹം വ്യക്തമായ നിര്ദ്ദേശങ്ങള് നല്കി, പുരാതനമായ വാക്യങ്ങളൊന്നുമില്ല. ചെറുപ്പക്കാര് ബഹുമാനിക്കുന്നതും ഒരിക്കലും പാടാത്തതുമായ ഒന്നും സൃഷ്ടിക്കരുത് എന്നാണ് എ.ആര്. റഹ്മാന്റെ നിര്ദ്ദേശം. മെഹബൂബ് ഒരു മാധ്യമത്തിനു നല്കിയ അഭിമുഖത്തില് പറഞ്ഞു. ‘ഇത് എന്നെ ബാധിച്ചു. ഞാന് മാ തുജെ സലാം എന്ന വാചകം എഴുതി. കൂടാതെ, ഒരു മനുഷ്യന് തന്റെ ഭാരത മാതാവിലേക്ക് മടങ്ങുന്ന കഥയുടെ തുടക്കം ഈ വാക്കുകളോടെയാണ്
‘യഹാന് വഹന് സാരാ ജഹാന് ദേഖ് ലിയ
കഹിന് ഭീ തേരേ ജൈസ കോയി നഹിന് ഹൈ
അസ്സി നഹിന് സൗ ദിന് ദുനിയാ ഘൂമ ഹൈ
നഹി കഹിന് തേരേ ജൈസ കോയി നഹിന്…’
മെഹബൂബ് തന്റെ അമ്മയുടെയും സഹോദരിയുടെയും അടുത്ത് ചെന്ന് അവര്ക്ക് അത് പാടി കേള്പ്പിച്ചു. അവര് കരഞ്ഞു പോയി. 1997 ലെ ഒരു അഭിമുഖത്തില് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അമ്മ പറഞ്ഞു. ‘എന്റെ മകന് ഈ ഗാനം എഴുതിയതില് ഞാന് അഭിമാനിക്കുന്നു. ‘സബ്സേ പ്യാരി തേരി സൂറത്ത്, പ്യാരാ ഹേ ബസ് തേരാ പ്യാര് ഹീ…’ എന്ന വരികള്ക്ക് പിന്നിലെ പ്രചോദനം ഒരു അമ്മയായിരുന്നു. അമ്മയെക്കാള് ആര്ക്കാണ് നിന്നെ സ്നേഹിക്കാന് കഴിയുക, ഒരു കാരണവുമില്ലാതെ, അതാണ് നമ്മുടെ ജന്മദേശം, നമ്മുടെ രാജ്യത്തിന്റെ മണ്ണ് എന്നാണ് മെഹബൂബ് പറയുന്നത്.
ദേശസ്നേഹവും എന്നാല് വൈകാരികവുമായ ഗാനം
മെഹബൂബ് തന്റെ വരികള് കൊണ്ട് ഗാനത്തിന് ഹൃദയം ചേര്ത്തപ്പോള്, റഹ്മാന്റെ ശബ്ദം അതിന് ആത്മാവ് ചേര്ത്തതായി അദ്ദേഹം വിശ്വസിച്ചു. ഈ ഗാനത്തില് മറ്റാര്ക്കും ആത്മാവ് ചേര്ക്കാന് കഴിയില്ലെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. അത് 1997 ജനുവരി അവസാനം, റമദാനിന്റെ 27-ാം ദിവസമായിരുന്നു. ഇത് ഒരു ശുഭകരമായ സമയമായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു. മാലാഖമാര് സ്വര്ഗ്ഗത്തിന്റെ കവാടങ്ങള് തുറക്കുകയും എല്ലാ പ്രാര്ത്ഥനകള്ക്കും ഉത്തരം നല്കുകയും ചെയ്യുമെന്നാണ് വിശ്വാസമെന്നും മെഹബൂബ് പറയുന്നു.
CONTENT HIGHLIGHTS;Was ‘Ma Tuje Salaam’ created for a father?: How did the emotional song come about?