ചൊവ്വാഴ്ച രാത്രി ഇസ്രയേലിനെതിരെ ഇറാന് നടത്തിയ മിസൈല് ആക്രമണം ലോകത്തിന്റെ ശ്രദ്ധ വീണ്ടും മിഡില് ഈസ്റ്റിലേക്ക് മേഖലയിലക്ക് കേന്ദ്രീകരിച്ചു, അവിടെ ഓരോ ദിവസം കഴിയുന്തോറും അക്രമാസക്തമായ സംഘര്ഷം കൂടുതല് അപകടകരമായിത്തീരുന്നുവെന്നാണ് പാശ്ചാത്യ മാധ്യമങ്ങള് ഉള്പ്പടെ വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നത്. സ്റ്റോക്ക് മാര്ക്കറ്റ് മുതല് അന്താരാഷ്ട്ര കാര്യങ്ങള് ട്രാക്ക് ചെയ്യുന്ന വിശകലന വിദഗ്ധര് വരെ, മിഡില് ഈസ്റ്റിലെ ഏറ്റവും പുതിയ സാഹചര്യത്തെക്കുറിച്ചും വിവിധ പാര്ട്ടികളുടെ അടുത്ത ഘട്ടങ്ങളെക്കുറിച്ചും സംസാരിക്കാന് ശ്രമിക്കുന്നു. ഇതിനിടയില്, ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ മൂന്ന് ശക്തികളായ അമേരിക്ക, ചൈന, റഷ്യ എന്നിവ ഈ തര്ക്കത്തിന് പരിഹാരം കാണുന്നതില് പരാജയപ്പെട്ടതായി ആക്ഷേപമുണ്ട്. ഒക്ടോബര് ഏഴിന് ഇസ്രയേലിനെതിരായ ഹമാസിന്റെ ആക്രമണത്തിന് ശേഷം മിഡില് ഈസ്റ്റില് വര്ദ്ധിച്ചുവരുന്ന സംഘര്ഷം ഇപ്പോള് ഗാസ, ലെബനന്, യെമന് എന്നിവയ്ക്ക് ശേഷം ഇറാനിലേക്കും വ്യാപിക്കുന്നു. ഹമാസിന്റെയും ഹിസ്ബുള്ളയുടെയും മുതിര്ന്ന നേതാക്കളടക്കം ആയിരക്കണക്കിന് പേരാണ് ഇതുവരെ ഇസ്രായേല് ആക്രമണത്തില് കൊല്ലപ്പെട്ടത്.
ഈ യുദ്ധസമയത്ത്, ഹിസ്ബുള്ള, ഹമാസ്, ഇറാന് എന്നിവയുള്പ്പെടെയുള്ള ശത്രുക്കള്ക്കെതിരെ ഇസ്രായേല് വിജയകരമായ രീതിയില് മുന്നേറുന്നതായി പറയുന്നുണ്ടെങ്കിലും ഇവ പടരുന്നത് പുതിയ തലത്തിലേക്കാണെന്ന് വിലയിരുത്തപ്പെടുന്നു. ഇരാന് കൂടി രംഗത്ത് എത്തിയതോടെ സംഭവത്തിന് പുതിയ തലം സൃഷ്ടിച്ചിട്ടുണ്ട്. ഇസ്രായേലിന് എതിരെ രണ്ടു ഭാഗത്തു നിന്നും അതിശക്തമായ ചെറുത്തു നില്പ്പാണ് ഹിസ്ബുള്ളയും ഇറാനും നടത്തുന്നത്. കഴിഞ്ഞയാഴ്ച, ലെബനനിലെ ഇസ്രായേല് ആക്രമണത്തില് ഹിസ്ബുള്ള തലവന് ഹസന് നസ്റല്ല ഉള്പ്പെടെ സംഘടനയുടെ നിരവധി നേതാക്കള് കൊല്ലപ്പെട്ടു, അവരെ കൂടാതെ ഹിസ്ബുള്ളയുടെ നിരവധി മുതിര്ന്ന നേതാക്കളും നേരത്തെ കൊല്ലപ്പെട്ടിരുന്നു.
ഈ യുദ്ധത്തിന്റെ വ്യാപ്തി ഇനിയും കൂടുമോ?
ഈ വര്ഷം ജൂലൈയില് ഇറാന്റെ തലസ്ഥാനമായ ടെഹ്റാനില് നടന്ന സമാനമായ ആക്രമണത്തില് ഹമാസ് തലവന് ഇസ്മായില് ഹനിയയും കൊല്ലപ്പെട്ടിരുന്നു. ആക്രമണത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം ഇസ്രായേല് ഏറ്റെടുത്തിട്ടില്ലെങ്കിലും ടെല് അവീവാണ് ആക്രമണത്തിന് പിന്നിലെന്നാണ് വിവരം. അമേരിക്കയും ബ്രിട്ടനും യൂറോപ്യന് യൂണിയനില് ഉള്പ്പെട്ടിട്ടുള്ള പല രാജ്യങ്ങളും ഗാസയില് മാത്രമല്ല ലെബനനിലും യുദ്ധം നിര്ത്താന് ശ്രമിക്കുന്നു, എന്നാല് ഈ ശ്രമങ്ങള് ഇതുവരെ ഫലപ്രദമല്ല. ഗാസയിലും ലെബനനിലും നടന്ന യുദ്ധം മിഡില് ഈസ്റ്റിലേക്ക് വ്യാപിച്ചേക്കുമെന്ന് അമേരിക്ക ഉള്പ്പെടെയുള്ള പല രാജ്യങ്ങളും ഭയപ്പെടുന്നു. കഴിഞ്ഞയാഴ്ച, യുഎന് ജനറല് അസംബ്ലിയില് നടത്തിയ പ്രസംഗത്തില്, യുദ്ധം ആരുടെയും താല്പ്പര്യമല്ലെന്ന് യുഎസ് പ്രസിഡന്റ് ജോ ബൈഡന് പറഞ്ഞു. ഈ പ്രശ്നത്തിന് നയതന്ത്രപരമായ പരിഹാരം ഇപ്പോഴും സാധ്യമാണ്, എന്നാല് ദീര്ഘകാല സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കുന്നതിനുള്ള മാര്ഗം കൂടിയാണിതെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞിരുന്നു.
എന്നാല് എല്ലാത്തരം അഭ്യര്ത്ഥനകളും അവഗണിച്ച്, ഗാസയിലും ലെബനനിലും ഇസ്രായേല് ആക്രമണം തുടരുകയാണ്, ഇപ്പോള് ഇറാന്റെ ആക്രമണത്തിന് ശേഷം, ഇസ്രായേല് വീണ്ടും ഇറാനെ ആക്രമിക്കുമെന്ന് ഭീഷണിപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഗാസ ആരോഗ്യ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ കണക്കനുസരിച്ച്, 2023 ഒക്ടോബര് 7 മുതല് ഗാസയില് ഇസ്രായേല് തുടര്ച്ചയായി ബോംബാക്രമണം നടത്തിയതിന്റെ ഫലമായി ഇതുവരെ 40000 രത്തിലധികം സാധാരണക്കാര് കൊല്ലപ്പെടുകയും ദശലക്ഷക്കണക്കിന് ആളുകള് ഭവനരഹിതരാകുകയും ചെയ്തു. അതുപോലെ, 2024 സെപ്റ്റംബറില് ലെബനനില് ഇസ്രായേല് നടത്തിയ വ്യോമാക്രമണത്തില് കൊല്ലപ്പെട്ടവരുടെ എണ്ണം ആയിരത്തിലേറെയാണ്. മറുവശത്ത്, കഴിഞ്ഞ ഒരു വര്ഷത്തിലേറെയായി ഗാസയില് ഹമാസിനെതിരായ കര ഓപ്പറേഷനില് ഡസന് കണക്കിന് ഇസ്രായേലി സൈനികര് കൊല്ലപ്പെടുകയും പരിക്കേല്ക്കുകയും ചെയ്തു. കഴിഞ്ഞ വര്ഷം ഒക്ടോബര് 7 മുതല് ഇസ്രയേലിനു നേരെ ഹിസ്ബുള്ള റോക്കറ്റുകള് തൊടുത്തുവിടുന്ന പ്രക്രിയ തുടര്ന്നു, കഴിഞ്ഞ ഒരു വര്ഷത്തിനിടെ മൊത്തം എണ്ണായിരത്തിലധികം റോക്കറ്റുകള് ഇസ്രായേലിന്റെ വിവിധ മേഖലകളില് വിക്ഷേപിച്ചതായി ഇസ്രായേല് പ്രധാനമന്ത്രി അവകാശപ്പെടുന്നു.
യെമനിലെ ഹൂതി പോരാളികളും ഗാസ സംഘര്ഷത്തിന്റെ തുടക്കം മുതല് ചെങ്കടലില് ഇസ്രായേലിലേക്കും തിരിച്ചും പോകുന്ന കപ്പലുകളെ ലക്ഷ്യം വച്ചിരുന്നു. ഈ വര്ഷം ആദ്യം, ഏപ്രിലില് സിറിയന് തലസ്ഥാനമായ ഡമാസ്കസിലെ ഇറാന് കൗണ്സില് ഹൗസിന് നേരെയുണ്ടായ മിസൈല് ആക്രമണത്തില് ഇറാന്റെ വിപ്ലവ ഗാര്ഡിലെ രണ്ട് മുതിര്ന്ന കമാന്ഡര്മാര് കൊല്ലപ്പെട്ടിരുന്നു. ഈ ആക്രമണത്തിന്റെ ഉത്തരവാദിത്തം ഇസ്രായേല് ഏറ്റെടുത്തിട്ടില്ലെങ്കിലും ഇതിനും പിന്നില് ഇസ്രായേല് തന്നെയാണെന്നാണ് പൊതുവെയുള്ള അഭിപ്രായം. സ്വയം പ്രതിരോധത്തിനായാണ് മിഡില് ഈസ്റ്റില് എല്ലാ നടപടികളും സ്വീകരിക്കുന്നതെന്ന് ഇസ്രായേല് പറയുന്നു. അടുത്തിടെ, ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയില് നടത്തിയ പ്രസംഗത്തില് ഇസ്രായേല് പ്രധാനമന്ത്രി നെതന്യാഹു പറഞ്ഞു, ഇസ്രായേല് സമാധാനം ആഗ്രഹിക്കുന്നു… ‘എന്നാല് നമ്മുടെ നാശം ആഗ്രഹിക്കുന്ന കിരാത ശത്രുക്കളെ നാം അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടതുണ്ട്, അവരില് നിന്ന് നാം സ്വയം പരിരക്ഷിക്കണം’. ഇറനെ നിശിതമായി വിമര്ശിച്ച അദ്ദേഹം ഇറാനില് നിന്നുള്ള ഭീഷണിയെ നേരിടാന് ഇസ്രായേല് ഏഴ് വ്യത്യസ്ത മുന്നണികളില് സ്വയം സംരക്ഷിക്കുകയാണെന്നും പറഞ്ഞു. തന്റെ പ്രസംഗത്തിനൊടുവില് ഇസ്രായേല് ഈ യുദ്ധത്തില് വിജയിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, കാരണം ഈ യുദ്ധത്തില് വിജയിക്കുകയല്ലാതെ ഞങ്ങള്ക്ക് മറ്റ് മാര്ഗമില്ല.
ലെബനനിലെ സ്ഥിതിഗതികള് ചൂടുപിടിക്കുന്നതിന് മുമ്പ്, ഇസ്രായേലും ഹമാസും തമ്മിലുള്ള യുദ്ധം അവസാനിപ്പിക്കാന് അമേരിക്ക ചര്ച്ചകള് നടത്തിയിരുന്നു, എന്നാല് ഈ ചര്ച്ചകള് ഇപ്പോഴും തടസ്സപ്പെട്ടിരിക്കുകയാണ്. പക്ഷേ, ഇപ്പോഴും പ്രധാനമന്ത്രി ബെഞ്ചമിന് നെതന്യാഹുവിന്റെ പ്രസ്താവനകള് കാണുമ്പോള്, യുദ്ധം അവസാനിപ്പിക്കണമെന്ന ആവശ്യവും നയതന്ത്ര ശ്രമങ്ങളും ഇസ്രായേലിനെ ബാധിക്കുന്നില്ലെന്നാണ് തോന്നുന്നത്. എക്സില് തിങ്കളാഴ്ച ഇറാനിയന് പൊതുജനങ്ങള്ക്ക് നല്കിയ മൂന്ന് മിനിറ്റ് വീഡിയോ സന്ദേശത്തില് ഇസ്രായേല് പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു, ”ഇസ്രായേലിന് എത്താന് കഴിയാത്ത സ്ഥലമില്ല, ഇസ്രായേലിന് എത്താന് കഴിയാത്ത സ്ഥലമില്ല. എത്തിച്ചേരുക.’ നമ്മുടെ ജനങ്ങളുടെയും രാജ്യത്തിന്റെയും സുരക്ഷയ്ക്കായി ഞങ്ങള്ക്ക് പോകാന് കഴിയില്ല. ഇറാനിയന് ജനതയെ അഭിസംബോധന ചെയ്തുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു, കടന്നുപോകുന്ന ഓരോ നിമിഷവും (ഇറാന്) സര്ക്കാര് ‘ബഹുമാനപ്പെട്ട ഇറാനിയന് ജനതയെ’ നാശത്തിലേക്ക് അടുപ്പിക്കുകയാണെന്ന്. ഇറാന് ‘ഒടുവില് സ്വതന്ത്രമാകുമ്പോള്’ എല്ലാം മാറുമെന്നും ഇരു രാജ്യങ്ങളിലെയും ജനങ്ങള്ക്ക് സമാധാനത്തോടെ ജീവിക്കാന് കഴിയുമെന്നും നെതന്യാഹു പറഞ്ഞു. നിങ്ങളുടെ പ്രതീക്ഷകളും സ്വപ്നങ്ങളും തകര്ക്കാന് മതഭ്രാന്തന്മാരായ മുല്ലകളെ അനുവദിക്കരുത്, ഇതിലും മികച്ചത് നിങ്ങള് അര്ഹിക്കുന്നുവെന്നും ഇസ്രായേല് പ്രധാനമന്ത്രി പറഞ്ഞു. ഇസ്രായേല് നിങ്ങളോടൊപ്പം നില്ക്കുന്നുവെന്ന് ഇറാനിയന് ജനത അറിയണം. സന്തോഷകരവും സമാധാനപരവുമായ ഒരു ഭാവി നമുക്ക് ഒരുമിച്ച് കാണാമെന്നും നെതന്യാഹു പറഞ്ഞു.
ഇറാന്റെ മിസൈല് ആക്രമണത്തിന് ശേഷം, ഈ തര്ക്കത്തില് ഉള്പ്പെട്ടിരിക്കുന്ന കക്ഷികളെ യുദ്ധം നിര്ത്താന് തയ്യാറാക്കാന് ലോകത്തിലെ വന്ശക്തികള്ക്ക് കഴിയാത്തത് എന്തുകൊണ്ടാണെന്നും അമേരിക്കയെ കൂടാതെ റഷ്യയും ചൈനയും പോലുള്ള ലോകശക്തികളും ഇതില് ഫലപ്രദമായ പങ്ക് വഹിക്കുന്നുവെന്നും ചോദ്യം ഉയരുന്നു. അമേരിക്ക, റഷ്യ, ചൈന തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങള് തമ്മിലുള്ള നിസ്സഹകരണവും അമേരിക്കയുടെ ആഭ്യന്തര രാഷ്ട്രീയവും ഇസ്രയേലിനെ തടയാന് തയ്യാറെടുക്കാന് ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള ചില കാര്യങ്ങളാണെന്ന് മിഡില് ഈസ്റ്റിലും അന്താരാഷ്ട്ര വിദേശനയത്തിലും നിരീക്ഷിക്കുന്ന വിദഗ്ധരും വിശകലന വിദഗ്ധരും പറയുന്നു. ഒരു വശത്ത്, മിഡില് ഈസ്റ്റില് ഒരു വലിയ യുദ്ധം തടയാന് അമേരിക്ക ശ്രമിക്കുന്നു, മറുവശത്ത്, ഒരു സഖ്യകക്ഷിയെന്ന നിലയില്, അതിന്റെ സൈനിക ശക്തി വര്ദ്ധിപ്പിക്കുന്നതിന് ഇസ്രായേലിനെ ബില്യണ് കണക്കിന് ഡോളര് സഹായിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. സൈനിക പ്രവര്ത്തനങ്ങള് തുടരാന് അമേരിക്കയില് നിന്ന് 8 ബില്യണ് 700 ദശലക്ഷം ഡോളറിന്റെ സഹായ പാക്കേജ് ലഭിച്ചതായി ഇസ്രായേല് കഴിഞ്ഞ ആഴ്ച പറഞ്ഞിരുന്നു.”ഒരു വശത്ത്, അമേരിക്ക യുദ്ധം അവസാനിപ്പിക്കുന്നതിനെക്കുറിച്ച് സംസാരിക്കുന്നു, എന്നാല് മറുവശത്ത്, അത് (ഇസ്രായേലിന്) ആയുധങ്ങളും വെടിക്കോപ്പുകളും രഹസ്യാന്വേഷണ പിന്തുണയും നല്കുന്നു, ഇത് സ്ത്രീകളും കുട്ടികളും ഉള്പ്പെടെ ആയിരക്കണക്കിന് ആളുകളെ കൊല്ലാന് ഉപയോഗിക്കുന്നു,” ഇനാര് ടാന്സിന് പറയുന്നു. , ചൈനീസ് തിങ്ക് ടാങ്കായ Taihei ഇന്സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിലെ സീനിയര് ഫെല്ലോയാണ് അദ്ദേഹം.
സമീപ വര്ഷങ്ങളില്, ചൈനയുടെ സ്വാധീനം ലോകമെമ്പാടും വര്ദ്ധിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുന്നു. കഴിഞ്ഞ വര്ഷം ചൈനയുടെ ശ്രമഫലമായി ഇറാനും സൗദി അറേബ്യയും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ഏഴ് വര്ഷത്തിന് ശേഷം പുനഃസ്ഥാപിക്കപ്പെട്ടത് ഈ സ്വാധീനത്തിന്റെ ഉദാഹരണമാണ്. എന്നാല് ഹസന് നസ്റല്ല ഉള്പ്പെടെയുള്ള നിരവധി മുതിര്ന്ന ഹിസ്ബുല്ല നേതാക്കളെ കൊലപ്പെടുത്തിയ ലെബനനിലെ ഇസ്രായേല് ആക്രമണത്തിന് ശേഷം, ലെബനന്റെ സ്വയംഭരണത്തിന്റെയും സുരക്ഷയുടെയും ‘ലംഘനത്തെ’ എതിര്ക്കുകയും സിവിലിയന്മാര്ക്കെതിരായ നടപടികളെ അപലപിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു എന്ന് മാത്രമാണ് ചൈന പറഞ്ഞത്.
തിങ്കളാഴ്ച റഷ്യ പുറത്തിറക്കിയ പ്രസ്താവനയില്, ഹിസ്ബുല്ല തലവന്റെ കൊലപാതകത്തെ റഷ്യ അപലപിക്കുന്നു എന്ന് പറഞ്ഞു. ഇതുമൂലം മിഡില് ഈസ്റ്റില് വ്യാപകമായ യുദ്ധമുണ്ടാകുമെന്ന ഭീതി വര്ധിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. മേഖലയിലെ സ്ഥിതി കൂടുതല് സംഘര്ഷഭരിതമാക്കാന് കാരണമായേക്കാവുന്ന ഇത്തരം നടപടികളെ റഷ്യ അപലപിക്കുന്നതായി ക്രെംലിന് വക്താവ് ദിമിത്രി പെസ്കോവ് പറഞ്ഞു. 2022ല് ഉക്രെയ്നിനെതിരായ റഷ്യയുടെ ആക്രമണത്തിനും റഷ്യയ്ക്കെതിരായ യുഎസ് ഉപരോധത്തിനും ശേഷം ഇരു രാജ്യങ്ങളും തമ്മിലുള്ള ബന്ധം ഗണ്യമായി വഷളായതായി അമേരിക്കന് തിങ്ക് ടാങ്ക് സ്റ്റിംസണ് സെന്ററിലെ സഹപ്രവര്ത്തകയായ ബാര്ബറ സ്ലേവന് പറയുന്നു. ബാര്ബറ പറയുന്നു, ‘ഇപ്പോള് യുഎസ് തെരഞ്ഞെടുപ്പിന് ഏതാനും ആഴ്ചകള് മാത്രം ബാക്കിയുണ്ട്, ഇസ്രായേലിനെതിരെ കടുത്ത തീരുമാനങ്ങള് ബൈഡനോ കമലാ ഹാരിസോ നിര്ദ്ദേശിക്കില്ല എന്നാണ് എന്റെ അഭിപ്രായം, കാരണം ഇത് ട്രംപിനെ വീണ്ടും പ്രസിഡന്റാകാന് സഹായിക്കുമെന്ന് അവര്ക്കറിയാം. പ്രസിഡന്റ് ഡൊണാള്ഡ് ട്രംപ് 2017 ല് ജറുസലേമിനെ ഇസ്രായേല് തലസ്ഥാനമായി അംഗീകരിച്ചിരുന്നു, അതില് പല രാജ്യങ്ങളും എതിര്പ്പ് പ്രകടിപ്പിച്ചിരുന്നു.
ഇറാനില് ഇസ്മായില് ഹനിയയുടെ കൊലപാതകത്തിന് ശേഷം ബ്രിട്ടന്, ഫ്രാന്സ്, ജര്മ്മനി എന്നീ രാജ്യങ്ങള് സംയുക്ത പ്രസ്താവനയില് ഇസ്രായേലിനെതിരെ നടപടിയെടുക്കുന്നതില് നിന്ന് ഇറാന് പിന്മാറണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടിരുന്നുവെങ്കിലും ഇറാന് ഈ അഭ്യര്ത്ഥനയെ ‘ആവശ്യത്തേക്കാള് വലിയ അഭ്യര്ത്ഥന’ എന്നാണ് വിശേഷിപ്പിച്ചത്. ലെബനനില് ഹസന് നസ്റല്ല കൊല്ലപ്പെട്ടതിന് പിന്നാലെ, ലെബനനിലേക്കോ ഗാസയിലേക്കോ ഇറാന് സൈന്യത്തെ അയക്കില്ലെന്ന് ഇറാന് വിദേശകാര്യ മന്ത്രാലയം പ്രസ്താവനയില് പറഞ്ഞിരുന്നു.