ഹോളി ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പ്രശസ്തമായ ഉത്സവങ്ങളിലൊന്നാണ്. ഇന്ത്യയില്‍ നടക്കുന്ന ഒരു പരമ്പരാഗത ഹിന്ദു വസന്തോത്സവമായാണ് ഇതിനെ പരിഗണിക്കുന്നത്. പ്രധാനമായും മാര്‍ച്ചിലെ പൂര്‍ണ്ണചന്ദ്ര ദിനത്തിലാണ് ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നത്. ഹോളി വര്‍ണ്ണങ്ങളുടെ ഉത്സവം എന്നും ലോകമെമ്പാടും അറിയപ്പെടുന്നു. വര്‍ണ്ണങ്ങളുടെ ഈ മനോഹരമായ ഉത്സവത്തിന് പിന്നിലും ഐതീഹ്യമുണ്ട്. ഹോളിയുടെ ഐതീഹ്യം, ഹിന്ദു തിരുവെഴുത്തുകള്‍ അനുസരിച്ച്, ഒരു മനുഷ്യനോ മൃഗത്തിനോ തന്നെ കൊല്ലാന്‍ കഴിയാത്ത വരം ലഭിച്ച അസുര രാജാവായിരുന്നു ഹിരണ്യകശിപു. തന്റെ ശക്തിയില്‍ മതിമറന്ന ഹിരണ്യകശിപു തന്റെ രാജ്യത്തെ ജനങ്ങള്‍ തന്നെ ആരാധിക്കണമെന്ന് ആഗ്രഹിച്ചു.
ഭയന്ന് എല്ലാവരും അവനെ ഒരു ദൈവമായി ആരാധിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. ഹിരണ്യകശിപു തന്റെ മകനോട് തന്നെ ഏക ദൈവമായി ആരാധിക്കാന്‍ ആവശ്യപ്പെട്ടു. പക്ഷേ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മകന്‍ പ്രഹ്ലാദന്‍ വിഷ്ണുവിന്റെ കടുത്ത ഭക്തനായിരുന്നു. അതിനാല്‍ വിഷ്ണുവിന് പകരം പിതാവിനെ ആരാധിക്കാന്‍ അദ്ദേഹം വിസമ്മതിച്ചു. വിഷ്ണുവിനോട് വിശ്വസ്തനായതിനാല്‍ മകന്‍ അച്ഛന്റെ കല്‍പ്പനകള്‍ ലംഘിച്ചു. മകനോട് കോപിച്ച ഹിരണ്യകശിപു തന്റെ സഹോദരിയായ ഹോളികയോട് അവനെ കൊല്ലാന്‍ ആവശ്യപ്പെട്ടു.
ബ്രഹ്മാവ് ഹോളികയ്ക്ക് അഗ്‌നി പ്രതിരോധ ശേഷിയുള്ള ഒരു വസ്ത്രം സമ്മാനിച്ചിരുന്നു. അത് ധരിച്ചുകൊണ്ട് അവള്‍ പ്രഹ്ലാദനോടൊപ്പം ഒരു അഗ്നികുണ്ഠത്തില്‍ ഇരുന്നു അവനെ കൊല്ലാനായി. പ്രഹ്ലാദന്‍ വിഷ്ണുവിനെ പ്രാര്‍ത്ഥിക്കുകയും സംരക്ഷണം അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കുകയും ചെയ്തുകൊണ്ടായിരുന്നു അഗ്നികുണ്ഠത്തില്‍ ഇരുന്നത്. ദുഷ്ടതയ്ക്ക് മേല്‍ നീതിയുടെ വിജയത്തെ സൂചിപ്പിക്കുന്ന ഹോളികയെ അഗ്‌നിയില്‍ കത്തിച്ചുകളഞ്ഞിട്ട്, വിഷ്ണു തന്റെ അചഞ്ചലഭക്തനായ പ്രഹ്ലാദനെ രക്ഷിച്ചു.
ദക്ഷിണേന്ത്യയില്‍ ഈ ഉത്സവം കാമദഹനം എന്നും അറിയപ്പെടുന്നു. ഭഗവാന്‍ കാമദേവനെ ഭസ്മമാക്കിയ ശിവന്റെ കഥയുമായി ഇത് ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. ആഘോഷത്തിന്റെ ഭാഗമായി, ഈ അവസരത്തില്‍ തമിഴ്നാട്ടിലെ ഗ്രാമപ്രദേശങ്ങളില്‍ കാമദേവന്റെ പാന്റോമൈമുകള്‍ അവതരിപ്പിക്കുകയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കോലങ്ങള്‍ കത്തിക്കുകയും ചെയ്യുന്നുണ്ട്.
ഹോളിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട മറ്റൊരു ജനപ്രിയ കഥ ശ്രീകൃഷ്ണനെയും രാധയെയും കുറിച്ചാണ്. ഹോളി കൃഷ്ണനെയും രാധയെയും കുറിച്ചുള്ള ഒരു രസകരമായ പ്രണയകഥയാണ്. പുരാണമനുസരിച്ച്, വികൃതി സ്വഭാവത്തിന് പേരുകേട്ട ശ്രീകൃഷ്ണന്‍, രാധയുടെ സുന്ദരമായ നിറത്തിന് വിപരീതമായി തന്റെ ഇരുണ്ട ചര്‍മ്മത്തിന്റെ നിറത്തെക്കുറിച്ച് അമ്മയോട് പരാതിപ്പെട്ടു. മറുപടിയായി, രാധയുടെ മുഖത്തിന് തന്റെ നിറവുമായി പൊരുത്തപ്പെടാന്‍ നിറം നല്‍കാന്‍ അമ്മ നിര്‍ദ്ദേശിച്ചു. രാധയുടെ മുഖത്ത് നിറം പൂശുന്ന ഈ കളിയായ പ്രവൃത്തി ഒടുവില്‍ നിറവും വെള്ളവും ഉപയോഗിച്ച് കളിക്കുന്ന ഒരു പാരമ്പര്യമായി മാറി. ആളുകള്‍ ഹോളി കളിക്കുകയും പ്രിയപ്പെട്ടവര്‍ക്ക് നിറം നല്‍കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇത് സ്‌നേഹം, സൗഹൃദം, വസന്തത്തിന്റെ വരവ് എന്നിവയെ പ്രതീകപ്പെടുത്തുന്നു.
പുരാതന ഇന്ത്യന്‍ ആചാരങ്ങളിലും കാര്‍ഷിക രീതികളിലും ഹോളിയുടെ വേരുകളുണ്ട്. ഫെര്‍ട്ടിലിറ്റി ഫെസ്റ്റിവല്‍, വസന്തത്തിന്റെ വരവ്, പുതിയ ജീവിതത്തിന്റെ പൂവിടല്‍ എന്നിവയും ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നതായി വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു. ഹോളി ദിനത്തില്‍, കര്‍ഷകര്‍ ആരോഗ്യകരമായ വിളവെടുപ്പിനായി തങ്ങളുടെ ഇരയെ ദൈവത്തിന് സമര്‍പ്പിക്കുകയും അവരുടെ ഭൂമിയുടെ ഫലഭൂയിഷ്ഠത ഉറപ്പാക്കാന്‍ ആചാരങ്ങള്‍ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു. നിറവും വെള്ളവും ഉപയോഗിച്ചുള്ള ഹോളി ആഘോഷം വസന്തത്തിന്റെ വര്‍ണ്ണാഭമായ പൂക്കളെയും പ്രകൃതിയിലെ ജീവിതത്തിന്റെ പുതുക്കലിനെയും പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു.
കാലക്രമേണ, അവധി ദിനങ്ങള്‍ സന്തോഷത്തിന്റെയും ഐക്യത്തിന്റെയും ഒരുമയുടെയും സാര്‍വത്രിക ആഘോഷമായി മാറിയിട്ടുണ്ട്. ഇപ്പോള്‍ ഇത് ലോകപ്രശസ്തമായ ഒരു ഉത്സവമാണ്. ഇന്ത്യയിലും ലോകത്തിന്റെ പല ഭാഗങ്ങളിലും ഇത് വളരെ ആവേശത്തോടെ ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു. ഹോളി ഉത്സവം നിറങ്ങള്‍, സംഗീതം, രുചികരമായ മധുരപലഹാരങ്ങള്‍, കളിയായ അന്തരീക്ഷം എന്നിവയാല്‍ നിറഞ്ഞിരിക്കുന്നു
ഹോളിക്ക് ഒരു ദിവസം മുമ്പ്, മരം, പുല്ല്, ചാണകം എന്നിവകൊണ്ട് നിര്‍മ്മിച്ച ഒരു കൂമ്പാരത്തില്‍ ഒരാള്‍ തന്റെ ദുഷ്പ്രവൃത്തികള്‍ കത്തിച്ച് അടുത്ത ദിവസം മുതല്‍ പുതിയൊരു തുടക്കം കുറിക്കുമെന്ന് പ്രതിജ്ഞയെടുക്കുന്ന ഹോളിക ദഹന്‍ നടക്കുന്നു. സാംസ്‌കാരികവും പരമ്പരാഗതവുമായ വിശ്വാസങ്ങള്‍ കാരണം വളരെ പുരാതന കാലം മുതല്‍ തന്നെ ഹോളി ഉത്സവം ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു. ഹോളിയുടെ ഈ ആചാരത്തില്‍, തെരുവുകളിലും പാര്‍ക്കുകളിലും കമ്മ്യൂണിറ്റി സെന്ററുകളിലും ക്ഷേത്രങ്ങള്‍ക്ക് ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശങ്ങളിലും ഹോളിക ദഹന്‍ ആചാരത്തിനായി ആളുകള്‍ വിറകും മറ്റ് കത്തുന്ന വസ്തുക്കളും കൂമ്പാരമായി നിര്‍മ്മിക്കാന്‍ തുടങ്ങുന്നു.
എല്ലാ വര്‍ഷവും ശൈത്യകാലത്തിന്റെ അവസാനത്തില്‍, മാര്‍ച്ച് മാസത്തിലെ പൂര്‍ണ്ണചന്ദ്രനോ ഹിന്ദു കലണ്ടറിലെ ഫാല്‍ഗുന മാസത്തിലോ ആണ് ഹോളി ആഘോഷിക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിലുടനീളം ഇത് ആഘോഷിക്കുന്നുണ്ട്. എന്നാല്‍, ഉത്തര്‍പ്രദേശ്, ബീഹാര്‍, രാജസ്ഥാന്‍ തുടങ്ങിയ വടക്കന്‍ പ്രദേശങ്ങളിലും മഹാരാഷ്ട്ര, ഗുജറാത്ത്, പശ്ചിമ ബംഗാള്‍ തുടങ്ങിയ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ഇത് ഏറെ പ്രശസ്തമാണ്. ഡല്‍ഹി, മുംബൈ, കൊല്‍ക്കത്ത, ജയ്പൂര്‍ തുടങ്ങിയ പ്രധാന നഗരങ്ങളിലും ഇന്ത്യയ്ക്ക് പുറമേ, നേപ്പാള്‍, ബംഗ്ലാദേശ്, പാകിസ്ഥാന്‍ തുടങ്ങിയ ഇന്ത്യക്കാര്‍ താമസിക്കുന്ന രാജ്യങ്ങളിലും ഹോളി ആഘോഷിക്കപ്പെടുന്നു.
CONTENT HIGH LIGHTS; A festival of colors: A festival of spring where faith triumphs over power; What is the legend of Holi?