അന്വേഷണം വാർത്തകൾ ലഭിക്കാന്‍ വാട്സാപ്പ് ചാനലില്‍ ചേരൂ.നുണകള്‍കൊണ്ട് ലെഡ്ജറുകള്‍ ഉണ്ടാക്കി തട്ടിപ്പിന് സത്യത്തിന്റെ മുഖം കൊടുക്കാനുള്ള ശ്രമത്തെയാണ് കോബ്രാ പോസ്റ്റ് വെളിപ്പെടുത്തലുകളും തെളുവുകള്‍ നിരത്തിയും പൊളിച്ചടുക്കിയിരിക്കുന്നത്. എ.ഡി.എ ഗ്രൂപ്പിന്റെ വര്‍ഷങ്ങള്‍ നീണ്ടുനിന്ന തട്ടിപ്പിന്റെ തുടര്‍ക്കഥകള്‍ എപ്പിയോഡുകളായി വെളിപ്പെടുത്താനാണ് കോബ്രാ പോസ്റ്റിന്റെ തീരുമാനം. കോബ്രാപോസ്റ്റ് നടത്തിയ അന്വേഷണത്തില്‍, അനില്‍ അംബാനിയും കുടുംബാംഗങ്ങളും പ്രൊമോട്ട് ചെയ്യുന്ന റിലയന്‍സ് അനില്‍ ധീരുഭായ് അംബാനി ഗ്രൂപ്പ് അഥവാ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് 2006 മുതല്‍ ശിക്ഷാനടപടികളില്ലാതെ നടത്തിയ 28,874 കോടി രൂപയുടെ വന്‍ ബാങ്കിംഗ് തട്ടിപ്പാണ് കണ്ടെത്തിയത്. ലിസ്റ്റഡ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ നിന്നുള്ള ഫണ്ട് തട്ടിയെടുക്കുന്നതാണ് ഈ തട്ടിപ്പില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നത്.
ഫണ്ടുകളുടെ ഉറവിടം ബാങ്ക് വായ്പകള്‍, ഐപിഒ പണം, ബോണ്ടുകളില്‍ നിന്ന് സമാഹരിച്ച പണം എന്നിവയായിരുന്നു.കൂടാതെ, വിദേശത്ത് സമാഹരിച്ച ഏകദേശം 1535 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വഞ്ചനാപരമായ രീതിയില്‍ ഇന്ത്യയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി. ഇതില്‍ നിഗൂഢമായ ഒരു ബിനാമിയായ നെക്സ്ജെന് ക്യാപിറ്റല്‍, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സുമായുള്ള താല്‍ക്കാലിക കസ്റ്റഡി ക്രമീകരണത്തിനിടെ സിംഗപ്പൂരിലെ എമര്‍ജിംഗ് മാര്‍ക്കറ്റ് ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് & ട്രേഡിംഗ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന് (ഇഎംഐടിഎസ്) നല്‍കിയ 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറും ഉള്‍പ്പെടുന്നു. 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മുഴുവന്‍ തുകയും ഇന്ത്യയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി അപ്രത്യക്ഷമാക്കി.
അതുപോലെ തന്നെ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സിന് ഫണ്ട് വകമാറ്റിയ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളും പണമിടപാട് എന്ന് തരംതിരിക്കാവുന്ന ഒരു പ്രവര്‍ത്തനമായിരുന്നു. അതുപോലെ, ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പകളിലൂടെ സമാഹരിച്ച 785 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വിവിധ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളിലേക്ക് എത്തി, മൊത്തം 1535 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറായി. എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളും അവരുടെ പ്രധാന മാനേജ്മെന്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും 2013 ലെ കമ്പനി നിയമം, ഫോറിന്‍ എക്സ്ചേഞ്ച് മാനേജ്മെന്റ് ആക്ട് (ഫെമ), പ്രിവന്‍ഷന്‍ ഓഫ് മണി ലോണ്ടറിംഗ് ആക്ട് (പിഎംഎല്‍എ), സെക്യൂരിറ്റീസ് ആന്‍ഡ് എക്സ്ചേഞ്ച് ബോര്‍ഡ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (സെബി) ആക്ട്, ആദായ നികുതി നിയമം തുടങ്ങിയ വിവിധ നിയമങ്ങളുടെ നഗ്‌നമായ ലംഘനത്തിലൂടെ തട്ടിപ്പ് നടത്തി.
ഇങ്ങനെ വഴിതിരിച്ചുവിട്ട 1535 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മൂല്യം ഒരു ഡോളറിനെതിരെ ശരാശരി 85 രൂപ വിനിമയ നിരക്കില്‍ ഇന്ത്യന്‍ കറന്‍സിയില്‍ 13047.50 കോടി രൂപയായി. ആകെ ചേര്‍ത്താല്‍, ഉള്‍പ്പെട്ട തുകകള്‍ 1000 കോടി രൂപയില്‍ കൂടുതലാണ്. 41,921.57 കോടി രൂപ. ഒന്നിലധികം ഔദ്യോഗിക, പൊതു മൂന്നാം കക്ഷി സ്രോതസ്സുകളുടെ സമഗ്രമായ വിശകലനത്തെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയാണ് ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണം. ഇതില്‍ സ്റ്റാറ്റിയൂട്ടറി ഓര്‍ഡറുകള്‍, റെഗുലേറ്ററി ഫയലിംഗുകള്‍, കോര്‍പ്പറേറ്റ് കാര്യ മന്ത്രാലയം, സെക്യൂരിറ്റീസ് ആന്‍ഡ് എക്സ്ചേഞ്ച് ബോര്‍ഡ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (സെബി), നാഷണല്‍ കമ്പനി ലോ ട്രൈബ്യൂണല്‍ (എന്‍സിഎല്‍ടി), റിസര്‍വ് ബാങ്ക് എന്നിവ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച രേഖകള്‍; കോടതി ഉത്തരവുകള്‍; വിദേശ അധികാരപരിധിയില്‍ ഫയല്‍ ചെയ്ത രേഖകള്‍; പൊതുസഞ്ചയത്തില്‍ ലഭ്യമായ വിവരങ്ങള്‍ എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടുന്നു.
ഈ എല്ലാ സ്രോതസ്സുകളില്‍ നിന്നും ഡാറ്റ വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിലും, സംഗ്രഹിക്കുന്നതിലും, വ്യാഖ്യാനിക്കുന്നതിലും, പരിശോധിക്കുന്നതിലും ഞങ്ങള്‍ കഴിയുന്നത്ര സൂക്ഷ്മതയും ഉത്സാഹവും കാണിച്ചിട്ടുണ്ട്. 2008 ല്‍ അനില്‍ അംബാനി 20 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ ഒരു ആഡംബര നൗക വാങ്ങുന്നത് പോലുള്ള ആനുകൂല്യങ്ങള്‍ തേടുകയും അത് തന്റെ ഭാര്യ ടീനയ്ക്ക് സമ്മാനമായി നല്‍കുകയും ചെയ്ത കാര്യം ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുന്നതിനാണിത്. വിലയേറിയ ഏറ്റെടുക്കല്‍ പരിപാടിക്ക് ചുറ്റും അഭൂതപൂര്‍വമായ മാധ്യമ ഹൈപ്പ് സൃഷ്ടിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ലിസ്റ്റഡ് സ്ഥാപനമായ റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷനില്‍ നിന്നുള്ള ഫണ്ട് ഉപയോഗിച്ചാണ് ഈ നൗക വാങ്ങിയത്.
കോബ്രാപോസ്റ്റ് അന്വേഷണം പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുള്ള ഫണ്ട് വകമാറ്റലിന്റെ നിരവധി കേസുകള്‍ ഉണ്ട്. റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ലിമിറ്റഡ് എന്നിവയാണ് ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട കമ്പനികള്‍. ഈ തട്ടിപ്പില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട ഡസന്‍ കണക്കിന് അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളെയും ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങളെയും ഞങ്ങള്‍ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഈ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളും അവരുടെ പ്രധാന മാനേജ്മെന്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരും എല്ലാ മാനേജ്മെന്റ് മുന്നറിയിപ്പുകളും, സാമ്പത്തിക വിവേകവും, കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഭരണ നിയമങ്ങളും എങ്ങനെയാണ് ചവറ്റുകുട്ടയിലേക്ക് വലിച്ചെറിഞ്ഞതെന്ന് ഈ സംഭവങ്ങളെല്ലാം കാണിക്കുന്നു.
അപ്പോള്‍, റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍ അന്വേഷിക്കപ്പെട്ട ആറ് പ്രധാന എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളും എങ്ങനെയാണ് കുറ്റക്കാരായി കണ്ടെത്തിയത്. അതേസമയം വായ്പാ ദാതാക്കളെ കബളിപ്പിക്കുകയും രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള ദശലക്ഷക്കണക്കിന് നിക്ഷേപകരെ ഈ പ്രക്രിയയില്‍ ദരിദ്രരാക്കുകയും ചെയ്തതില്‍ അതിശയിക്കാനില്ല. തട്ടിപ്പില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട ചില സ്ഥാപനങ്ങളെ പലതവണ പുനര്‍നാമകരണം ചെയ്ത് പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ലയിപ്പിച്ചതോ അല്ലെങ്കില്‍ ട്രാക്കുകള്‍ മറയ്ക്കുന്നതിനും വഞ്ചനയുടെ വിപുലമായ പദ്ധതിയായി ഉയര്‍ന്നുവരുന്നതിന്റെ അന്തിമ ഗുണഭോക്താവിന്റെ ഐഡന്റിറ്റി മറച്ചുവെക്കുന്നതിനും അപ്രത്യക്ഷമാക്കുന്നത് എങ്ങനെയെന്നും കണ്ടെത്തി.
കോബ്രാപോസ്റ്റ് അന്വേഷണത്തിലെ കണ്ടെത്തലുകള്‍ വെളിപ്പെടുത്തുന്നതുപോലെ, ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ഐലന്‍ഡ്സ് (ബിവിഐ), സൈപ്രസ്, മൗറീഷ്യസ്, യുണൈറ്റഡ് സ്റ്റേറ്റ്‌സ്, യുണൈറ്റഡ് കിംഗ്ഡം, സിംഗപ്പൂര്‍ എന്നിവിടങ്ങളില്‍ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഡസന്‍ കണക്കിന് പാസ്-ത്രൂ എന്റിറ്റികള്‍, സ്‌പെഷ്യല്‍ പര്‍പ്പസ് വെഹിക്കിള്‍സ് (എസ്പിവി), സബ്സിഡിയറികള്‍, ഷെല്‍ കമ്പനികള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ ഓഫ്ഷോര് എന്റിറ്റികള്‍ എന്നിവ ഉപയോഗിച്ച് ഗ്രൂപ്പിന്റെ പ്രധാന ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സിനും മറ്റ് പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്കും ഫണ്ട് എത്തിച്ചു. സബ്സിഡിയറികള്‍ക്ക് വായ്പകള്‍ നല്‍കുകയും ഡിബഞ്ചറുകളും പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകളും അനുവദിക്കുകയും എസ്പിവികള്‍ അല്ലെങ്കില്‍ ഷെല്‍ എന്റിറ്റികള്‍ ഉപയോഗിച്ച് ആ ഫണ്ടുകള്‍ വകമാറ്റുകയും തുടര്‍ന്ന് വായ്പകള്‍ എഴുതിത്തള്ളുകയും ചെയ്തുകൊണ്ടാണ് ഇത് ചെയ്തത്.
ഈ രീതിയില്‍ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ 28,874.07 കോടി രൂപ തട്ടിയെടുത്തു, അതേസമയം 1535 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ഇന്ത്യയിലേക്ക് വഞ്ചനാപരമായ രീതിയില്‍ ഫണ്ട് തിരിച്ചുവിട്ടു, വിദേശത്തും ഇന്ത്യയിലുമുള്ള വിവിധ ഷെല്‍ എന്റിറ്റികളിലേക്ക് ഫണ്ട് തിരിച്ചുവിട്ടു.
കോബ്രാപോസ്റ്റിന്റെ കണ്ടെത്തലുകള്‍ ഇങ്ങനെ
2008 വരെ പഴക്കമുള്ള വ്യാജ ഫണ്ട് വകമാറ്റത്തിന്റെ ആദ്യ സംഭവങ്ങളിലൊന്നില്‍, അനില്‍ അംബാനി തന്റെ ഭാര്യക്ക് വേണ്ടി ഒരു ആഡംബര നൗക വാങ്ങി. എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് അനുബന്ധ സ്ഥാപനമായ റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് വഴി വിദേശത്ത് നിന്ന് ഏകദേശം 20 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന് ആ നൗക വാങ്ങി. വഴിതിരിച്ചുവിടല്‍ മറയ്ക്കാന്‍ ഓരോ ഘട്ടത്തിലും പാളികള്‍ ചേര്‍ത്ത് വൃത്താകൃതിയിലാണ് ഇത് ചെയ്തത്.
ഏറ്റെടുക്കലിനായി വിന്യസിച്ച പ്രവര്‍ത്തനരീതി
ആദ്യം, ജേഴ്സി ആസ്ഥാനമായുള്ള ഒരു കമ്പനിയായ അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ് വഴി 4,00,000 യുഎസ് ഡോളറിന് യാച്ച് ചാര്‍ട്ടര്‍ ചെയ്തു. രണ്ടാം ഘട്ടത്തില്‍, റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷനില്‍ നിന്ന് ഫണ്ടുകള്‍ പൂര്‍ണ്ണമായ വാങ്ങലിനായി റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സിലേക്ക് മാറ്റി. മൂന്നാം ഘട്ടത്തില്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സിന്റെ ഉപദേശപ്രകാരം ഇറ്റലിയിലെ ഫെറെറ്റി എസ്പിഎയ്ക്ക് നേരിട്ട് പണമടച്ചു.
എന്നിരുന്നാലും, 10 ദശലക്ഷം ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ വാങ്ങുന്നതിനായി ഗേറ്റ്വേ നെറ്റ് ട്രേഡിംഗ് വഴി റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സിന് വായ്പയായി ആര്‍സിഎമ്മില്‍ നിന്ന് ഫണ്ട് തിരിച്ചുവിട്ടു. ഒരു ട്രേഡറായി കളിക്കാന്‍ പരിചയമില്ലെങ്കിലും അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ഈ ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ വിതരണം ചെയ്യേണ്ടതായിരുന്നു.
പകരം, മുഴുവന്‍ ഫണ്ടും ഇറ്റലിയിലെ ഫെറെറ്റി എസ്പിഎയില്‍ നിന്ന് യാച്ച് ഏറ്റെടുക്കാന്‍ ഉപയോഗിച്ചു.
ഏറ്റെടുക്കല്‍ പൂര്‍ത്തിയായ ശേഷം, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സില് 50 ശതമാനം ഓഹരി സ്വന്തമാക്കിയിരുന്ന റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സില് നടത്തിയ ഇക്വിറ്റി നിക്ഷേപം എഴുതിത്തള്ളി.
സമാനമായ മറ്റൊരു സാഹചര്യത്തില്‍, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് എന്നിവ ചേര്‍ന്ന് 14,529.18 കോടി രൂപ വിദേശ, ഇന്ത്യന്‍ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് വഴിതിരിച്ചുവിട്ടു. ഫണ്ടുകള്‍ എഡികോ വെഞ്ച്വേഴ്സ് എന്ന പ്രൊമോട്ടര്‍ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിയിലൂടെ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനികളിലേക്ക് തിരികെ നല്‍കി, അതിനുശേഷം ഉള്‍പ്പെട്ട സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ലയിച്ചു.
ഫണ്ടുകള്‍ എങ്ങനെയാണ് നീക്കിയതെന്ന് ഇതാ
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് എന്നിവയില്‍ നിന്ന് ഡിബഞ്ചറുകളുടെ രൂപത്തില്‍ ഫണ്ട് വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിന് CLE പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന പേരില്‍ ഒരു പ്രത്യേക ഉദ്ദേശ്യ വാഹനം ഉപയോഗിച്ചു. ഫണ്ടുകളുടെ വഞ്ചനാപരമായ വഴിതിരിച്ചുവിടലും വഴിതിരിച്ചുവിട്ട ഫണ്ടുകളുടെ അന്തിമ ഗുണഭോക്താവ് അല്ലെങ്കില്‍ സ്വീകര്‍ത്താവ് ആരാണെന്ന് മറച്ചുവെക്കാന്‍ CLE പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് കുറഞ്ഞത് അര ഡസന്‍ തവണയെങ്കിലും പേര് മാറ്റി.
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറില്‍ നിന്ന് 10,049 കോടി രൂപയും, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലും റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സും യഥാക്രമം 3270 കോടി രൂപയും 286 കോടി രൂപയും സംഭാവന ചെയ്തു. ബാക്കി 800 കോടി രൂപ യെസ് ബാങ്കില്‍ നിന്നാണ് സ്വീകരിച്ചത്. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ CLE പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത ശേഷം, അവ ഡിബഞ്ചറുകളുടെയും അഡ്വാന്‍സുകളുടെയും രൂപത്തില്‍ പ്രൊമോട്ടര്‍ ലിങ്ക്ഡ്, ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് വലിയ പ്രീമിയത്തില്‍ തിരിച്ചുവിട്ടു. ഈ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ നിന്നുള്ള ഫണ്ടുകള്‍ വിദേശത്തേക്കും മറ്റ് ആഭ്യന്തര കമ്പനികളിലേക്കും മാറ്റി.
തുടര്‍ന്ന്, ഫണ്ട് വകമാറ്റിയ ശേഷം, ഈ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ എഡിക്കോ വെഞ്ച്വേഴ്സ് എന്ന കമ്പനിയുമായി ലയിപ്പിച്ച് പാത മറച്ചുവച്ചു.
ഗുണഭോക്തൃ കമ്പനികളില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്ന 26 ഓഫ്ഷോര് സ്ഥാപനങ്ങളെയും കോബ്രാപോസ്റ്റ് തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്, അവയില്‍ ചിലതിന് ADAG ഷെല്‍ കമ്പനികള്‍ ഫണ്ട് അയച്ചു. ഈ 26 ഓഫ്ഷോര് ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ കുറഞ്ഞത് 14 എണ്ണത്തിന്റെ സ്ഥാനങ്ങളും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്: ടാന്‍സാനൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ബാറ്റിസ്റ്റ് അണ്‍ലിമിറ്റഡ്, റേഡിയം അണ്‍ലിമിറ്റഡ്, ഹുയി ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് അണ്‍ലിമിറ്റഡ് എന്നിവ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ദ്വീപുകളിലെ ഒരു ദ്വീപായ ജേഴ്സിയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്;
റെയിന്‍ഡീര്‍ ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ആതറി അസറ്റ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ടോണൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ലോസണ്‍ ഇന്‍വെസ്റ്റിംഗ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാ പ്രോജക്ട്‌സ് ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ലിമിറ്റഡ് എന്നിവ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ദ്വീപുകളിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്; എഎഎ എന്റര്‍പ്രൈസസ് ആന്‍ഡ് വെഞ്ച്വേഴ്സ്, ഇക്കോസെല്‍ ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് ലിമിറ്റഡ്, കെമിഗ്ടണ്‍ എന്റര്‍പ്രൈസസ് ലിമിറ്റഡ്, കാര്‍ഹുല എന്റര്‍പ്രൈസസ് ലിമിറ്റഡ്, ഡോണ്‍സെന്‍ ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് ലിമിറ്റഡ് എന്നിവ സൈപ്രസിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
ഈ ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് എഡികോ വെഞ്ച്വേഴ്സ്, റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍സെപ്റ്റം തുടങ്ങിയ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് പണം ലഭിച്ചു. റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ്, കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് എന്നീ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴി ഫണ്ട് വകമാറ്റിയതിന്റെ വിശദാംശങ്ങള്‍ താഴെ കൊടുക്കുന്നു: റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ് 49 സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് വായ്പ നല്‍കി 7965 കോടി രൂപ തട്ടിയെടുത്തു.
ഈ തട്ടിപ്പിന്റെ ആത്യന്തിക ഗുണഭോക്താക്കളായ 14 എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളുടെ ഖജനാവിലേക്ക് വായ്പ നല്‍കിയ 7965 കോടി രൂപയുടെ മുഴുവന്‍ തുകയും തിരിച്ചെത്തി. 49 സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് വിതരണം ചെയ്ത ഈ വഴിതിരിച്ചുവിട്ട ഫണ്ടുകളുടെ ഉറവിടം വിവിധ പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകളില്‍ നിന്ന് കമ്പനി നേടിയെടുത്ത വായ്പകളായിരുന്നു. ഈ വായ്പകള്‍ നിഷ്‌ക്രിയ ആസ്തികളായി മാറി, എന്‍സിഎല്‍ടിക്ക് മുമ്പ് സിഐആര്‍പി പ്രക്രിയയിലൂടെ കമ്പനിയെ ഓതം ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് & ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡ് ഏറ്റെടുത്തു, ആ വായ്പകള്‍ തിരിച്ചുപിടിക്കാന്‍ സെക്യൂരിറ്റികള്‍ അഭ്യര്‍ത്ഥിക്കാന്‍ തുടങ്ങിയിരുന്നു. ഇത് ആദ്യം തന്നെ വായ്പ നല്‍കുന്ന ബാങ്കുകളാണ് ചെയ്യേണ്ടിയിരുന്നത്.
റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ് സമാനമായ രീതിയില്‍ 4979.89 കോടി രൂപ വകമാറ്റി. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ വായ്പകളുടെ രൂപത്തില്‍ 27 സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴി തിരിച്ചുവിട്ടു. ഈ കമ്പനികളില്‍ പലതിനും റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സില്‍ നിന്ന് വായ്പകള്‍ ലഭിച്ചിരുന്നു. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ പിന്നീട് നേരിട്ടോ ഇടനില സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴിയോ പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്ക് കൈമാറി. റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് പലിശയില്ലാത്ത ഇന്റര്‍-കോര്‍പ്പറേറ്റ് വായ്പകള്‍ വഴി 1400 കോടി രൂപ വകമാറ്റി.ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലില്‍ നിന്ന് റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസിലേക്ക് വായ്പകള്‍ അഡ്വാന്‍സ് ചെയ്തു.
എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍മാരുടെ വ്യക്തിപരമായ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള കമ്പനികളിലെ പണം തിരികെ കൊണ്ടുവരുന്നതിനായി റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ഈ കടമെടുത്ത ഫണ്ടുകള്‍ ഉപയോഗിച്ച് വായ്പകള്‍ അനുവദിക്കുകയോ വിവിധ കമ്പനികളില്‍ നിക്ഷേപം നടത്തുകയോ ചെയ്തു. മിക്ക കേസുകളിലും, വാസു ഭഗ്‌നാനി, ഇന്ത്യാബുള്‍സ്, വാധവാന്‍ നിയന്ത്രിത ഡിഎച്ച്എഫ്എല്‍ എന്നിവരില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ച് യെസ് ബാങ്ക് (റാണ കപൂര്‍) പോലുള്ള വിവിധ ഗ്രൂപ്പുകളിലെ പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്കാണ് വായ്പ അനുവദിച്ചത്.
ഈ വായ്പകളും നിക്ഷേപങ്ങളും പരിഗണിക്കുമ്പോള്‍, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനികള്‍ക്ക് ഈ സ്വീകര്‍ത്താവ് കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് കൈക്കൂലി ലഭിച്ചു. ഈ ഇടപാടുകള്‍ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഇഡി അന്വേഷണത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്. ഉള്‍പ്പെട്ട ഇടപാടുകളുടെ മൂല്യം 1400 കോടി രൂപയാണ്. കമ്പനിയില്‍ നിന്ന് ഫണ്ട് തട്ടിയെടുക്കുന്നതിനും ബന്ധപ്പെട്ട കക്ഷി ഇടപാടുകളുടെ സൂക്ഷ്മപരിശോധന ഒഴിവാക്കാന്‍ റെഗുലേറ്ററി ഏജന്‍സികളില്‍ നിന്നും ഓഡിറ്റര്‍മാരില്‍ നിന്നും പങ്കാളികളില്‍ നിന്നും നഗ്‌നമായ തട്ടിപ്പ് മറച്ചുവെക്കുന്നതിനുമുള്ള ഒരു വ്യായാമമായിരുന്നു ഇത്.
കോബ്രോപോസ്റ്റ് അന്വേഷണത്തില്‍ റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സും റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സും ചേര്‍ന്ന് 1000 കോടി രൂപ നല്‍കിയതായി കണ്ടെത്തി. ദിവാന്‍ ഹൗസിംഗ് ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിലെ വാധവാന്‍ സഹോദരന്മാരുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള വാധവാന്‍ ഹോള്ഡിംഗ്സ് എന്ന കമ്പനിക്ക് 288 കോടി രൂപയുടെ വായ്പ/നിക്ഷേപം നല്‍കി. തുടര്‍ന്ന്, അനില്‍ അംബാനിയുടെ വ്യക്തിഗത നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള ഏഴ് കമ്പനികളില്‍ 1285 കോടി രൂപയുടെ വായ്പകള്‍ സുരക്ഷിതമാക്കി. വായ്പകള്‍ ഒരിക്കലും തിരിച്ചടച്ചില്ല.
പിഎംഎല്‍എ പ്രകാരം കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കല്‍ ആകാന്‍ സാധ്യതയുള്ള പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും കോബ്രാപോസ്റ്റ് കണ്ടെത്തി. അവയില്‍ ചിലത് ഫെമയുടെ ലംഘനവുമാണ്. 2006 മുതല്‍ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ ഇത്തരം പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളില്‍ ഏര്‍പ്പെടുന്നതായി കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്, ഇതിന്റെ ഫലമായി 1.53 ബില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ നിയമവിരുദ്ധമായി ഇന്ത്യയിലേക്ക് വഴിതിരിച്ചുവിട്ടു. ആരംഭത്തില്‍ ഇതിനകം സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, ദാദ്രി വൈദ്യുതി പദ്ധതിക്കായി 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. ഇതിനായി എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് 2007 ല്‍ കമ്പനികളുടെ ഒരു ബഹുതല ശൃംഖല സൃഷ്ടിച്ചു, ഇത് കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കലിന് സാധ്യതയുള്ള കേസാക്കി മാറ്റുന്നു.
കണ്ടെത്തിയത് ഇതാണ്:
2006 ജൂലൈ 26-ന് സിംഗപ്പൂരില്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സുമായി കസ്റ്റഡി കരാറില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരിക്കെ, എന്‍ജി ഡെര്‍ സിയാന് എന്നയാള്‍ സ്ഥാപിച്ച റിലയന്‍സ് പ്രോജക്ട്‌സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന കമ്പനിയിലൂടെയാണ് ഇത് ചെയ്തത്. റിലയന്‍സ് പ്രോജക്ട്‌സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിനെ എമര്‍ജിംഗ് മാര്‍ക്കറ്റ് ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് & ട്രേഡിംഗ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് (ഇഎംഐടിഎസ്) എന്ന് പുനര്‍നാമകരണം ചെയ്യുകയും അതിന്റെ ഓഹരികള്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സിന് കസ്റ്റഡിയില്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്തു. ഉടമസ്ഥാവകാശം ബിവിഐ ആസ്ഥാനമായുള്ള കമ്പനിയായ എമര്‍ജിംഗ് മാര്‍ക്കറ്റ് ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് & ട്രേഡിംഗ് അണ്‍ലിമിറ്റഡ് (ഇഎംഐടിയു) ലേക്ക് മാറ്റേണ്ടതായിരുന്നു.
2007 ഡിസംബറില്‍, നെക്സ്ജെന് ക്യാപിറ്റലില്‍ നിന്ന് ഇഎംഐടിഎസിന് 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ലഭിച്ചു. 2007 ഡിസംബര്‍ 17-ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപനമായ എഎഎ & സണ്‍സ് എന്റര്‍പ്രൈസസ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന്റെ നിര്‍ബന്ധിത കണ്‍വേര്‍ട്ടിബിള്‍ പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകളില്‍ മുഴുവന്‍ ഫണ്ടും നിക്ഷേപിച്ചു. അതേ ദിവസം തന്നെ ഫണ്ടുകള്‍ എഎഎ ഫെസിലിറ്റിസ് സൊല്യൂഷന്‍സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് മാറ്റി, പക്ഷേ കൂടുതല്‍ നാല് സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് – എഎഎ കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് – ലേക്ക് മാറ്റി. ലിമിറ്റഡ്, എഎഎ എന്റര്‍പ്രൈസസ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ്, എഎഎ പവര്‍ സിസ്റ്റംസ് ഗ്ലോബല്‍ ലിമിറ്റഡ്, എഎഎ പ്രോജക്ട് വെഞ്ച്വേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ്.
ഈ നാല് കമ്പനികളെയും പിന്നീട് 2008-09 നും 2009-10 നും ഇടയില്‍ ADA ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സുമായി ലയിപ്പിച്ചു. ചുരുക്കത്തില്‍, 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ലഭിച്ച EMITS ഉം ഫണ്ട് റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചറിലേക്ക് മാറ്റിയ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളും അപ്രത്യക്ഷമായി. അതിനാല്‍, പണം തിരിച്ചടയ്ക്കുന്ന EMITS പിരിച്ചുവിട്ട ഒരു അസാധാരണ കേസ് നമുക്കുണ്ട്. കൂടാതെ, പണം എത്തിയ ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളും പിരിച്ചുവിടപ്പെട്ടു. അന്തിമ ഗുണഭോക്താവ്, അതായത് റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചര്‍ മാത്രമാണ് നിലവിലുള്ളത്.
അതുപോലെ, 2006 ല്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ 575 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ രണ്ട് വന്‍തോതിലുള്ള ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിടലുകള്‍ നടത്തി. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ കമ്പനി അതിന്റെ നിശ്ചലമായ ദാദ്രി പവര്‍ പ്രോജക്റ്റിനായി വിദേശത്ത് സ്വരൂപിച്ച ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പകളുടെ ഭാഗമായിരുന്നു. ഈ വഴിതിരിച്ചുവിടലുകള്‍ രണ്ട് FEMA യുടെയും ലംഘനത്തിലാണ് നടത്തിയത്. പ്രവര്‍ത്തനരീതി മുമ്പ് വിന്യസിച്ചതിന് സമാനമായിരുന്നു. ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ കണ്ടെത്തിയത് ഇതാണ്:
2006 ഒക്ടോബര്‍ 17-ന്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പയായി സ്വരൂപിച്ച 300 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറില്‍ 275 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ റിലയന്‍സ് മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടില്‍ ലിക്വിഡ് ഫണ്ടുകളായി നിക്ഷേപിച്ചു, പക്ഷേ വിദേശത്തേക്ക് റിലയന്‍സ് നാച്ചുറല്‍ റിസോഴ്സസ് (സിംഗപ്പൂര്‍) പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് മാറ്റി എഴുതിത്തള്ളി.
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ സമാനമായ രീതിയില്‍ 300 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു വലിയ വിഹിതം ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പകളായി കമ്പനി സ്വരൂപിച്ച 360 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു ഇത്. ഇന്ത്യയിലേക്ക് ഫണ്ട് തിരിച്ചുവിട്ട ശേഷം, 2006 നവംബറില്‍ ഇത് വീണ്ടും റിലയന്‍സ് മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടില്‍ ലിക്വിഡ് ഫണ്ടുകളായി വിന്യസിച്ചു. പിന്നീട് ഫണ്ട് ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ദ്വീപുകള്‍ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഗൗറോക്ക് വെഞ്ച്വേഴ്സിലേക്ക് മാറ്റി. ബാഹ്യ വായ്പകളില്‍ ശേഷിക്കുന്ന 60 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ നേരിട്ട് ഗൗറോക്ക് വെഞ്ച്വേഴ്സിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു.
ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പയായി സമാഹരിച്ച 150 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു വിഹിതവും ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. മറ്റൊരു പവര്‍ പ്ലാന്റില്‍ നടത്തുമെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ഒരു ഡെല്‍സള്‍ഫറൈസേഷന്‍ പ്രക്രിയയ്ക്ക് വേണ്ടിയായിരുന്നു ഇത്. ഈ ഇടപാടിനെതിരെ ഫെമ പ്രകാരം കുറ്റകൃത്യം കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കാനുള്ള ഹര്‍ജി ആര്‍ബിഐ നിരസിച്ചു. ഇങ്ങനെ മുകളില്‍ സൂചിപ്പിച്ച എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ വഞ്ചനാപരമായ രീതിയില്‍ 1535 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ എത്തി. വ്യക്തമായി, ഈ പ്രവൃത്തികളെല്ലാം അവയുടെ സൂക്ഷ്മമായ നടപ്പാക്കലില്‍ തന്ത്രപൂര്‍വ്വം മാത്രമല്ല, അവയുടെ വ്യാപ്തിയിലും ആവൃത്തിയിലും ധീരവുമാണ്.
എന്‍സിഎല്‍ടി നല്‍കിയ ഡാറ്റ അനുസരിച്ച്, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിലെ ഒമ്പത് കമ്പനികള്‍ക്ക് തിരിച്ചടയ്ക്കാത്ത വായ്പകളായോ അല്ലെങ്കില്‍ ബാങ്കിംഗ് ഭാഷയില്‍ സമ്മതിച്ച ക്ലെയിമുകളിലോ 1,78,491 കോടി രൂപയുടെ കുടിശ്ശികയുണ്ടായിരുന്നു, അവയെ പ്രതിക്കൂട്ടില്‍ വച്ചു. തിരിച്ചടയ്ക്കാത്ത വായ്പകളായ 1,78,491 കോടി രൂപയും 2008 മുതല്‍ ഈ കമ്പനികളുടെ ലക്ഷക്കണക്കിന് നിക്ഷേപകര്‍ക്ക് നഷ്ടപ്പെട്ട 1,59,721 കോടി രൂപയും ഒരുമിച്ച് ചേര്‍ത്താല്‍, 1,59,721 കോടി രൂപയുടെ അമ്പരപ്പിക്കുന്ന തുക. അനില്‍ അംബാനിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ളതും നേതൃത്വം നല്‍കുന്നതുമായ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ വഞ്ചനാപരമായ മാര്‍ഗങ്ങളിലൂടെയും മോശം മാനേജ്മെന്റിലൂടെയും ഫണ്ട് വകമാറ്റിയതിനാല്‍ 3,38,212 കോടി രൂപയുടെ പൊതു പണം ആകാശത്ത് അപ്രത്യക്ഷമായി. പൊതുസമ്പത്തിന്റെ ഈ ചോര്‍ച്ച സര്‍ക്കാര്‍ ഏജന്‍സികളുടെ ഭാഗത്തുനിന്നുള്ള ഒരു വലിയ വ്യവസ്ഥാപരമായ പരാജയമാണ്. ബാങ്ക് ഓഫ് ബറോഡ, ബാങ്ക് ഓഫ് മഹാരാഷ്ട്ര, ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ, സ്റ്റേറ്റ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ എന്നീ നാല് പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകള്‍ വിവിധ റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളെ ‘വഞ്ചന’ വായ്പ അക്കൗണ്ടുകളായി പ്രഖ്യാപിച്ചതായി റിപ്പോര്‍ട്ടുണ്ട്.
ഈ തോതിലുള്ള ഒരു തട്ടിപ്പ് എങ്ങനെ നടന്നുവെന്ന് പരിശോധിക്കുന്നതിനുമുമ്പ്, ടെലികോം, ധനകാര്യ സേവനങ്ങള്‍, നിര്‍മ്മാണം, അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനം, വിനോദം, വൈദ്യുതി ഉല്‍പാദനം, പ്രക്ഷേപണം, ആരോഗ്യ സംരക്ഷണം, ഉല്‍പ്പാദനം, പ്രതിരോധം, വ്യോമയാനം, ഗതാഗതം, ഇന്‍ഷുറന്‍സ് സേവനങ്ങള്‍ എന്നിങ്ങനെ വൈവിധ്യമാര്‍ന്ന ബിസിനസ്സ് താല്‍പ്പര്യങ്ങളുള്ള റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഘടന പരിശോധിക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഗ്രൂപ്പിന്റെ പ്രധാന ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനി റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചര്‍ ആണ്, ഇത് അനില്‍ അംബാനിയുടെയും അദ്ദേഹത്തിന്റെ അടുത്ത കുടുംബാംഗങ്ങളുടെയും 100 ശതമാനം ഉടമസ്ഥതയിലാണ്. റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചറിന് നാല് അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളുണ്ട്: റിലയന്‍സ് പ്രോജക്റ്റ് വെഞ്ച്വേഴ്സ്, റിലയന്‍സ് ബിസിനസ്
മെഷീന്‍സ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍സെപ്റ്റം, റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ് എന്റര്‍പ്രൈസസ്. ഈ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ റിലയന്‍സ് പവര്‍, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍ എന്നിവ നേരിട്ടോ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴിയോ സ്വന്തമാക്കി. റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറും റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലും യഥാക്രമം റിലയന്‍സ് നേവല്‍, റിലയന്‍സ് നിപ്പോണ്‍ ലൈഫ് എന്നിവ സ്വന്തമാക്കി. ഗ്രൂപ്പ് അതിന്റെ ബിസിനസുകള്‍ നടത്തുന്നത് ഇപ്പോള്‍ പാപ്പരായ ആറ് പ്രധാന കമ്പനികളിലൂടെയും അവയുടെ നിരവധി അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളിലൂടെയുമാണ്.
- റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍
- റിലയന്‍സ് നേവല്‍
- റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍
- റിലയന്‍സ് പവര്‍
- റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്
- റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍
അച്ഛന്‍ ധീരുഭായ് അംബാനിയുടെ മരണത്തെത്തുടര്‍ന്ന് അനന്തരാവകാശത്തെച്ചൊല്ലി അനില്‍ അംബാനിയും മൂത്ത സഹോദരന്‍ മുകേഷും തമ്മില്‍ ഉണ്ടായ കടുത്ത തര്‍ക്കത്തിന് ശേഷം 2005 ജൂലൈയില്‍ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് നിലവില്‍ വന്നു. 1983 ല്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഡസ്ട്രീസ് ലിമിറ്റഡിന്റെ ചീഫ് എക്‌സിക്യൂട്ടീവ് ഓഫീസറായി ചേര്‍ന്ന വാര്‍ട്ടണ്‍ ബിരുദധാരിയായ അനില്‍ അംബാനിക്ക് ടെലികോം, വിനോദം, സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങള്‍, വൈദ്യുതി, അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങള്‍ എന്നിവയില്‍ താല്‍പ്പര്യമുള്ള റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഡസ്ട്രീസിന്റെ ഭാഗങ്ങള്‍ ലഭിച്ചു. ഒരു ദശാബ്ദത്തിനുള്ളില്‍, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് നിരവധി വളര്‍ച്ചാ മേഖലകളില്‍ ഒരു മാര്‍ക്കറ്റ് ലീഡറായി മാറി.
ടെലികമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ്; വൈദ്യുതി ഉത്പാദനം, പ്രക്ഷേപണം, വിതരണം; ദേശീയ റോഡ് ഹൈവേകള്‍, മെട്രോ റെയില്‍ സംവിധാനങ്ങള്‍; സിമന്റ് നിര്‍മ്മാണം; സാമ്പത്തിക സേവനങ്ങള്‍; കൂടാതെ മാധ്യമങ്ങളും വിനോദവും. പൊതുജനങ്ങളുടെ വന്‍തോതിലുള്ള പണമൊഴുക്കിലൂടെ ബിസിനസ് പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ വിപുലീകരിക്കുന്നതിന് ധനസഹായം നല്‍കിയ ബാങ്കുകളും നിക്ഷേപകരുടെ ആത്മവിശ്വാസവുമാണ് അഭൂതപൂര്‍വമായ വളര്‍ച്ചയ്ക്ക് കരുത്ത് പകരുന്നത്. വിവിധ ഐപിഒകളിലൂടെയും മറ്റ് ഓഫറുകളിലൂടെയും ഗ്രൂപ്പ് കൈവശപ്പെടുത്തിയ ആയിരക്കണക്കിന് കോടി രൂപയുടെ ഓഹരികളിലും ഇക്വിറ്റികളിലും ഇടയ്ക്കിടെ നിക്ഷേപം നടത്തിയതും ഇതില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ഉദാഹരണത്തിന്, റിലയന്‍സ് പവര്‍ 2008 ല്‍ ഐപിഒ ആരംഭിച്ചപ്പോള്‍ 11,700 കോടി രൂപ സമാഹരിച്ചു, അത് അക്കാലത്തെ ഏറ്റവും വലിയ പബ്ലിക് ഓഫറായി മാറി.
എങ്കിലും, അടുത്ത ദശകത്തില്‍ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിലെ ആറ് പ്രധാന കമ്പനികളും യാതൊരു ഉത്തരവാദിത്തവുമില്ലാതെ പൊതുജനങ്ങളുടെ പണം ദുരുപയോഗം ചെയ്യുന്നവരായി മാറിയതോടെ, അതിശയകരമായ വളര്‍ച്ചയുടെ കഥ അടുത്ത ദശകത്തില്‍ കടക്കാര്‍ക്ക് ഒരു പേടിസ്വപ്നമായി മാറാന്‍ കൂടുതല്‍ സമയമെടുത്തില്ല. താഴെയുള്ള പട്ടികയില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ, പ്രതിസന്ധിയിലായ ഗ്രൂപ്പിലെ ഒമ്പത് പ്രധാന കമ്പനികള്‍, അതായത് റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ (ആര്‍സിഎം), റിലയന്‍സ് നേവല്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് പവര്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ എന്നിവ പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകളില്‍ നിന്നും നിക്ഷേപകരില്‍ നിന്നും സുരക്ഷിതമായി 1,78,491 കോടി രൂപയുടെ തിരിച്ചടയ്ക്കാത്ത വായ്പകള്‍ ശേഖരിച്ചു.
പാപ്പരത്ത നിയമപ്രകാരം കേന്ദ്ര സര്‍ക്കാര്‍ 2016 ജൂണില്‍ രൂപീകരിച്ച നാഷണല്‍ കമ്പനി ലോ ട്രൈബ്യൂണലിനെ (NCLT) വായ്പാദാതാക്കള്‍ സമീപിച്ചു. കടം തീര്‍പ്പാക്കലിന്റെ ഭാഗമായി NCLT എല്ലാ കമ്പനികളെയും പ്രതിക്കൂട്ടിലാക്കി, ഇത് ബാങ്കുകള്‍ക്ക് 1,62,976 കോടി രൂപയുടെ വലിയ നഷ്ടം വരുത്തിവച്ചു. അടയ്ക്കാത്ത കുടിശ്ശികയില്‍ ബാങ്കുകള്‍ക്ക് അത്രയും തന്നെ നഷ്ടമുണ്ടായെങ്കിലും, നിക്ഷേപകര്‍ക്ക് ഉണ്ടായ മൊത്തം നഷ്ടം 1,00,000 കോടി രൂപയാണെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു.
അനില്‍ അംബാനിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ADA ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഒമ്പത് പ്രധാന കമ്പനികള്‍ സ്വരൂപിച്ച മൊത്തം കടം/ക്ലെയിമിന്റെ – ദുരിതബാധിത ബാങ്കുകളുടെ NCLT ഫയലിംഗുകളില്‍ നിന്ന് ലഭിച്ച – വിശദാംശങ്ങള്‍ ഇവിടെ നല്‍കിയിരിക്കുന്നു: പട്ടികയില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് റിലയന്‍സിന്റെ ഏറ്റെടുക്കല്‍ അവഗണിക്കാന്‍ കഴിയാത്തത്ര വ്യക്തമാണ്. 11,000 രൂപയുടെ കുടിശ്ശികയുള്ളതോ സമ്മതിച്ചതോ ആയ അവകാശവാദത്തിനെതിരെ, ഓതം ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് & ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിയെ വെറും ഒരു കോടി രൂപയ്ക്ക് വാങ്ങി. മറ്റൊരു വ്യക്തമായ ഉദാഹരണം മുകേഷ് അംബാനിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള പ്രോജക്ട് & പ്രോപ്പര്‍ട്ടി മാനേജ്മെന്റ് സര്‍വീസസ് റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡിനെ ഏറ്റെടുത്തതാണ്.
പാപ്പരത്ത നിയമപ്രകാരം കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഇന്‍സോള്‍വന്‍സി റെസല്യൂഷന്‍ പ്രക്രിയയുടെ ഭാഗമായി റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡിനെ ഏറ്റെടുക്കുന്നതിന് റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഡസ്ട്രീസ് ലിമിറ്റഡിന്റെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനം 2019 ല്‍ എന്‍സിഎല്‍ടിയില്‍ ഒരു ബിഡ് സമര്‍പ്പിച്ചു. ഇന്റര്‍നെറ്റ് ഡാറ്റ ബിസിനസില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്ന എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിക്ക് 28,757 കിലോമീറ്റര്‍ ഇന്റര്‍-സിറ്റി റൂട്ടിലും 7846 കിലോമീറ്റര്‍ ഇന്‍ട്രാ-സിറ്റി റൂട്ടിലും അവകാശം അല്ലെങ്കില്‍ നിയമപരമായ ആക്സസ് ഉണ്ടായിരുന്നു. മൂന്ന് ബിഡ്ഡര്‍മാര്‍ കൂടി ഉണ്ടായിരുന്നു, അതില്‍ ഒരാള്‍ ഒഴിവായി, ശേഷിക്കുന്ന രണ്ട് ബിഡ്ഡര്‍മാര്‍ അവരുടെ പുതുക്കിയ റെസല്യൂഷന്‍ പ്ലാനുകള്‍ സമര്‍പ്പിച്ചില്ല.
മുകേഷ് അംബാനി ബിഡ് നേടി, രൂപയ്ക്ക് കമ്പനിയെ സ്വന്തമാക്കി. 47,251 കോടി രൂപയുടെ കടബാധ്യതയുണ്ടെന്ന് സമ്മതിച്ച അവകാശവാദങ്ങള്‍ക്കെതിരെ 455.90 കോടി രൂപ. റിലയന്‍സ് പ്രോജക്റ്റ് & പ്രോപ്പര്‍ട്ടി മാനേജ്മെന്റ് സര്‍വീസസ്, ഒരു സാധ്യതയുള്ള ബന്ധപ്പെട്ട കക്ഷിയായതിനാല്‍, റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറിന്റെ ഏറ്റെടുക്കലിനായി ലേലം വിളിക്കാന്‍ യോഗ്യത നേടിയിരുന്നില്ല എന്നത് ഇവിടെ ശ്രദ്ധിക്കേണ്ട കാര്യമാണ്. 2016 ലെ ഇന്‍സോള്‍വന്‍സി ആന്‍ഡ് ബാങ്ക്രപ്സി കോഡിന്റെ സെക്ഷന്‍ 29A പ്രൊവിസോ (സി) പ്രകാരം, ഒരു കോര്‍പ്പറേറ്റ് കടക്കാരന്റെ ഒരു ബന്ധപ്പെട്ട കക്ഷിക്കും ഒരു കമ്പനി ഏറ്റെടുക്കുന്നതിനു പുറമേ ഒരു ബിഡ് നല്‍കാനും കഴിയില്ല (അനുബന്ധം 6 ലെ പ്രസക്തമായ NCLT ഓര്‍ഡര്‍ കാണുക).
മുകളിലുള്ള പട്ടികയില്‍ പരാമര്‍ശിച്ചിരിക്കുന്ന ഒമ്പത് കമ്പനികള്‍ കടം കുന്നുകൂട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോഴും, അത് മനഃപൂര്‍വ്വവും ആസൂത്രണം ചെയ്തതുമായിരുന്നു, വ്യക്തിഗത സമ്പുഷ്ടീകരണത്തിനും സംതൃപ്തിക്കുമായി റിലയന്‍സ് ADA ഗ്രൂപ്പ് ഈ കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് ഫണ്ട് രഹസ്യമാക്കുന്നതിനുള്ള മാര്‍ഗങ്ങളും രീതികളും വികസിപ്പിച്ചെടുത്തു, കടം കൊടുക്കുന്നവര്‍ക്കും നിക്ഷേപകര്‍ക്കും ദോഷം വരുത്തി. കഥയില്‍ തുടക്കത്തില്‍ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, റിലയന്‍സ് ADA ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനികള്‍ ഏകദേശം 1000 കോടി രൂപ തട്ടിയെടുത്തു. റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് പവര്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, റിലയന്‍സ് നേവല്‍ എന്നിവയില്‍ നിന്ന് 28,874.07 കോടി രൂപ ലഭിച്ചു. വിവിധ ബാങ്കുകളില്‍ നിന്നും/പങ്കാളികളില്‍ നിന്നും ഇവര്‍ 1,78,491 കോടി രൂപയുടെ വായ്പയെടുത്തിരുന്നു/തീര്‍പ്പാക്കാത്ത ക്ലെയിമുകള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു.
ഞങ്ങളുടെ വാര്‍ത്തയുടെ കണ്ടെത്തലുകളിലേക്ക് വെളിച്ചം വീശുന്നതിനുമുമ്പ്, 2025 ഒക്ടോബര്‍ 19-ന് ശ്രീ. അനില്‍ അംബാനിക്കും മകന്‍ ജയ് അന്‍മോളിനും ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തിലെ കണ്ടെത്തലുകളെക്കുറിച്ചുള്ള വിശദമായ ഒരു ചോദ്യാവലി അയച്ചിരുന്നുവെന്ന് പരാമര്‍ശിക്കേണ്ടതാണ്. അങ്ങനെ അവരുടെ പതിപ്പ് ഞങ്ങള്‍ക്ക് ലഭിക്കുകയും അത് കഥയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യാം. ചോദ്യാവലിക്ക് ശേഷം ഒക്ടോബര്‍ 24-ന് ഒരു ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തലും ഒക്ടോബര്‍ 27-ന് അന്തിമ ഓര്‍മ്മപ്പെടുത്തലും നല്‍കി. ആ ചോദ്യങ്ങള്‍ക്ക് മറുപടിയായി, അവരുടെ അഭിഭാഷകനില്‍ നിന്ന് ‘അപമാനത്തിന് നിയമപരമായ നോട്ടീസ് (ഭാരതീയ നയ് സംഹിത, 2023 ലെ സെക്ഷന്‍ 356 പ്രകാരം ഉള്‍പ്പെടെ) ലഭിച്ചു, നീതിന്യായ ഭരണത്തില്‍ ഇടപെടല്‍, 1971 ലെ കോടതിയലക്ഷ്യ നിയമപ്രകാരം കോടതിയലക്ഷ്യത്തിന് തുല്യമാണ്)’.
നോട്ടീസില്‍, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡും ശ്രീ. അനില്‍ ഡി. അംബാനിയും അവരുടെ നിയമോപദേശകന്മാര്‍ മുഖേന കോബ്രാപോസ്റ്റ് അന്വേഷണത്തില്‍ ഉന്നയിച്ച എല്ലാ ആരോപണങ്ങളും നിഷേധിച്ചു, റിപ്പോര്‍ട്ടിലെ അവകാശവാദങ്ങള്‍ വ്യാജവും അടിസ്ഥാനരഹിതവും അപകീര്‍ത്തികരവുമാണെന്ന് വിശേഷിപ്പിച്ചു. ഒരു കോടതിയോ ട്രൈബ്യൂണലോ തങ്ങളെയോ ഏതെങ്കിലും റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപനത്തെയോ ഏതെങ്കിലും കുറ്റകൃത്യത്തിലോ സാമ്പത്തിക തെറ്റിലോ കുറ്റക്കാരായി കണ്ടെത്തിയിട്ടില്ലെന്ന് ഗ്രൂപ്പ് വാദിക്കുന്നു.
കോബ്രാപോസ്റ്റ് ഈ വാര്‍ത്ത പ്രസിദ്ധീകരിച്ചതും ഷെഡ്യൂള്‍ ചെയ്ത പത്രസമ്മേളനവും സെന്‍ട്രല്‍ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷന്‍ (സിബിഐ), എന്‍ഫോഴ്സ്മെന്റ് ഡയറക്ടറേറ്റ് (ഇഡി) എന്നിവയുള്‍പ്പെടെ യോഗ്യതയുള്ള അധികാരികളുടെ മുമ്പാകെ നിലവില്‍ തീര്‍പ്പുകല്‍പ്പിക്കാത്ത കാര്യങ്ങളില്‍ ‘മാധ്യമ വിചാരണ’ നടത്തുന്നതിന് തുല്യമാണെന്ന് ഗ്രൂപ്പ് വാദിച്ചു. പരിഹരിക്കപ്പെടാത്ത ജുഡീഷ്യല്‍ നടപടിക്രമങ്ങളെ പരസ്യമായി ചിത്രീകരിക്കുന്നത് നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥയെ തടസ്സപ്പെടുത്തുമെന്നും നിരപരാധിത്വത്തിന്റെ ഭരണഘടനാപരമായ അനുമാനത്തെ ലംഘിക്കുമെന്നും കോടതിയലക്ഷ്യമാകാമെന്നും അവര്‍ വാദിക്കുന്നു. എല്ലാ അടിസ്ഥാന രേഖകളും പൊതുജനങ്ങള്‍ക്ക് ലഭ്യമാണെന്നും അത്തരം രേഖകളുടെ തിരഞ്ഞെടുത്ത പുനര്‍നിര്‍മ്മാണം യഥാര്‍ത്ഥ പൊതുതാല്‍പ്പര്യം നിറവേറ്റുന്നില്ലെന്നും എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് ഊന്നിപ്പറഞ്ഞു.
കോബ്രാപോസ്റ്റ് റിപ്പോര്‍ട്ട് ജുഡീഷ്യല്‍ പ്രക്രിയയെ വളച്ചൊടിക്കുന്നുവെന്നും, നിയമപരമായ വിധിന്യായത്തിനായി മാധ്യമ ധാരണയെ മാറ്റിസ്ഥാപിക്കുന്നുവെന്നും ഗ്രൂപ്പ് വാദിക്കുന്നു. കോബ്രാപോസ്റ്റ് ക്ഷുദ്രകരവും സംവേദനാത്മകവുമായ ഒരു പ്രചാരണത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരിക്കുകയാണെന്ന് നോട്ടീസില്‍ ആരോപിക്കുന്നു. എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന് അയച്ച ചോദ്യാവലിയിലും വാര്‍ത്തയ്ക്ക് മുന്നോടിയായി പുറത്തിറക്കിയ പബ്ലിസിറ്റി മെറ്റീരിയലിലും ‘ഫണ്ടുകളുടെ വഞ്ചനാപരമായ വഴിതിരിച്ചുവിടല്‍’, ‘പണമിടപാട്’ തുടങ്ങിയ കുറ്റപ്പെടുത്തുന്ന ഭാഷ ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ടെന്നും അവ ചോദ്യങ്ങളോ ന്യായമായ റിപ്പോര്‍ട്ടിംഗോ അല്ല, മറിച്ച് സ്ഥാപിത വസ്തുതകളായി അവതരിപ്പിക്കപ്പെട്ടുവെന്നും വാദിക്കുന്നു. നിര്‍ദ്ദിഷ്ട പ്രസിദ്ധീകരണം മിസ്റ്റര്‍ അംബാനിയുടെയും എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെയും ബിസിനസ്സ് പ്രശസ്തിയെ തകര്‍ക്കാന്‍ രൂപകല്‍പ്പന ചെയ്ത വഞ്ചനാപരമായ ഗൂഢാലോചനകളാല്‍ പ്രചോദിതമാണെന്നും ഇത് ക്രിമിനല്‍ ഭീഷണിയും കൊള്ളയടിക്കലും ആയി കണക്കാക്കാമെന്നും ഇത് ആരോപിക്കുന്നു.
വസ്തുതാപരമായ വാദങ്ങളില്‍ ഗ്രൂപ്പ് ഇങ്ങനെ
ചില റിലയന്‍സ് എഡിഎജി സ്ഥാപനങ്ങളുടെ കോര്‍പ്പറേറ്റ് പാപ്പരത്ത പരിഹാര പ്രക്രിയകള്‍ (CIRP-കള്‍) മുംബൈയിലെ എന്‍സിഎല്‍ടി നിയമപരമായി പരിഹരിച്ചു, പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകള്‍ ഉള്‍പ്പെടെയുള്ള കടക്കാരുടെ അംഗീകാരത്തോടെ, അവ സാധുതയുള്ളതും ഫലപ്രദവുമായി തുടരുന്നു. കോബ്രാപോസ്റ്റിന്റെ അവകാശവാദങ്ങള്‍ക്ക് വിരുദ്ധമായി, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡും റിലയന്‍സ് പവര്‍ ലിമിറ്റഡും ഒരിക്കലും സിഐആര്‍പിയുടെ കീഴില്‍ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിന്റെയും റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിന്റെയും സമ്മര്‍ദ്ദ പരിഹാരങ്ങള്‍ ആര്‍ബിഐയുടെ പ്രുഡന്‍ഷ്യല്‍ ഫ്രെയിംവര്‍ക്ക് ഫോര്‍ റെസല്യൂഷന്‍ ഓഫ് സ്‌ട്രെസ്ഡ് അസറ്റുകള്‍ (2019) പ്രകാരമാണ് നടത്തിയത്, ഇത് ആര്‍ബിഐയും ബന്ധപ്പെട്ട വായ്പാദാതാക്കളും സുപ്രീം കോടതിയും അംഗീകരിച്ചു, ഇത് കടക്കാര്‍ക്ക് ഗണ്യമായ വീണ്ടെടുക്കലിന് കാരണമായി.
2025 ഒക്ടോബര്‍ 29ന് പുറത്തിറക്കിയ നിയമപരമായ നോട്ടീസില്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡ് അതിനെതിരെ ഉന്നയിച്ച ഗുരുതരമായ ആരോപണങ്ങളും കുറ്റങ്ങളും കോബ്രാപോസ്റ്റ് നിഷേധിക്കുന്നു. ഞങ്ങളുടെ വാര്‍ത്ത പ്രസിദ്ധീകരിക്കുന്നതിന് സമയബന്ധിതമായി പ്രതികരിക്കുന്നതിന് മതിയായ നോട്ടീസോടെ കോബ്രാപോസ്റ്റ് റിലയന്‍സ് എഡിഎജി സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് ഒരു ചോദ്യാവലി അയച്ചു. കമ്പനിയെയും പ്രൊമോട്ടര്‍മാരുടെ പതിപ്പുകളെയും ഉള്‍പ്പെടുത്തുന്നതിനായി ചോദ്യങ്ങള്‍ക്ക് ഉത്തരം നല്‍കുന്നതിനുപകരം, റിലയന്‍സ് എഡിഎജി ഗ്രൂപ്പ് പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍ എന്ന നിലയില്‍ ഞങ്ങളുടെ ജോലി ചെയ്യുന്നതില്‍ നിന്ന് ഞങ്ങളെ ഭീഷണിപ്പെടുത്തുന്നതിനും പ്രസിദ്ധീകരണത്തില്‍ നിന്നും ഞങ്ങളുടെ കണ്ടെത്തലുകള്‍ പ്രഖ്യാപിക്കുന്നതിനായി
പത്രസമ്മേളനം നടത്തുന്നതില്‍ നിന്നും ഞങ്ങളെ പിന്തിരിപ്പിക്കുന്നതിന് സിവില്‍, ക്രിമിനല്‍ നിയമ നടപടികള്‍ സ്വീകരിക്കുമെന്ന് ഭീഷണിപ്പെടുത്തുന്നതിനുമായി വക്കീല്‍ നോട്ടീസ് അയച്ചു. ഭരണഘടനാപരമായ ധര്‍മ്മം നിര്‍വഹിക്കുന്നതിനും പൊതുജനങ്ങളെ അവരുടെ കണ്ടെത്തലുകള്‍ പൊതുസമൂഹത്തിന് റിപ്പോര്‍ട്ട് ചെയ്യുന്നതിനുമായി പൊതുസേവനത്തില്‍ പ്രവര്‍ത്തിക്കുക എന്ന ഞങ്ങളുടെ നിലപാട് കോബ്രാപോസ്റ്റ് ആവര്‍ത്തിക്കുന്നു. ഈ തട്ടിപ്പ് നടത്താന്‍ ഈ കമ്പനികളില്‍ ഓരോന്നിനെയും അവരുടെ പ്രധാന മാനേജ്മെന്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ എങ്ങനെ കൈകാര്യം ചെയ്തുവെന്ന് പരിശോധിക്കാം.
ആര്‍കോമില്‍ നിന്ന് 20 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന് ഒരു ആഡംബര നൗക എങ്ങനെ സ്വന്തമാക്കി
എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ ഏതെങ്കിലും ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിട്ടതിന്റെ ആദ്യ സംഭവങ്ങളിലൊന്നായി കണക്കാക്കാവുന്ന റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സ് ലിമിറ്റഡ്, ചുരുക്കത്തില്‍ ആര്‍കോം ഗ്രൂപ്പ് ചെയര്‍മാനായ അനില്‍ അംബാനിക്ക് ഒരു ആഡംബര നൗക സ്വന്തമാക്കാന്‍ സഹായിക്കുന്നതിനായി ഏകദേശം 20 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വകമാറ്റി. എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് വഴി വിദേശത്ത് ആഡംബര നൗക ഏറ്റെടുക്കുന്നതിന് വിപുലമായ, പൂര്‍ണതയില്ലാത്ത ഒരു കവര്‍ സൃഷ്ടിച്ചു. നിരവധി ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ പൊതുജനങ്ങളുടെ പണം വിഴുങ്ങാനും വായ്പകള്‍ തിരിച്ചടയ്ക്കുന്നതില്‍ വീഴ്ച വരുത്താനും തുടങ്ങുന്നതിന് കുറച്ച് വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പാണ് ഇത് ചെയ്തത്.
അംബാനി സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ വിഭജനത്തിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ, അനില്‍ അംബാനി തന്റെ ഭാര്യയും മുന്‍ ബോളിവുഡ് നടിയുമായ ടിന അംബാനിക്ക് 2008 ലെ ക്രിസ്മസിന് തൊട്ടുമുമ്പ് ഒരു ആഡംബര നൗക സമ്മാനമായി നല്‍കി (http://shobhaade.blogspot.com/2012/04/my-hello-interview-with-tina-ambani.html?m=1). അവരുടെ പ്രണയത്തിന്റെ മഹത്തായ പ്രകടനമായി, അദ്ദേഹം അതിനെ TiAn എന്ന് നാമകരണം ചെയ്തു – അവരുടെ പേരുകളുടെ സംയോജനം. ഈ നൗക മാധ്യമങ്ങളില്‍ വലിയ ചര്‍ച്ച സൃഷ്ടിച്ചു, ചിലര്‍ മൂത്ത സഹോദരന്‍ മുകേഷ് അംബാനി ഭാര്യ നിത അംബാനിക്ക് സമ്മാനിച്ച ഒരു കോര്‍പ്പറേറ്റ് ജെറ്റുമായി ഇതിനെ താരതമ്യം ചെയ്തു.
പൊതുജനങ്ങള്‍ക്കൊപ്പം, ഇന്ത്യന്‍ കസ്റ്റംസ് വകുപ്പും ഈ നൗകയില്‍ നേരിയ താല്‍പ്പര്യം കാണിച്ചു. മുംബൈയിലെ പ്രശസ്തമായ ഗേറ്റ്വേ ഓഫ് ഇന്ത്യയ്ക്ക് സമീപം നങ്കൂരമിട്ടിരുന്ന എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിക്ക് അവര്‍ 28 കോടി രൂപയുടെ ബില്‍ സമര്‍പ്പിച്ചു. അനിലും ടീനയും 2009 ല്‍ അവരുടെ പുതിയ നൗകയ്ക്ക് തുടക്കമിടേണ്ടതായിരുന്നു. ‘… ഇത് വെറും നടപടിക്രമങ്ങളിലെ വീഴ്ചയല്ല, മറിച്ച് ഒരു പുതിയ രീതിയിലൂടെ കസ്റ്റംസ് തീരുവ ഒഴിവാക്കാനുള്ള എഡിഎജിയുടെ മനഃപൂര്‍വമായ നീക്കമാണ്’ എന്ന് കസ്റ്റംസ് അധികാരികളെ ഉദ്ധരിച്ചുകൊണ്ട് ടൈംസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ ബോംബെ ഹൈക്കോടതിയില്‍ സമര്‍പ്പിച്ച സത്യവാങ്മൂലത്തില്‍ പറഞ്ഞു.
യുകെയിലെ നികുതി താവളമായ ജേഴ്സിയില്‍ നിന്ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് ഇത് ഒരു ചരക്കായി ഇറക്കുമതി ചെയ്തു എന്നതാണ് അന്നത്തെ കഥ. അതിനാല്‍, 28 കോടി രൂപയുടെ ഇറക്കുമതി തീരുവയ്ക്കും 1000 രൂപയുടെ ഗ്യാരണ്ടിക്കും വേണ്ടി കസ്റ്റംസ് അധികാരികള്‍ നോട്ടീസ് നല്‍കി. യാച്ചിന്റെ ഉപയോക്താവില്‍ നിന്ന് 15 കോടി രൂപ (https://timeosfindia.indiatimes.com/India/Anil-Ambani-group-denies-smuggling-yacht/articleshow/4497859.cms). ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിയായ Ammolite Holdings 25 കോടി രൂപ നിക്ഷേപിച്ചു, എന്നാല്‍ 2009 ഫെബ്രുവരിയില്‍ യാച്ചിന്റെ നിയന്ത്രണം നഷ്ടപ്പെട്ടു, അംബാനിമാരെ അവരുടെ വിലയേറിയ സ്വത്തില്‍ നിന്ന് പുറത്താക്കി, ഇത് ബോംബെ ഹൈക്കോടതിയെ സമീപിക്കാന്‍ നിര്‍ബന്ധിതരാക്കി. 2009 ഡിസംബറില്‍, കസ്റ്റംസ് അധികൃതരുമായി കോടതിക്ക് പുറത്ത് ഒരു ഒത്തുതീര്‍പ്പിലെത്താന്‍ ശ്രമിക്കുന്നതിനായി അമ്മൊലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ഹര്‍ജി പിന്‍വലിച്ചു.
ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനി യാച്ചിലേക്ക് നുഴഞ്ഞുകയറാന്‍ ‘നൂതനമായ ഒരു രീതി’ ഉപയോഗിച്ചുവെന്ന ആരോപണം ഉന്നയിച്ചപ്പോള്‍ മുംബൈയിലെ ഇന്ത്യന്‍ കസ്റ്റംസ് അധികാരികള്‍ തെറ്റിദ്ധരിച്ചില്ലെന്ന് കോബ്രാപോസ്റ്റിന്റെ അന്വേഷണം വ്യക്തമാക്കുന്നു.
കോബ്രാ പോസ്റ്റ് കണ്ടെത്തിയത്
ആദ്യം, ജേഴ്സി ആസ്ഥാനമായുള്ള ADAG കമ്പനിയായ Amolite Holdings Ltd, ഒരു വര്‍ഷത്തേക്ക് 400,000 യുഎസ് ഡോളറിന് യാച്ചിനെ ചാര്‍ട്ടര്‍ ചെയ്തു. രണ്ടാമത്തെ ഘട്ടത്തില്‍, RCOM, പൂര്‍ണ്ണമായ വാങ്ങലിനായി റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സിലേക്ക് ഫണ്ട് മാറ്റി. മൂന്നാം ഘട്ടത്തില്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സിന്റെ ഉപദേശപ്രകാരം, യാച്ചിന്റെ ഉടമയായ ഇറ്റലിയിലെ ഫെറെറ്റി SPA-യിലേക്ക് ഫണ്ടുകള്‍ നേരിട്ട് നല്‍കി. അവസാന ഘട്ടത്തില്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്‍ഡിംഗ്സിലെ എല്ലാ നിക്ഷേപങ്ങളും എഴുതിത്തള്ളി. എന്നിരുന്നാലും, 10 ദശലക്ഷം ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ വാങ്ങുന്നതിനായി ഗേറ്റ്വേ നെറ്റ് ട്രേഡിംഗ് വഴി റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സിന് വായ്പയായി RCOM-ല്‍ നിന്ന് ഫണ്ടുകള്‍ തിരിച്ചുവിട്ടു. ഒരു ട്രേഡറായി കളിക്കാന്‍ പരിചയമില്ലെങ്കിലും, ഈ ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ അമ്മോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് വിതരണം ചെയ്യണമായിരുന്നു.
പകരം, മുഴുവന്‍ ഫണ്ടും ഇറ്റലിയിലെ ഫെറെറ്റി SPA-യില്‍ നിന്ന് യാച്ച് സ്വന്തമാക്കാന്‍ ഉപയോഗിച്ചു. ഏറ്റെടുക്കല്‍ പൂര്‍ത്തിയായ ശേഷം, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സില് 50 ശതമാനം ഓഹരി സ്വന്തമാക്കിയിരുന്ന റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സില് നടത്തിയ ഇക്വിറ്റി നിക്ഷേപം എഴുതിത്തള്ളി. തുടക്കത്തില്‍, റിലയന്‍സ് ട്രാന്സ്പോര്ട്ട് & ട്രാവല്‍സിനെയാണ് യാച്ച് വാങ്ങുന്നതിനുള്ള ചുമതല ഏല്‍പ്പിച്ചത്, അവര്‍ ഒരു ധാരണാപത്രം വഴി ഒരു വര്‍ഷത്തെ കരാറില്‍ 400,000 യുഎസ് ഡോളറിന് അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡിനെ ചുമതലപ്പെടുത്തി. 2008 ഒക്ടോബര്‍ 22 ന് ധാരണാപത്രം പ്രാബല്യത്തില്‍ വന്നു. കുറച്ച് മാസങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം, ഏകദേശം 20 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന് ആ യാച്ച് വാങ്ങി. എന്നാല്‍ കഥ പറയുന്നത്ര ലളിതമല്ല.
ഉറവിടങ്ങളും രേഖകളും അനുസരിച്ച്, നിര്‍ദ്ദിഷ്ട ബ്രാന്‍ഡ്, സാങ്കേതികവിദ്യ, സവിശേഷതകള്‍ എന്നിവയുള്ള 10 ദശലക്ഷം ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ വിതരണം ചെയ്യുന്നതിനായി അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ആര്‍സിഎമ്മിന്റെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനമായ സിംഗപ്പൂരിലെ ഗേറ്റ്വേ നെറ്റ് ട്രേഡിംഗ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡുമായി ഒരു കരാറില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരുന്നു. കരാര്‍ പ്രകാരം, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ഒരു ട്രേഡിംഗ് ഏജന്‍സിയായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുകയും ഗേറ്റ്വേ നെറ്റ് ട്രേഡിംഗിന് ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ വിതരണം ചെയ്യുന്നത് പോലുള്ള സേവനങ്ങള്‍ നല്‍കുകയും ചെയ്യണമായിരുന്നു, ആര്‍കോം 10 ദശലക്ഷം ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ വാങ്ങാന്‍ അവരെ ചുമതലപ്പെടുത്തിയിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും ഒരു പ്രശ്നമുണ്ടായിരുന്നു. ഉപഭോക്താക്കള്‍ക്കായി മൊബൈല്‍ ഫോണുകള്‍ വാങ്ങുന്ന ബിസിനസ്സില്‍ അമ്മോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. പക്ഷേ, അത് ഒരിക്കലും ചെയ്തില്ല. ഹാന്‍ഡ്സെറ്റുകള്‍ നല്‍കുന്നതിന് ആര്‍കോമിന്റെ വെണ്ടറായി ഗേറ്റ്വേ നെറ്റ് ട്രേഡിംഗ് പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. വാസ്തവത്തില്‍, കമ്പനിയിലെ ഭാവിയിലെ ഏതൊരു ഫണ്ടിംഗിനും ആര്‍കോം ഒരു കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഗ്യാരണ്ടി കൂടിയായിരുന്നു.
റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ അക്കാലത്ത് ഏറ്റവും വിഭവസമൃദ്ധവും വാഗ്ദാനപ്രദവുമായ സംരംഭങ്ങളിലൊന്നായിരുന്നു ആര്‍കോം. കുറച്ച് വര്‍ഷങ്ങള്‍ക്ക് മുമ്പ് പ്രശസ്തമായ ‘മണ്‍സൂണ്‍ ഹംഗാമ’ പദ്ധതിയിലൂടെ ‘കര്‍ ലോ ദുനിയ മുത്തി മേം’ (ലോകം നിങ്ങളുടെ കൈകളില്‍ പിടിക്കൂ!) എന്ന മുദ്രാവാക്യത്തോടെ ഈ മേഖലയിലേക്ക് പ്രവേശിച്ചതിനുശേഷം വിലകുറഞ്ഞ മൊബൈല്‍ ഫോണുകള്‍ക്കായുള്ള ഉപഭോക്തൃ ആവശ്യകതയുടെ കേന്ദ്രബിന്ദുവായിരുന്നു അത്. പകരം, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ഇറ്റലിയിലെ ഫെറെറ്റി എസ്പിഎയില്‍ നിന്ന് 11,640,875 യൂറോയ്ക്ക് യാച്ച് വാങ്ങി. അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സിന്റെ നിര്‍ദ്ദേശപ്രകാരം ഗേറ്റ്വേ നെറ്റ് ട്രേഡിംഗ് 18.53 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ (തുല്യമായ യുഎസ് ഡോളര്‍) ഫെറെറ്റി എസ്പിഎയ്ക്ക് ഏറ്റെടുത്തു. അവസാന ഘട്ടത്തില്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സില് 50 ശതമാനം ഓഹരി സ്വന്തമാക്കിയിരുന്ന എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, അമോലൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സില് നടത്തിയ ഇക്വിറ്റി നിക്ഷേപം പുസ്തകങ്ങളില്‍ എഴുതിത്തള്ളി (അനക്‌സര്‍ 7A, 8A എന്നിവയില്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന 2022-23 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തേക്കുള്ള ആര്‍സിഎപിയുടെ വാര്‍ഷിക പ്രസ്താവന കാണുക).
വിരോധാഭാസമെന്നു പറയട്ടെ, അമോലൈറ്റ് ഹോള്‍ഡിംഗ്‌സിന് കാണിക്കാന്‍ ഒരു ബിസിനസ്സും ഉണ്ടായിരുന്നില്ല, അതായത് അത് ഒരു ഷെല്‍ എന്റിറ്റിയായിരുന്നു. ഈ സ്ഥാപനത്തിലെ ബാക്കി ഓഹരികള്‍ റിലയന്‍സ് ലാന്‍ഡ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് കൈവശം വച്ചിരുന്നു. കടം കുന്നുകൂടാന്‍ തുടങ്ങിയതോടെ വരും വര്‍ഷങ്ങളില്‍ ഈ സംഭവം കമ്പനിയുടെ മേല്‍ ഒരു നീണ്ട നിഴല്‍ വീഴ്ത്തി, കൂടാതെ 1000 കോടി രൂപ സമാഹരിച്ചതിനുശേഷവും അത് നിലനിര്‍ത്താനുള്ള അതിന്റെ ശ്രമം ഫലവത്തായില്ല. 2014-ല്‍ 338 ദശലക്ഷം ഓഹരികള്‍ വിറ്റഴിച്ചുകൊണ്ട് നിക്ഷേപകരില്‍ നിന്ന് 4800 കോടി രൂപ സമാഹരിച്ചു. ഒടുവില്‍, 2023-ല്‍ കമ്പനി പാപ്പരായി. ഈ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനി 45-ലധികം ബാങ്കുകള്‍ക്ക് നല്‍കാനുള്ള ആകെ കുടിശ്ശിക 47,000 കോടി രൂപയാണ്. കൂടാതെ, അനില്‍ അംബാനി എറിക്സണിന് 458.77 കോടി രൂപ അടയ്ക്കുന്നതില്‍ പരാജയപ്പെട്ടു, അദ്ദേഹത്തിന്റെ മൂത്ത സഹോദരന്‍ അദ്ദേഹത്തെ സുപ്രീം കോടതിയലക്ഷ്യ കേസില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെടുത്തി. 24,000 കോടി രൂപയുടെ ബോണ്ടുകള്‍ തിരിച്ചടയ്ക്കുന്നതില്‍ വീഴ്ച വരുത്തിയതിനെത്തുടര്‍ന്ന് കമ്പനി പാപ്പരത്തത്തിന് അപേക്ഷ നല്‍കി.
കഥയുടെ തുടക്കത്തില്‍ എവിടെയോ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, മുകേഷ് അംബാനി 455.9 കോടി രൂപയ്ക്ക് റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍ ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ഏറ്റെടുത്തു, ഇത് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനി ബാങ്കുകള്‍ക്കും നിക്ഷേപകര്‍ക്കും നല്‍കാനുള്ള മൊത്തം കടത്തിന്റെ പത്തിലൊന്നില്‍ താഴെയാണ്. കടം കുറയ്ക്കുന്നതിനായി, ടെലികോം ടവറുകളും സ്‌പെക്ട്രവും മുകേഷ് അംബാനിയുടെ നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള റിലയന്‍സ് ജിയോയ്ക്ക് 25,000 കോടി രൂപയ്ക്ക് വില്‍ക്കുന്നതിനുള്ള ഒരു കരാറും ആര്‍കോം അന്തിമമാക്കിയിട്ടുണ്ട്, എന്നാല്‍ ഈ ഇടപാടിന് ഇതുവരെ നിയന്ത്രണ അധികാരികള്‍ അംഗീകാരം നല്‍കിയിട്ടില്ല. കമ്പനി തങ്ങളുടെ ഡിടിഎച്ച് ബിസിനസും നവി മുംബൈയിലെ ഒരു സ്ഥലവും 11,000 കോടി രൂപയ്ക്ക് വില്‍ക്കാനും പദ്ധതിയിടുന്നു. എന്‍സിഎല്‍ടി ഇപ്പോള്‍ എല്ലാ വായ്പാദാതാക്കളെയും കണ്ട് കടം എങ്ങനെ തിരിച്ചടയ്ക്കണമെന്ന് തീരുമാനിക്കും.
ആര്‍ഇഎല്‍ ഇന്‍ഫ്രയുടെ ഫണ്ടുകള്‍ ഷെല്‍ ചെയ്യാനും ഓഫ്ഷോര് എന്റിറ്റികളിലേക്കും തിരിച്ചുവിടല്‍
എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ കോടി രൂപയുടെ ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിട്ടതായി ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ നിന്ന് വ്യക്തമാണ്. സൈപ്രസ്, ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ഐലന്‍ഡ്സ്, മൗറീഷ്യസ് തുടങ്ങിയ വിവിധ ഓഫ്ഷോര് ടാക്‌സ് ഹാവന്‍സുകളിലേക്ക് 26 സ്ഥാപനങ്ങളെ എസ്പിവികളായി ഉപയോഗിച്ച് 14,529.18 കോടി രൂപ ചെലവഴിച്ചു. സ്വിസ് ബാങ്കുകള്‍, യുഎസ്, യുകെ, സിംഗപ്പൂര്‍ എന്നിവിടങ്ങളില്‍ അക്കൗണ്ടുകള്‍ കൈവശം വച്ചിരിക്കുന്ന സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് പുറമെ, എഡികോ വെഞ്ച്വേഴ്സ്, റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചര്‍, റിലയന്‍സ് ഇന്‍സെപ്റ്റം തുടങ്ങിയ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ നിന്നാണ് ഈ ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ പണം സ്വീകരിച്ചത്.
ഈ 26 ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍ കുറഞ്ഞത് 14 എണ്ണത്തിന്റെ സ്ഥലങ്ങള്‍ ഞങ്ങള്‍ തിരിച്ചറിഞ്ഞിട്ടുണ്ട്. ഈ സ്ഥാപനങ്ങളില്‍, ടാന്‍സാനൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ബാറ്റിസ്റ്റ് അണ്‍ലിമിറ്റഡ്, റേഡിയം അണ്‍ലിമിറ്റഡ്, ഹുയി ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് അണ്‍ലിമിറ്റഡ് എന്നിവ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ദ്വീപുകളിലെ ഒരു ദ്വീപായ ജേഴ്സിയിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്; റെയിന്‍ഡിയര്‍ ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ആതറി അസറ്റ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ടോണൈറ്റ് ഹോള്ഡിംഗ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ലോസണ്‍ ഇന്‍വെസ്റ്റിംഗ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാ പ്രോജക്ട്‌സ് ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ലിമിറ്റഡ് എന്നിവ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ദ്വീപുകളിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്; എഎഎ എന്റര്‍പ്രൈസസ് ആന്‍ഡ് വെഞ്ച്വേഴ്സ്, ഇക്കോസെല്‍ ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് ലിമിറ്റഡ്, കെമിഗ്ടണ്‍ എന്റര്‍പ്രൈസസ് ലിമിറ്റഡ്, കാര്‍ഹുല എന്റര്‍പ്രൈസസ് ലിമിറ്റഡ്, ഡോണ്‍സെന്‍ ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് ലിമിറ്റഡ് എന്നിവ സൈപ്രസിലാണ് സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നത്.
കോബ്രാ പോസ്റ്റ് കണ്ടെത്തിയത്
ആദ്യ ഘട്ടത്തില്‍, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറില്‍ നിന്ന് 14,529.18 കോടി രൂപയുടെ ഫണ്ട് വകമാറ്റി. റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് എന്നിവയ്ക്ക് വന്‍തോതില്‍ സംഭാവന നല്‍കിയ കമ്പനിയായിരുന്നു ഇത്. യെസ് ബാങ്കും ഫണ്ടുകളുടെ സ്രോതസ്സുകളില്‍ ഒന്നായിരുന്നു.
രണ്ടാമത്തെ ഘട്ടത്തില്‍, ഫണ്ട് വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിന് ഒരു പ്രത്യേക ഉദ്ദേശ്യ വാഹനമായ CLE പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന NBFC ഉപയോഗിച്ചു.
മൂന്നാം ഘട്ടത്തില്‍, വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത ഫണ്ടുകള്‍ ഇന്ത്യന്‍ ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് നോണ്‍-കണ്‍വേര്‍ട്ടബിള്‍ ഡിബഞ്ചറുകള്‍/വായ്പ/അഡ്വാന്‍സുകള്‍ എന്നിവയുടെ രൂപത്തില്‍ തിരിച്ചുവിട്ടു. ഇതിനായി ഒരു മള്‍ട്ടി-ലെയേര്‍ഡ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഉടമസ്ഥാവകാശ ക്രമീകരണം സൃഷ്ടിച്ചു. നാലാമത്തെ ഘട്ടത്തില്‍, ഈ സ്ഥാപനങ്ങളെ എഡിക്കോ വെഞ്ച്വേഴ്‌സുമായി ലയിപ്പിച്ചു, അത് ഫണ്ടുകള്‍ ഓഫ്ഷോര് സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു, അവയില്‍ 14 എണ്ണത്തിന്റെ സ്ഥാനങ്ങള്‍ക്കൊപ്പം വിഭാഗത്തിന്റെ തുടക്കത്തില്‍ പട്ടികയില്‍ പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
എല്ലാ ഫണ്ടുകളും ക്രമേണ എഴുതിത്തള്ളപ്പെട്ടു
അവസാന ഘട്ടത്തില്‍, ഫണ്ട് വകമാറ്റല്‍ പൂര്‍ത്തിയായ ശേഷം ഈ കമ്പനികളില്‍ 25 എണ്ണം ആറ് പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളുമായി ലയിപ്പിച്ചു. ഫണ്ട് ശേഖരണത്തിനായി ഉപയോഗിച്ചിരുന്ന ഒരു NBFC ആയ CLE പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന്റെ പേര് കുറഞ്ഞത് അര ഡസന്‍ തവണയെങ്കിലും മാറ്റി, വഴിതിരിച്ചുവിടലുകള്‍ രഹസ്യമാക്കി വയ്ക്കാന്‍.
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറില്‍ നിന്നുള്ള ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിടല്‍
അനില്‍ അംബാനിയുടെ സ്ഥിരതയുള്ള കമ്പനിയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കമ്പനിയാണ് റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, കൂടാതെ അടിസ്ഥാന സൗകര്യ വികസനം – റോഡുകള്‍, വിമാനത്താവളങ്ങള്‍, മെട്രോ റെയില്‍ നിര്‍മ്മാണം – വൈദ്യുതി പദ്ധതികള്‍, വൈദ്യുതി ഉല്‍പാദനം, പ്രക്ഷേപണം, വിതരണം, വ്യാപാരം, എഞ്ചിനീയറിംഗ്, സംഭരണം, നിര്‍മ്മാണ സേവനങ്ങള്‍, പ്രതിരോധം, വ്യോമയാനം തുടങ്ങി നിരവധി മേഖലകളിലെ നിരവധി ബിസിനസുകളില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്നു. വിവിധ സ്‌പെഷ്യല്‍ പര്‍പ്പസ് വെഹിക്കിളുകള്‍ (SPV-കള്‍) വഴിയും അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴിയും കമ്പനി പദ്ധതികള്‍ വികസിപ്പിക്കുന്നു. റിലയന്‍സ് പവറിന്റെ നിര്‍വ്വഹണ വിഭാഗമാണ് റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്ര എന്നത് ശ്രദ്ധിക്കേണ്ടതാണ്, വലിയ പവര്‍ പ്ലാന്റുകള്‍ക്കായി എഞ്ചിനീയറിംഗ്, സംഭരണം, നിര്‍മ്മാണ കരാറുകാരനായി (EPC) പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നു. അനില്‍ അംബാനിയും റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രയും റിലയന്‍സ് പവറിന്റെ പ്രൊമോട്ടര്‍മാരാണ്, റിലയന്‍സ് പവറില്‍ യഥാക്രമം 19.1 ശതമാനവും 24
എസ്പിവിയുടെ പതിവ് പേര് മാറ്റം:
സിഎല്‍ഇ പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന ഒരു പ്രത്യേക ഉദ്ദേശ്യ വാഹനം ഉപയോഗിച്ച് റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് എന്നിവയില്‍ നിന്ന് നിര്‍ബന്ധിത കണ്‍വെര്‍ട്ടിബിള്‍ ഡിബഞ്ചറുകള്‍ (സിസിഡികള്‍), നോണ്‍-കണ്‍വേര്‍ട്ടിബിള്‍ റിഡീമബിള്‍ പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകള്‍ (എന്‍സിആര്‍പിഎസ്), അഡ്വാന്‍സുകള്‍ എന്നിവയുടെ രൂപത്തില്‍ ഫണ്ട് വേര്‍തിരിച്ചെടുത്തു. സിഎല്‍ഇ പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് ഇടയ്ക്കിടെ കുറഞ്ഞത് അര ഡസന്‍ തവണയെങ്കിലും പേര് മാറ്റി – ക്രെസ്റ്റ് ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് & എഞ്ചിനീയേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് മുതല്‍ റിലയന്‍സ് യൂട്ടിലിറ്റി എഞ്ചിനീയേഴ്സ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് യൂട്ടിലിറ്റി എഞ്ചിനീയേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് എനര്‍ജി ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് ലിമിറ്റഡ്, ഒടുവില്‍ സൊണാറ്റ ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് ലിമിറ്റഡ്. പതിവായി പേര് മാറ്റിയത് തട്ടിപ്പ് മറയ്ക്കാന്‍ സഹായിച്ചു.
ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ വെളിപ്പെട്ടതുപോലെ, കടമെടുത്ത പണം നല്ല രീതിയില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നതിനുപകരം റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറും മറ്റ് രണ്ട് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളും 14,529.18 കോടി രൂപയുടെ ഫണ്ടുകള്‍ ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്കും അവിടെ നിന്ന് പ്രൊമോട്ടര്‍ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളിലേക്കും തിരിച്ചുവിട്ടു. പട്ടികയില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ, ഈ രീതിയില്‍ വഴിതിരിച്ചുവിട്ട 14,529.18 കോടി രൂപയില്‍ 10,049 കോടി രൂപ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറില്‍ നിന്നാണ് ലഭിച്ചത്, അതേസമയം റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലും റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സും യഥാക്രമം 3270 കോടി രൂപയും 286 കോടി രൂപയും സംഭാവന ചെയ്തു. ബാക്കി 800 കോടി രൂപ യെസ് ബാങ്കില്‍ നിന്നാണ് ലഭിച്ചത്.
\അതിശയകരമെന്നു പറയട്ടെ, ഷെല്‍ കമ്പനികള്‍ക്കുള്ള ഗ്യാരണ്ടിയും റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ നല്‍കിയിരുന്നു, അത് ഒരു പുനര്‍വിചിന്തനമാണെന്ന് തോന്നുന്നു. 2013 ജൂണ്‍ 30 ലെ കണക്കനുസരിച്ച്, സിഎല്‍ഇ പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡില്‍ നിന്നുള്ള ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിടാന്‍ ഉപയോഗിച്ച കുറഞ്ഞത് 23 സ്ഥാപനങ്ങളെയെങ്കിലും ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ കണ്ടെത്തി, അവയില്‍ പലതും ഉള്‍പ്പെടുന്നു. സിസിഡികളുടെയും എന്‍സിആര്‍പിഎസുകളുടെയും രൂപത്തില്‍ വഴിതിരിച്ചുവിട്ട ഏകദേശം 8752 കോടി രൂപയും ഞങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. എന്നിരുന്നാലും, എഡിക്കോ വെഞ്ച്വേഴ്സുമായുള്ള ലയനത്തിന് മുമ്പ്, പിന്നീട് ചര്‍ച്ച ചെയ്തതുപോലെ ഈ സ്ഥാപനങ്ങളെ ആറ് സ്ഥാപനങ്ങളുമായി ലയിപ്പിച്ചു.
ഫണ്ടുകള്‍ എഡിക്കോ വെഞ്ച്വേഴ്സ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് നോണ്‍-കണ്‍വേര്‍ട്ടബിള്‍ ഡിബഞ്ചറുകളുടെ രൂപത്തില്‍ തിരിച്ചുവിട്ടു, അവ വലിയ പ്രീമിയത്തില്‍ പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്ക് തിരികെ നല്‍കി. ചാര്‍ട്ടേഡ് അക്കൗണ്ടന്റുമാരായ ആനന്ദ് ചതുര്‍വേദി, സുനില്‍ ദോഷി, വി.ബി. ദേശായി എന്നിവരാണ് ഈ ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ സ്ഥാപിച്ചത്. ഫെസിലിറ്റേറ്റര്‍മാരായി പ്രവര്‍ത്തിച്ചുകൊണ്ട്, ഘടനയുടെ ആത്യന്തിക ഗുണഭോക്തൃ ഉടമയുടെ ഐഡന്റിറ്റി രഹസ്യമായി സൂക്ഷിക്കുന്നതിനായി ക്രോസ് ഹോള്‍ഡിംഗ് ഇന്റര്‍ സെ ഷെല്‍ കമ്പനികളിലൂടെ സങ്കീര്‍ണ്ണമായ ഒരു ബോക്‌സ് ഘടന സൃഷ്ടിച്ചു. തുടക്കമില്ലാത്തവര്‍ക്ക്, ഒരു ബോക്‌സ് ഘടന എന്നത് അതാര്യവും മള്‍ട്ടി-ലേയേര്‍ഡ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഉടമസ്ഥാവകാശ ക്രമീകരണവുമാണ്, ഇത് സങ്കീര്‍ണ്ണമായ ഒരു വെബ് പോലെ ക്രോസ്-ഹോള്‍ഡിംഗുകള്‍ വഴി സ്റ്റെപ്പ്-ഡൗണ്‍ സബ്‌സിഡിയറികളില്‍ ഓഹരി നിയന്ത്രിക്കാന്‍ ഒരു ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയെ അനുവദിക്കുന്നു.
രസകരമെന്നു പറയട്ടെ, ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിടലിന്റെ മൂന്ന്-നാല് വര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍, ഈ കമ്പനികളില്‍ 25 എണ്ണം ആറ് പ്രൊമോട്ടര്‍-ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളുമായി ലയിപ്പിച്ചു. മറ്റൊരു രസകരമായ വസ്തുത, മുകളില്‍ പറഞ്ഞ ട്രാന്‍സ്ഫര്‍ കമ്പനികളില്‍ ഭൂരിഭാഗവും ട്രാന്‍സ്ഫറി കമ്പനികളായിരുന്നു, അവ ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിടലിന്റെ ഗുണഭോക്താക്കളായ വിവിധ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് ലയിപ്പിച്ചു. ഫണ്ട് വകമാറ്റത്തിനായി ഉപയോഗിച്ച ഐന സോഫ്റ്റ്-ടെക്, ആദ്യത്തെ അഞ്ച് കമ്പനികളെ ലയിപ്പിച്ച ആറ് കമ്പനികളില്‍ ഒന്നാണ്. അതുപോലെ, ലയനത്തിനുശേഷം പട്ടികയില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ, സമാനമായ മറ്റൊരു കമ്പനിയായ വേരിഗേറ്റ് ഇംപോര്‍ട്ട് & എക്സ്പോര്ട്ട് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് കൊയോട്ടോ ഇന്വെസ്റ്റ്മെന്റ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന്റെ ഉടമയായി. ഈ ലയനങ്ങളിലൂടെയും ക്രോസ്-ഹോള്‍ഡിംഗുകളിലൂടെയും ബോക്‌സ് ഘടന സ്ഥാപിച്ചത് ഇങ്ങനെയാണ്.
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് എന്നിവ സംശയാസ്പദമായ രീതിയില്‍ ഫണ്ടുകള്‍ വിദേശ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് വഴിതിരിച്ചുവിട്ടത് സംശയാസ്പദവും സമര്‍ത്ഥവുമായിരുന്നുവെങ്കില്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി ലിമിറ്റഡ് എന്നിവയിലൂടെ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ ഫണ്ട് വകമാറ്റലും അങ്ങനെ തന്നെയായിരുന്നു. ഈ മൂന്ന് കമ്പനികളും ചേര്‍ന്ന് 14,344 കോടിയിലധികം രൂപ ഫണ്ട് വകമാറ്റി, അത് വായുവില്‍ അപ്രത്യക്ഷമാക്കി.
റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍ വഴി ഫണ്ടുകള്‍ സിഫോണ്‍ ചെയ്യുന്നു
കമ്പനി വായ്പ, സെക്യൂരിറ്റി ട്രേഡിംഗ്, ഇന്‍ഷുറന്‍സ്, ലൈഫ്, ജനറല്‍ എന്നിവ ഉള്‍പ്പെടെ 16 പ്രധാന അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴിയാണ് കമ്പനി അതിന്റെ എല്ലാ ബിസിനസ് പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും നടത്തുന്നത്, അതില്‍ റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ്, റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് എന്നിവ ഫണ്ട് വഴിതിരിച്ചുവിടല്‍ സംബന്ധിച്ച് കോബ്രാപോസ്റ്റ് അന്വേഷണം നടത്തി. കോബ്രാപോസ്റ്റ് അന്വേഷണത്തില്‍ വെളിപ്പെടുത്തിയതുപോലെ, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളായ റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ് (RHFL), റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ് (RCFL), റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ലിമിറ്റഡ് (RCASL) എന്നിവ ഒരുമിച്ച് 14344 കോടി രൂപയുടെ തട്ടിപ്പ് നടത്തിയിട്ടുണ്ട്.
ഫണ്ടുകള്‍ വഴിതിരിച്ചുവിട്ടുകൊണ്ടാണ് അവര്‍ അങ്ങനെ ചെയ്തത്, കുടുംബ ഖജനാവിലേക്ക് ആ ഫണ്ടുകള്‍ വഴിതിരിച്ചുവിടുന്നതിനിടയില്‍ ട്രാക്കുകള്‍ മറയ്ക്കുന്നതിന് ഒന്നിനുപുറകെ ഒന്നായി ഒരു പാളി സൃഷ്ടിച്ചു. NCLT വഴി കുടിശ്ശികയുള്ള കടം തീര്‍പ്പാക്കാന്‍ / 26,087 കോടി രൂപയുടെ അംഗീകൃത ക്ലെയിമുകള്‍ തേടി റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍ പാപ്പരായി. 2024 ഫെബ്രുവരിയില്‍ ഹിന്ദുജസ് 9861 കോടി രൂപയുടെ ബിഡ് എന്‍സിഎല്‍ടി അംഗീകരിച്ചെങ്കിലും, ഈ കരാര്‍ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ ഓഹരി ഉടമകള്‍ക്ക് ഒരു പൈസ പോലും വാഗ്ദാനം ചെയ്തില്ല. വാസ്തവത്തില്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലും അതിന്റെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനമായ ആര്‍എച്ച്എഫ്എല്ലും ചേര്‍ന്ന് വിവിധ ബാങ്കുകളില്‍ നിന്ന് വായ്പയെടുത്ത 35,206 കോടി രൂപയുടെ തിരിച്ചടവില്‍ വീഴ്ച വരുത്തി.
റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് വഴി ഫണ്ട് ചോര്‍ത്തല്‍
കോബ്രാപോസ്റ്റ് ആക്സസ് ചെയ്ത രേഖകളുടെ വിശകലനം, ഭവന, നിര്‍മ്മാണ മേഖലയിലും ഇന്‍ഷുറന്‍സ് ബിസിനസ്സിലും റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ റീട്ടെയില്‍ വായ്പാ വിഭാഗമായ റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ് (RHFL) വര്‍ഷങ്ങളായി 49 സംശയാസ്പദമായ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് വായ്പ നല്‍കിക്കൊണ്ട് 7965 കോടി രൂപ തട്ടിയെടുത്തതായി വെളിപ്പെടുത്തി, ഇത് കമ്പനിയുടെ പുസ്തക വലുപ്പത്തിന്റെ അല്ലെങ്കില്‍ മൊത്തം മൂല്യത്തിന്റെ 50 ശതമാനത്തിലധികമാണ്. സ്വീകര്‍ത്താവ് കമ്പനികളുടെ വിശദാംശങ്ങള്‍ ഇനിപ്പറയുന്ന പട്ടികയില്‍ നല്‍കിയിരിക്കുന്നു:
കൂടാതെ, 2023 മാര്‍ച്ച് 31 ലെ അവരുടെ ഉത്തരവില്‍, SEBI BoB ഫോറന്‍സിക് ഓഡിറ്റിനെ ആശ്രയിച്ചു, വായ്പ നല്‍കിയ 8884.46 കോടി രൂപ മുഴുവന്‍ 14 ADA ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍മാരുടെയും അനുബന്ധ കമ്പനികളുടെയും ഖജനാവിലേക്ക് എത്തിയതായി പറയുന്നു, ഈ തട്ടിപ്പിന്റെ ആത്യന്തിക ഗുണഭോക്താക്കളാണിത്. താഴെയുള്ള പട്ടിക കൂടുതല്‍ കാണിക്കുന്നത് പോലെ, ഈ 14 കമ്പനികള്‍ക്കും യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ 8827.88 കോടി രൂപ ലഭിച്ചു, പ്രഥമദൃഷ്ട്യാ സംശയാസ്പദമായ ഇടപാടുകള്‍ പോലെ തോന്നുന്നു.
49 സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് വിതരണം ചെയ്ത 7965 കോടി രൂപയുടെ ഫണ്ടിന്റെ ഉറവിടം, അത് നിഷ്‌ക്രിയ ആസ്തികളായി (NPA) മാറി, വിവിധ പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകളില്‍ നിന്നും നിക്ഷേപകരില്‍ നിന്നും കമ്പനി നേടിയെടുത്ത വായ്പകളായിരുന്നു.
BoB എങ്ങനെയാണ് പരാതി പറയാന്‍ മാത്രം തീരുമാനിച്ചത്: 2011 മാര്‍ച്ചില്‍, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന് 18,483.02 കോടി രൂപയുടെ കുടിശ്ശികയുണ്ടായിരുന്നു. എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ കടബാധ്യതകള്‍ തീര്‍ക്കുന്നതില്‍ വീഴ്ച വരുത്തുന്ന പ്രവണതയില്‍ പരിഭ്രാന്തരായ PSU ബാങ്കുകളുടെ ഒരു കണ്‍സോര്‍ഷ്യത്തിന്റെ ലീഡ് ബാങ്കായ ബാങ്ക് ഓഫ് ബറോഡ (BoB), 2020 ജനുവരിയില്‍ RHFL യുമായുള്ള വായ്പാ ഇടപാടുകളുടെ ഫോറന്‍സിക് ഓഡിറ്റ് നടത്തി. ഫണ്ടുകളുടെ നീക്കം ഓഡിറ്റ് തിരിച്ചറിഞ്ഞു, അവലോകന കാലയളവായ 2016 ഏപ്രില്‍ 01 നും 2019 ജൂണ്‍ 30 നും ഇടയില്‍, സാധ്യതയുള്ള പരോക്ഷമായി ബന്ധപ്പെട്ട സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് (PILE) RHFL വായ്പ വിതരണം ചെയ്തതായി കണ്ടെത്തി.
BoB ഓഡിറ്റിന്റെ ചില പ്രധാന കാര്യങ്ങള്‍
ബന്ധപ്പെട്ട കക്ഷികളുടെ പുനര്‍വര്‍ഗ്ഗീകരണം: BoB ഓഡിറ്റ് എട്ട് വായ്പക്കാരായ സ്ഥാപനങ്ങളെ തിരിച്ചറിഞ്ഞു, അവ മുമ്പ് റിലയന്‍സ് പവര്‍ ലിമിറ്റഡിന്റെയും റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡിന്റെയും അനുബന്ധ കക്ഷികളായി തരംതിരിക്കുകയും RHFL ന്റെ പുസ്തകങ്ങളില്‍ അങ്ങനെ പ്രതിഫലിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നിരുന്നാലും, ഈ സംശയാസ്പദമായ വായ്പകള്‍ നിരാകരിക്കുന്നതിന് തൊട്ടുമുമ്പ്, ഈ സ്ഥാപനങ്ങളെ ബന്ധമില്ലാത്ത കക്ഷികളായി തരംതിരിച്ചു. തുടര്‍ന്ന് RHFL ഈ എട്ട് പുനഃവര്‍ഗ്ഗീകൃത സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് 1323.43 കോടി രൂപയുടെ വായ്പ നല്‍കി.
ഷെല്‍ എന്റിറ്റികളുടെ ഉപയോഗം: ഈ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് പണമൊഴുക്ക് പ്രവാഹങ്ങള്‍ മാത്രമല്ല, മറ്റ് ബിസിനസ്സുകളും ഇല്ലെന്നും ഓഡിറ്റ് റിപ്പോര്‍ട്ട് സ്ഥിരീകരിച്ചു, അതായത് കണ്‍സോര്‍ഷ്യം വായ്പയായി വിതരണം ചെയ്ത ഫണ്ടുകള്‍ അനില്‍ അംബാനിയുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്ക് കൈമാറുന്നതിനായി സൃഷ്ടിച്ച ഷെല്‍ എന്റിറ്റികളായിരുന്നു അവ.
വ്യാജ കമ്പനികള്‍: BoB ഓഡിറ്റിന്റെ മറ്റൊരു ശ്രദ്ധേയമായ കണ്ടെത്തല്‍, മിക്ക കമ്പനികള്‍ക്കും പൊതുവായ വിലാസവും ഇമെയില്‍ ഐഡിയും ഉണ്ടെന്നതാണ്. പല കേസുകളിലും, ഈ കമ്പനികള്‍ക്ക് പൊതുവായ/പരസ്പര ഓഹരി പങ്കാളിത്തമുണ്ട്. (അനുബന്ധം 18C യുടെ സെബി ഉത്തരവ് പേജ് 144 കാണുക.)
ബിഒബിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള ബാങ്കുകളുടെ കണ്‍സോര്‍ഷ്യം ഓഡിറ്റ് റിപ്പോര്‍ട്ട് ഉണ്ടായിരുന്നിട്ടും, അടയ്ക്കാത്ത കുടിശ്ശികകള്‍ തിരിച്ചുപിടിക്കാന്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറും റിലയന്‍സ് പവറും നല്‍കിയ കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഗ്യാരണ്ടി അവര്‍ ഉപയോഗിച്ചില്ല, അല്ലെങ്കില്‍ 2013 ലെ കമ്പനി ആക്ടിലെ വിവിധ വ്യവസ്ഥകളായ സെക്ഷന്‍ 447, ഇപ്പോള്‍ ഭാരതീയ ന്യായ സംഹിത (ബിഎന്‍എസ്) പോലുള്ളവ പ്രകാരം ഈ കമ്പനികളുടെ പ്രധാന മാനേജ്മെന്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍ക്കെതിരെ എഫ്ഐആര്‍ ഫയല്‍ ചെയ്തില്ല. ഫോറന്‍സിക് ഓഡിറ്റിന്റെ രൂപത്തില്‍ ഈ ഗുരുതരമായ ക്രിമിനല്‍ പ്രവൃത്തിയുടെ ശക്തമായ തെളിവുകള്‍ അവരുടെ കൈവശമുണ്ടായിട്ടും, 1323.43 കോടി രൂപ ഷെല്‍ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് വഞ്ചനാപരമായി വകമാറ്റി. കമ്പനികളെയും അതിന്റെ ഉടമയെയും മനഃപൂര്‍വ്വം വീഴ്ച വരുത്തിയതായി അവര്‍ പ്രഖ്യാപിച്ചില്ല. പകരം അവര്‍ ലേല മാര്‍ഗം തിരഞ്ഞെടുത്തു, 8000 കോടി രൂപയിലധികം നഷ്ടം വരുത്തി. ബാങ്കര്‍മാര്‍ക്ക് 2002 ലെ സെക്യൂരിറ്റൈസേഷന്‍ ആന്‍ഡ് റീകണ്‍സ്ട്രക്ഷന്‍ ഓഫ് ഫിനാന്‍ഷ്യല്‍ ആസ്റ്റസ് ആന്‍ഡ് എന്‍ഫോഴ്സ്മെന്റ് ഓഫ് സെക്യൂരിറ്റി ഇന്ററസ്റ്റ് ആക്ട് (SARAESI ആക്ട്) എന്നറിയപ്പെടുന്ന നിയമപ്രകാരം പ്രവര്‍ത്തിക്കാമായിരുന്നു. വായ്പാ കുടിശ്ശികകള്‍ തിരിച്ചുപിടിക്കുന്നതിനായി കോടതികളുടെ ഇടപെടലില്ലാതെ സ്വത്തുക്കളും മറ്റ് ആസ്തികളും പിടിച്ചെടുക്കാന്‍ വായ്പാദാതാക്കള്‍ക്ക് പ്രത്യേകമായി രൂപകല്‍പ്പന ചെയ്ത നിയമ ചട്ടക്കൂടാണിത്.
സ്വീഡിഷ് ടെലികോം ഉപകരണ നിര്‍മ്മാതാക്കളായ എറിക്സണ്‍ 2019 ല്‍ റിലയന്‍സ് കമ്മ്യൂണിക്കേഷന്‍സില്‍ നിന്ന് 458.77 കോടി രൂപയുടെ കുടിശ്ശിക അവകാശപ്പെട്ട് സുപ്രീം കോടതിയെ സമീപിച്ചപ്പോള്‍ അനില്‍ അംബാനി കോടതിയലക്ഷ്യത്തിന് വിധിച്ചു. ജയില്‍ ശിക്ഷ ഒഴിവാക്കാന്‍, അടയ്ക്കാനുള്ള സമയപരിധി അവസാനിക്കുന്നതിന് ഒരു ദിവസം മുമ്പ് സഹോദരന്‍ മുകേഷ് അംബാനി പണം ചുമച്ചു.
വാസ്തവത്തില്‍, സിഐആര്‍പി പ്രക്രിയയിലൂടെ റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സിനെ ഏറ്റെടുത്ത ഓതം ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് & ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറിന്റെ കോര്‍പ്പറേറ്റ് ഗ്യാരണ്ടി ഉപയോഗിച്ച് ഈ വായ്പകളുടെ വീണ്ടെടുക്കല്‍ നടപടികള്‍ക്ക് മുന്‍ഗണന നല്‍കി (അനുബന്ധം 20). നിഷ്‌ക്രിയമായി തുടരുകയും ഒരു വഴിത്തിരിവ് അല്ലെങ്കില്‍ കൂടുതല്‍ ദുഷ്ടമായ എന്തെങ്കിലും പ്രതീക്ഷിക്കുകയും ചെയ്യുന്ന ഒരു ഉദാരമായ സമീപനം സ്വീകരിക്കുന്നതിനുപകരം പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകള്‍ക്കും (പിഎസ്ബി) ഇത് ചെയ്യാമായിരുന്നു.
റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് വഴി ഫണ്ട് വകമാറ്റല്‍
ഇതേ രീതി പിന്തുടര്‍ന്ന്, റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലിന്റെ അനുബന്ധ സ്ഥാപനമായ റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ് (ആര്‍സിഎഫ്എല്‍) വിവിധ പിഎസ്ബികളെ 4979.89 കോടി രൂപ വഞ്ചിച്ചു. എസ്എംഇ, വാഹന ധനസഹായം എന്നിവയില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ്, ബാങ്കുകളില്‍ നിന്ന് കടമെടുത്ത ഫണ്ടുകള്‍ 27 സ്ഥാപനങ്ങള്‍ വഴി തിരിച്ചുവിട്ടു, ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ ഇത് വെളിപ്പെടുന്നു, താഴെ കൊടുത്തിരിക്കുന്ന പട്ടികയില്‍ പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഫണ്ട് വകമാറ്റല്‍ വായ്പകളില്‍ മറഞ്ഞിരുന്നു:
റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ്
അനില്‍ അംബാനി പ്രൊമോട്ട് ചെയ്യുന്ന ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്ക് സീറോ-പെര്‍സെന്റ് ഡിബഞ്ചറുകളുടെയും വായ്പകളുടെയും രൂപത്തില്‍ ഫണ്ട് എത്തിക്കുന്നതിന് എസ്പിവി ആയി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുള്ള റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ലിമിറ്റഡ് (ആര്‍സിഎഎസ്എല്‍) ആണ് റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ലിമിറ്റഡ് (ആര്‍സിഎഎസ്എല്‍). റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, ആര്‍സിഎഎസ്എല്‍ വഴി 1400 കോടിയിലധികം രൂപ തട്ടിപ്പ് നടത്തിയതായി ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ കണ്ടെത്തി.
കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ഉപയോഗിക്കുന്ന സാധാരണ രീതി
ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റലില്‍ നിന്ന് റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസിലേക്ക് വായ്പകള്‍ നല്‍കി (അനുബന്ധം 22 ല്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന വാര്‍ഷിക റിപ്പോര്‍ട്ട് പേജ് നമ്പര്‍ 21 ലെ കുറിപ്പ് 10).
താഴെയുള്ള പട്ടികയില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍മാര്‍ വ്യക്തിപരമായി നിയന്ത്രിക്കുന്ന കമ്പനികളില്‍ ഒടുവില്‍ ഉഴുതുമറിക്കുന്നതിനായി വിവിധ കമ്പനികള്‍ക്ക് വായ്പകള്‍ നല്‍കുന്നതിനോ നിക്ഷേപം നടത്തുന്നതിനോ റിലയന്‍സ് കോര്‍പ്പറേറ്റ് അഡൈ്വസറി സര്‍വീസസ് ഈ കടമെടുത്ത ഫണ്ടുകള്‍ ഉപയോഗിച്ചു (അനുബന്ധം 23 ല്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്ന വാര്‍ഷിക റിപ്പോര്‍ട്ട് പേജ് 18,19, 20 എന്നിവയുടെ പ്രസക്തമായ എക്സ്ട്രാക്റ്റ്).
മിക്ക കേസുകളിലും, യെസ് ബാങ്ക് (റാണ കപൂര്‍) പോലുള്ള വിവിധ ഗ്രൂപ്പുകളിലെ പ്രൊമോട്ടര്‍ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്കാണ് വായ്പ അനുവദിച്ചത്, പ്രധാനമായും വാസു ഭഗ്‌നാനി, ഇന്ത്യാബുള്‍സ്, വാധവാന്‍ നിയന്ത്രിത ഡിഎച്ച്എഫ്എല്‍ എന്നിവരില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിച്ചു (അനില്‍ അംബാനിക്കെതിരായ ഇഡി നടപടികള്‍ അനുബന്ധം 24 ല്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്).
ഈ വായ്പകളും നിക്ഷേപങ്ങളും പരിഗണിക്കുമ്പോള്‍, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ പ്രൊമോട്ടര്‍ക്ക് അനില്‍ അംബാനിയുടെ വ്യക്തിപരമായി നിയന്ത്രിതമായ കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് ഈ സ്വീകര്‍ത്താവ് കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് കൈക്കൂലി ലഭിച്ചു. ഈ ഇടപാടുകള്‍ നടന്നുകൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഇഡി അന്വേഷണത്തിന്റെ ഭാഗമാണ്.
ഉള്‍പ്പെട്ട ഇടപാടുകളുടെ മൂല്യം 1400 കോടി രൂപയാണ്. ഇത് സാധാരണയായി കമ്പനിയില്‍ നിന്ന് ഫണ്ട് തട്ടിയെടുക്കുന്നതിനും റെഗുലേറ്ററി ഏജന്‍സികളില്‍ നിന്നും ഓഡിറ്റര്‍മാരില്‍ നിന്നും പങ്കാളികളില്‍ നിന്നും നഗ്‌നമായ വഞ്ചന മറച്ചുവെക്കുന്നതിനുമുള്ള ഒരു വ്യായാമമാണ്.
താഴെയുള്ള പട്ടികയില്‍ കാണിച്ചിരിക്കുന്നതുപോലെ, ആര്‍എച്ച്എഫ്എല്ലും ആര്‍സിഎഫ്എല്ലും ചേര്‍ന്ന് ദിവാന്‍ ഹൗസിംഗ് ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിന്റെ വാധവാന്‍ സഹോദരന്മാരുടെ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള വാധവാന്‍ ഹോള്‍ഡിംഗ്‌സിന് 288 കോടി രൂപയുടെ വായ്പ/നിക്ഷേപം നല്‍കി. തുടര്‍ന്ന് 1285 കോടി രൂപയുടെ വായ്പകള്‍ എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ നിയന്ത്രിത കമ്പനികളാക്കി. ഈ സംശയാസ്പദമായ ഇടപാടുകള്‍ മറച്ചുവെക്കാന്‍ ലക്ഷ്യമിട്ടുള്ള ഒരു അങ്ങോട്ടുമിങ്ങോട്ടും നടക്കുന്ന ഒരു നീക്കമല്ലാതെ മറ്റൊന്നുമല്ല ഇത്.
പ്രോജക്ട് ഹോളിവുഡ് തകര്‍ന്നു
റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പും സ്റ്റീവന്‍ സ്പില്‍ബര്‍ഗും ഹോളിവുഡ് സിനിമകള്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്നതിനായി ഒരു സംയുക്ത സംരംഭം ആരംഭിച്ചു. ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സ് II ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനി എല്‍എല്‍സിയില്‍ ഇരുവര്‍ക്കും തുല്യ ഓഹരികള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു, റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ നിക്ഷേപത്തിന്റെ ഒരു ഭാഗം റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സില്‍ നിന്നാണ് ലഭിച്ചത്, റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് വഴിതിരിച്ചുവിട്ട ഫണ്ടുകളുടെ ഒരു പാര്‍ക്കിംഗ് സ്ഥലമാണിതെന്ന് ഈ അന്വേഷണത്തില്‍ തെളിഞ്ഞു.
ഇതിന്റെ അര്‍ത്ഥം, നിരവധി സ്റ്റീവന്‍ സ്പില്‍ബര്‍ഗ് സിനിമകള്‍ക്കും നിര്‍മ്മാണങ്ങള്‍ക്കും ഭാഗികമായി ഫണ്ട് നല്‍കിയത് ഇന്ത്യന്‍ പൊതുമേഖലാ ബാങ്കുകളില്‍ നിന്ന് എടുത്ത വായ്പകളില്‍ നിന്നും, നിക്ഷേപങ്ങളില്‍ നിന്നും, പൊതു ഓഫറുകളില്‍ നിന്നും, മറ്റ് കടം, ഇക്വിറ്റി ഉപകരണങ്ങള്‍ വഴി ഇന്ത്യന്‍ പൊതുജനങ്ങള്‍ നേടിയ പണത്തില്‍ നിന്നുമുള്ള നിയമവിരുദ്ധമായ വഴിതിരിച്ചുവിടലുകളായിരിക്കാം എന്നാണ്.
റിലയന്‍സ് എഡിഎജി കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് സ്റ്റീവന്‍ സ്പില്‍ബര്‍ഗുമായുള്ള സംയുക്ത സംരംഭത്തിലേക്ക്, അതായത് ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സ് II ഹോള്‍ഡിംഗ് എല്‍എല്‍സിക്ക് അയച്ച പണം സങ്കീര്‍ണ്ണമായ ചാനലുകളിലൂടെയാണ് അയച്ചതെന്നും ഈ കോബ്രാപോസ്റ്റ് അന്വേഷണത്തില്‍ കണ്ടെത്തി. ഒടുവില്‍ ഇന്ത്യന്‍ സ്ഥാപനങ്ങളായ റിലയന്‍സ് ബിഗ് എന്റര്‍ടൈന്‍മെന്റ് (ഇന്ത്യ) പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ്, റിലയന്‍സ് ഇന്ററാക്ടീവ് അഡൈ്വസേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്നിവയില്‍ നിന്ന് റിലയന്‍സ് ബിഗ് എന്റര്‍ടൈന്‍മെന്റ് (യുഎസ്എ)യിലേക്ക് നയിച്ചു. റിലയന്‍സ് എഡിഎ ചെയര്‍മാന്‍ അനില്‍ അംബാനിയുടെ ഭാര്യ ടീന അംബാനി രണ്ട് കമ്പനികളുടെയും ഡയറക്ടറായിരുന്നു (അനക്‌സ്ചര്‍ X1 കാണുക). റിലയന്‍സ് ഇന്ററാക്ടീവ് അഡൈ്വസേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന്റെ പ്രധാന ഗുണഭോക്തൃ ഉടമയായിരുന്നു അനില്‍ അംബാനി (അനക്‌സ്ചര്‍ X2 കാണുക)
ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സ് II ഹോള്‍ഡിംഗ് എല്‍എല്‍സി അതിന്റെ സംയോജനത്തിന്റെ ആദ്യ വര്‍ഷം മുതല്‍ നെഗറ്റീവ് നെറ്റ് വര്‍ത്ത് കാണിക്കുന്ന ഒരു പ്രസ്താവന ഫയല്‍ ചെയ്തു, അതായത് അതിന്റെ മൂലധന നിക്ഷേപത്തേക്കാള്‍ ഉയര്‍ന്ന നഷ്ടം അവര്‍ കാണിക്കുന്നു. റിലയന്‍സ് എഡിഎജി ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനികള്‍ ആര്‍ബിഐയില്‍ സമര്‍പ്പിച്ച നിയമപരമായ വാര്‍ഷിക പ്രകടന റിപ്പോര്‍ട്ടുകളില്‍ (എപിആര്‍) ഇത് വരേണ്ടതായിരുന്നു. എപിആര്‍ ഫയല്‍ ചെയ്തതിന് ശേഷം ആര്‍ബിഐ നിക്ഷേപങ്ങള്‍ പരിശോധിച്ചോ എന്ന ചോദ്യം ഇത് ഉയര്‍ത്തുന്നു, എന്നാല്‍ ഇവ ഫയല്‍ ചെയ്തിട്ടുണ്ടെങ്കില്‍.
ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് എന്റര്‍ടൈന്‍മെന്റിന്റെ വെബ്സൈറ്റ് അവകാശപ്പെടുന്നത്, ഈ പങ്കാളിത്തം ജനപ്രിയവും അവാര്‍ഡ് നേടിയതുമായ സിനിമകള്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു എന്നാണ്. അക്കാദമി അവാര്‍ഡ് ജേതാക്കളായ ഗ്രീന്‍ ബുക്ക്, ദി പോസ്റ്റ്, 1917 എന്നിവ അക്കാദമി അവാര്‍ഡ് ജേതാക്കളാണ്. അക്കാദമി അവാര്‍ഡ് ജേതാക്കളായ ഗ്രീന്‍ ബുക്ക് മഹേര്‍ഷല അലിയെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു, ദി പോസ്റ്റ് മെറില്‍ സ്ട്രീപ്പിനെ അവതരിപ്പിക്കുന്നു, കൂടാതെ യുഎസ് ആസ്ഥാനമായുള്ള പത്രമായ ദി വാഷിംഗ്ടണ്‍ പോസ്റ്റിനെക്കുറിച്ചുള്ളതാണ്. ഇതിനുപുറമെ ടോം ഹാങ്ക്‌സ് അഭിനയിച്ച ബ്രിഡ്ജ് ഓഫ് സ്‌പൈസ്, എമിലി ബ്ലണ്ട് അഭിനയിച്ച ദി ഗേള്‍ ഓണ്‍ ദി ട്രെയിന്‍ തുടങ്ങിയ മറ്റ് പ്രൊഡക്ഷനുകളും ഉണ്ടായിരുന്നു.
നിരവധി വര്‍ഷങ്ങളായി, കാന്‍ ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവല്‍, അക്കാദമി (അല്ലെങ്കില്‍ ‘ഓസ്‌കാര്‍’) അവാര്‍ഡ് ദാന ചടങ്ങുകള്‍ പോലുള്ള ഏറ്റവും ചൂടേറിയ ചലച്ചിത്രമേളകളില്‍ അനിലും ടീന അംബാനിയും കാണപ്പെട്ടു. സ്റ്റീവന്‍ സ്പില്‍ബര്‍ഗും റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പും തമ്മിലുള്ള പങ്കാളിത്തം പ്രൊമോട്ടര്‍ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ നിന്നുള്ള ഫണ്ട് ഉപയോഗിച്ചാണ് നിര്‍മ്മിച്ചതെന്ന് കോബ്രാപോസ്റ്റ് കണ്ടെത്തി. ഇതില്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സില്‍ നിന്നുള്ള 395 കോടി രൂപയുടെ സീഡ് മണി ഉള്‍പ്പെടുന്നു, ഇത് റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് ലിസ്റ്റ് ചെയ്ത കമ്പനികളില്‍ നിന്ന് തട്ടിയെടുത്ത ഫണ്ടുകള്‍ക്കുള്ള ഒരു പാര്‍ക്കിംഗ് സ്ഥലമാണ്. റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്ററാക്ടീവ് അഡൈ്വസേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് 2015 മാര്‍ച്ച് 31 വരെ ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സില്‍ 1,700 കോടി രൂപ നിക്ഷേപിച്ചു.
നിക്ഷേപങ്ങളുടെ പാത കാണിക്കുന്നതിനായി, സ്റ്റീവന്‍ സ്പില്‍ബര്‍ഗും റിലയന്‍സ് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പും തമ്മിലുള്ള സംയുക്ത സംരംഭമായ ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സ് II ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനി എല്‍എല്‍സിയില്‍ നിന്നുള്ള പണം ഞങ്ങളുടെ അന്വേഷണത്തില്‍ കണ്ടെത്തി. യുഎസ്എയിലെ ഡെലവെയറിലെ ന്യൂ കാസിലിലെ കൗണ്ടിയിലെ വില്‍മിംഗ്ടണിലെ 1209 ഓറഞ്ച് സ്ട്രീറ്റിലുള്ള കോര്‍പ്പറേഷന്‍ ട്രസ്റ്റ് സെന്ററില്‍ രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്ത ഓഫീസുള്ള മെസ്സേഴ്‌സ് ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സ് II ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനി, എല്‍എല്‍സി എന്ന കോര്‍പ്പറേറ്റ് സ്ഥാപനമായ ഡ്രീം വര്‍ക്ക്‌സ് സ്റ്റുഡിയോസിന്റെ ധനസഹായം കോബ്രാപോസ്റ്റ് കണ്ടെത്തി. മിസ്റ്റര്‍ സ്റ്റീവന്‍ സ്പില്‍ബര്‍ഗിന്റെയും എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെയും സംയുക്ത സംരംഭമായാണ് ഈ എസ്പിവി സൃഷ്ടിച്ചത്:
എഫ്ഡിഐയുടെ മറവില്‍ സാധ്യമായ കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കല്‍ ഓട്ടോമാറ്റിക് അംഗീകാര റൂട്ട്
ബിസിനസ്സ് ചെയ്യുന്നതിനുള്ള നിയമങ്ങള്‍ ലഘൂകരിക്കുന്നതിനായി സര്‍ക്കാര്‍ വിദേശ നേരിട്ടുള്ള നിക്ഷേപം (എഫ്ഡിഐ) അംഗീകരിക്കുന്നതിന് ഓട്ടോമാറ്റിക് റൂട്ട് സ്ഥാപിച്ചു. ഈ അന്വേഷണത്തില്‍, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് ഈ വ്യവസ്ഥ ദുരുപയോഗം ചെയ്യുകയും പണം വെളുപ്പിക്കല്‍, നികുതി വെട്ടിപ്പ് എന്നിവയ്ക്ക് സാധ്യതയുള്ള ഇടപാടുകളിലൂടെ ഫണ്ട് കൈമാറാനും അവ റൗണ്ട് ട്രൈപ്പ് ചെയ്യാനും ഉപയോഗിച്ച ഒരു കേസിന്റെ പാത ഞങ്ങള്‍ കണ്ടെത്തി. എന്നാല്‍ ഇടപാടുകളുടെ കഥ വിചിത്രമാണ്. ഇതിന്റെ കാതല്‍ ഒരു നിഗൂഢ ഗുണഭോക്താവില്‍ നിന്നുള്ള 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വായ്പയാണ്, കടം വാങ്ങുന്നവരും അപ്രത്യക്ഷരാകുന്നു. പണം തിരിച്ചുവന്ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനിയില്‍ എത്തുന്നു.
2006 ജൂലൈ 26 ന് സിംഗപ്പൂരില്‍ സ്ഥാപിതമായ റിലയന്‍സ് പ്രോജക്ട്‌സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന കമ്പനിയിലൂടെയാണ് ഇത് ചെയ്തത്, നാമകരണ തര്‍ക്കം കാരണം റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചറുമായി ഒരു കസ്റ്റഡി ക്രമീകരണത്തിലായിരുന്നു ഇത്. റിലയന്‍സ് പ്രോജക്ട്‌സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിനെ എമര്‍ജിംഗ് മാര്‍ക്കറ്റ് ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് & ട്രേഡിംഗ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് (ഇഎംഐടിഎസ്) എന്ന് പുനര്‍നാമകരണം ചെയ്തു, അതിന്റെ ഉടമസ്ഥാവകാശം റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചര്‍ പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന് കൈമാറി, തുടര്‍ന്ന് ബിവിഐ ആസ്ഥാനമായുള്ള കമ്പനിയായ എമര്‍ജിംഗ് മാര്‍ക്കറ്റ് ഇന്‍വെസ്റ്റ്മെന്റ് & ട്രേഡിംഗ് അണ്‍ലിമിറ്റഡ് (ഇഎംഐടിയു) എന്നതിലേക്ക് മാറ്റി. 2007 ഡിസംബറില്‍, നെക്സ്ജെന് ക്യാപിറ്റല്‍ 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മികച്ച തുക ഇഎംഐടിഎസിലേക്ക് നല്‍കി. ദാദ്രി പവര്‍ പ്ലാന്റിനായി ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്ന ഈ വായ്പ ഒരിക്കലും ഫലവത്തായില്ല.
2007 ഡിസംബര്‍ 17-ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപനമായ എഎഎ & സണ്‍സ് എന്റര്‍പ്രൈസസ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന്റെ നിര്‍ബന്ധിത കണ്‍വേര്‍ട്ടിബിള്‍ പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകളില്‍ മുഴുവന്‍ ഫണ്ടും നിക്ഷേപിച്ചു. അതേ ദിവസം തന്നെ ഫണ്ടുകള്‍ എഎഎ ഫെസിലിറ്റിസ് സൊല്യൂഷന്‍സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് ഡൗണ്‍സ്ട്രീം ചെയ്തു. 2, എന്നാല്‍ പിന്നീട് നാല് സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് കൂടി ഡൗണ്‍സ്ട്രീം ചെയ്തു. ഈ നാല് കമ്പനികളും പിന്നീട് 2008-09 ലും 2009-10 ലും എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചറുമായി ലയിച്ചു, ട്രാക്കുകള്‍ കവര്‍ ചെയ്തു.
ഈ രീതിയില്‍, 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ സ്വീകരിച്ച EMITS ഉം റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവെഞ്ചറിലേക്ക് ഫണ്ട് മാറ്റിയ അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളും അപ്രത്യക്ഷമായി.
എല്ലാ പരിപാടികളും എങ്ങനെ ആസൂത്രണം ചെയ്തു
ധീരുഭായ് അംബാനിയുടെ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഡസ്ട്രീസ് ലിമിറ്റഡിന്റെ വിഭജനത്തെത്തുടര്‍ന്ന്, 2006 ജൂലൈ 10 ന് റിലയന്‍സ് ADA ഗ്രൂപ്പ് രൂപീകരിച്ച് രണ്ടാഴ്ച കഴിഞ്ഞപ്പോള്‍, ഒരു വ്യക്തി (അദ്ദേഹത്തെ NG ഡെര്‍ സിയാന് എന്ന് വിളിക്കാം)സിംഗപ്പൂരില്‍ $1 മൂലധനത്തോടെ റിലയന്‍സ് പ്രോജക്ട്‌സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന പേരില്‍ ഒരു കമ്പനി രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്തു. രേഖകളും ഉറവിടങ്ങളും അനുസരിച്ച്, ADA ഗ്രൂപ്പ് ഈ കമ്പനിയുമായി ബന്ധപ്പെടുകയും റിലയന്‍സ് എന്ന പേര് ഉപയോഗിക്കാന്‍ കഴിയില്ലെന്ന് പറയുകയും ചെയ്തു. ഇപ്പോള്‍ മുകേഷ് അംബാനിയുടെ നേതൃത്വത്തിലുള്ള റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഡസ്ട്രീസ് ലിമിറ്റഡ് ഇതേ കാര്യം പറയാന്‍ എത്തിയതായി ഒരു രേഖയുമില്ല.
ചര്‍ച്ചകള്‍ക്ക് ശേഷം, സിയാന് ഈ ആവശ്യം അംഗീകരിക്കുകയും ഈ സിംഗപ്പൂര്‍ സ്ഥാപനത്തിന്റെ (റിലയന്‍സ് പ്രോജക്ട്‌സ്) ഓഹരികളുടെയും നിയന്ത്രണത്തിന്റെയും കസ്റ്റഡി റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവെഞ്ചര്‍ എന്ന ADA ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനിക്ക് കൈമാറുകയും ചെയ്തു. സിയാന് പേര് മാറ്റാനും സാഹചര്യം ശരിയാക്കാനും കഴിയുന്നതുവരെ ഇത് ഒരു താല്‍ക്കാലിക ക്രമീകരണമായിരുന്നു. ഈ കസ്റ്റഡി ബിസിനസ്സ് തന്നെ വിചിത്രമാണ്, പക്ഷേ അത് അവിടെ അവസാനിക്കുന്നില്ല. രണ്ട് വര്‍ഷത്തിനുള്ളില്‍ ADA ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചേഴ്സ് റിലയന്‍സ് പ്രോജക്റ്റ്‌സിന്റെ (സിംഗപ്പൂര്‍) കസ്റ്റഡി ഏറ്റെടുത്തു, ഈ ഒരു ഡോളര്‍ കമ്പനിയുമായി കുറച്ച് വിചിത്രമായ സംഭവങ്ങള്‍ കൂടി സംഭവിച്ചു.
റിലയന്‍സ് പ്രോജക്റ്റ്‌സില്‍ (സിംഗപ്പൂര്‍) റിലയന്‍സ് എന്ന പേര് ഉപയോഗിക്കുന്നതാണ് എതിര്‍പ്പെങ്കില്‍, 2007 നവംബര്‍ 22-ന് അത് തിരുത്തപ്പെട്ടു. കസ്റ്റഡി ബിസിനസ്സ് അവിടെ അവസാനിക്കേണ്ടതായിരുന്നു. പകരം, ഒരു മാസത്തിനുശേഷം, നെക്സ്ജെന് ക്യാപിറ്റല്‍ എന്ന കമ്പനി മുമ്പ് റിലയന്‍സ് പ്രോജക്റ്റ്‌സ് (സിംഗപ്പൂര്‍) ആയിരുന്ന EMITS-ന് 750 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വായ്പ നല്‍കി. റിലയന്‍സ് പ്രോജക്റ്റിന്റെ (സിംഗപ്പൂര്‍) പേര് EMITS എന്ന് മാറ്റി സമാനമായ പേരിന്റെ പ്രശ്‌നം പരിഹരിച്ചപ്പോള്‍, കസ്റ്റഡിയില്‍ മാത്രം ഉണ്ടായിരുന്ന കമ്പനിയില്‍ ബോണ്ട് ഇഷ്യൂ വഴി ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിക്ക് വായ്പ ലഭിച്ചത് എന്തുകൊണ്ടാണെന്ന് വ്യക്തമല്ല. EMITS-ലെ ഏതെങ്കിലും പ്രവര്‍ത്തനങ്ങളും ഇടപാടുകളും നിരോധിച്ചുകൊണ്ട് സിയാന് തന്റെ കത്തില്‍ നല്‍കിയ ഉപദേശത്തിന് വിരുദ്ധമായിരുന്നു ഇത്.
എന്നിരുന്നാലും, 2007 ഡിസംബര്‍ 17-ന്, 999 രൂപ പ്രീമിയത്തിന്, ഒരു ഓഹരിക്ക് 1 രൂപ മുഖവിലയുള്ള 29,509,275 നിര്‍ബന്ധിത കണ്‍വെര്‍ട്ടിബിള്‍ പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകളില്‍ നിക്ഷേപിച്ചുകൊണ്ട് EMITS മറ്റൊരു ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനിയായ AAA & Sons Enterprises Pvt. Ltd-ന് ഫണ്ടുകള്‍ കൈമാറി, ഇത് അന്നത്തെ നിലവിലുള്ള 39.31 രൂപ വിനിമയ നിരക്കില്‍ 2951 കോടി രൂപയായി. AAA & Sons Enterprises-ന്റെ അലോട്ട്‌മെന്റ് ഉപദേശത്തിന്റെ ഒരു പകര്‍പ്പ് അനുബന്ധം 26 ആയി ഇതോടൊപ്പം ചേര്‍ത്തിരിക്കുന്നു.
AAA & Sons Enterprises Pvt Ltd ഒരു നിക്ഷേപ സ്ഥാപനമായിരുന്നു, അതിനാല്‍ ഈ കമ്പനിയിലേക്കുള്ള FDI-ക്ക് മുന്‍കൂര്‍ അനുമതി ആവശ്യമാണ്. പകരം, ADA ഗ്രൂപ്പ് സ്ഥാപനം ഓട്ടോമാറ്റിക് റൂട്ടിന് കീഴില്‍ കൊണ്ടുവന്ന FDI കൈകാര്യം ചെയ്തു. ഇതിനെത്തുടര്‍ന്ന്, FDI മാനദണ്ഡങ്ങളുടെ കൂടുതല്‍ ലംഘനമായി, AAA & Sons Enterprises Pvt. Ltd-നെ AAA Facilities Solutions Pvt Ltd-ലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു, അവിടെ നിന്ന് ഫണ്ടുകള്‍ ADA ഗ്രൂപ്പ് പ്രൊമോട്ടര്‍ സ്ഥാപനമായ റിലയന്‍സ് ഇന്നൊവഞ്ചറിന്റെ നാല് അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങളിലേക്ക് കൂടുതല്‍ നിക്ഷേപിച്ചു. AAA & Sons Enterprises Pvt Ltd ഫണ്ട് സ്വീകരിച്ച അതേ ദിവസം തന്നെ ഇത് ചെയ്തു.
2006 ഒക്ടോബര്‍ 17-ന്, റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പയായി സ്വരൂപിച്ച 300 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറില്‍ 275 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. ഈ ഫണ്ടുകള്‍ റിലയന്‍സ് മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടില്‍ ലിക്വിഡ് ഫണ്ടുകളായി നിക്ഷേപിച്ചു, പക്ഷേ വിദേശത്തേക്ക് റിലയന്‍സ് നാച്ചുറല്‍ റിസോഴ്സസ് (സിംഗപ്പൂര്‍) പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് മാറ്റി എഴുതിത്തള്ളി. റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ സമാനമായ രീതിയില്‍ 300 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു വലിയ വിഹിതം ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പകളായി കമ്പനി സ്വരൂപിച്ച 360 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറില്‍ ഇത് ഭാഗമായിരുന്നു. ഇന്ത്യയിലേക്ക് ഫണ്ട് തിരിച്ചുവിട്ടതിനുശേഷം, 2006 നവംബറില്‍ ഇത് വീണ്ടും റിലയന്‍സ് മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടില്‍ ലിക്വിഡ് ഫണ്ടുകളായി വിന്യസിച്ചു. പിന്നീട് ഫണ്ട് ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ദ്വീപുകള്‍ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഗൗറോക്ക് വെഞ്ച്വേഴ്സിലേക്ക് മാറ്റി. ബാഹ്യ വായ്പകളില്‍ ശേഷിക്കുന്ന 60 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ നേരിട്ട് ഗൗറോക്ക് വെഞ്ച്വേഴ്സിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു.
ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പയായി സമാഹരിച്ച 150 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു വിഹിതവും ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. മറ്റൊരു പവര്‍ പ്ലാന്റില്‍ നടത്തുമെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ഡെല്‍സള്‍ഫറൈസേഷന്‍ പ്രക്രിയയ്ക്ക് വേണ്ടിയായിരുന്നു ഇത്. ഈ ഇടപാടിനെതിരെ ഫെമ പ്രകാരം കുറ്റം കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കാനുള്ള ഹര്‍ജി ആര്‍ബിഐ നിരസിച്ചു. ഇങ്ങനെ മുകളില്‍ സൂചിപ്പിച്ച എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളില്‍ 1535 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വഞ്ചനാപരമായ രീതിയില്‍ എത്തി. 2004 ജനുവരി 27 ന് അനില്‍ അംബാനി തന്റെ കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് നാച്ചുറല്‍ റിസോഴ്സസ് ഉത്തര്‍പ്രദേശിലെ ദാദ്രിയില്‍ 3500 മെഗാവാട്ട് ഗ്യാസ് ഉപയോഗിച്ചുള്ള പവര്‍ പ്ലാന്റ് സ്ഥാപിക്കുമെന്ന് പ്രഖ്യാപിച്ചു.
ഇത് സ്വകാര്യ മേഖലയിലെ ഏറ്റവും വലുതാണ്. പ്ലാന്റിന് 10,000 കോടി രൂപ ചിലവാകുമെന്ന് കണക്കാക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. 2006 ല്‍, റിലയന്‍സ് നാച്ചുറല്‍ റിസോഴ്സസ് ലിമിറ്റഡ് സിംഗപ്പൂര്‍ സ്റ്റോക്ക് എക്‌സ്‌ചേഞ്ചില്‍ ലിസ്റ്റ് ചെയ്യുന്നതിനായി 300 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വിദേശ കറന്‍സി കണ്‍വേര്‍ട്ടിബിള്‍ ബോണ്ടുകളുടെ (എഫ്സിസിബി) രൂപത്തില്‍ പ്ലാന്റിനായി കടം വാങ്ങി. 360 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു റൗണ്ട് ഫണ്ടിംഗ് സമാനമായ രീതിയില്‍ ലഭിച്ചു. എഫ്ഡിഐയ്ക്കുള്ള ഓട്ടോമാറ്റിക് റൂട്ടില്‍ അനുവദിച്ച പദ്ധതിയിലേക്കുള്ള മൂലധന ചെലവായി പരാമര്‍ശിക്കപ്പെടുന്ന ഈ ഫണ്ടുകള്‍, ആന്ധ്രാപ്രദേശിലെ കെജി ബേസിനില്‍ നിന്ന് ദാദ്രിയിലേക്ക് പ്രകൃതിവാതകം കൊണ്ടുപോകുന്നതിനുള്ള പൈപ്പ്ലൈന്‍ നിര്‍മ്മിക്കുന്നതിനായിരുന്നു. ആ പദ്ധതി വിജയിച്ചില്ല.
എങ്കിലും, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ വീണ്ടും ഒരു തട്ടിപ്പ് നടത്താന്‍ ഇവിടെ അവസരം കണ്ടെത്തി. 2006 ഒക്ടോബര്‍ 17 ന് ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പകളില്‍ (ഇസിബി) 275 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചയച്ചു, വരുമാനം റിലയന്‍സ് മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടിന്റെ ലിക്വിഡ് ഫണ്ടുകളില്‍ നിക്ഷേപിച്ചു. ഫെമയുടെ കീഴിലുള്ള ഇസിബികളുടെ അന്തിമ ഉപയോഗ നിയന്ത്രണങ്ങളുടെ നഗ്‌നമായ ലംഘനമാണിത്. കുറച്ച് സമയത്തിനുശേഷം, ഫണ്ടുകള്‍ മുഴുവനും ആര്‍എന്‍ആര്‍എല്ലിന്റെ പൂര്‍ണ ഉടമസ്ഥതയിലുള്ള ഷെല്‍ സ്ഥാപനമായ റിലയന്‍സ് നാച്ചുറല്‍ റിസോഴ്സസ് (സിംഗപ്പൂര്‍) പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് ഇക്വിറ്റി, പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകളുടെ രൂപത്തില്‍ മാറ്റി. പിന്നീട്, 2018-19 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തില്‍ സിംഗപ്പൂര്‍ സ്ഥാപനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് റിലയന്‍സ് പവറിന്റെ ബുക്കുകളില്‍ 275 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മുഴുവന്‍ ഇടപാടും എഴുതിത്തള്ളപ്പെട്ടു/നല്‍കി, റിലയന്‍സ് പവറിനും അതിന്റെ
ഓഹരി ഉടമകള്‍ക്കും FCCB തിരിച്ചടയ്ക്കുന്നതിനും പരിവര്‍ത്തനം ചെയ്യുന്നതിനുമുള്ള ബാധ്യത വിട്ടുകൊടുത്തു (2018-19 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തിലെയും 2019-20 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തിലെയും റിലയന്‍സ് നാച്ചുറല്‍ റിസോഴ്സസ് (സിംഗപ്പൂര്‍) പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡിന്റെ വാര്‍ഷിക റിപ്പോര്‍ട്ട് അനുബന്ധം 31 & 32 ആയി ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്). 2018-19 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തിലെ റിലയന്‍സ് പവര്‍ ലിമിറ്റഡിന്റെ വാര്‍ഷിക റിപ്പോര്‍ട്ട് (പേജ് 163 കാണുക), 2019-20 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തിലെ വാര്‍ഷിക റിപ്പോര്‍ട്ട് (പേജ് 177), 2020-21 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തിലെ വാര്‍ഷിക റിപ്പോര്‍ട്ട് (പേജ് 197) എന്നിവ ADGA ഗ്രൂപ്പിന്റെ ഇന്ത്യന്‍ ലിസ്റ്റഡ് സ്ഥാപനത്തില്‍ നിന്നുള്ള എഴുതിത്തള്ളല്‍ കാണിക്കുന്നു (അനുബന്ധം 33, 34, 35).
ആശ്ചര്യകരമെന്നു പറയട്ടെ, സിംഗപ്പൂര്‍ സ്ഥാപനത്തിന് കാണിക്കാന്‍ ഒരു ബിസിനസ്സും ഇല്ലെങ്കിലും 275 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വരെ വലിയ തുക മുന്‍കൂര്‍ നല്‍കി എന്നതാണ് വസ്തുത. ഇടപാടില്‍ കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കല്‍ നിയമത്തിന്റെ ലംഘനം ഉള്‍പ്പെട്ടിരുന്നു. ചില എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്കെതിരെ നടപടികള്‍ ആരംഭിക്കാന്‍ എന്‍ഫോഴ്സ്മെന്റ് ഡയറക്ടറേറ്റ് ഈ ലംഘനം ശ്രദ്ധിച്ചെങ്കിലും, കള്ളപ്പണം വെളുപ്പിക്കല്‍ വിരുദ്ധ നിരീക്ഷണ സംഘം താമസിയാതെ തന്നെ മയങ്ങിപ്പോയി നടപടികള്‍ അവസാനിപ്പിച്ചു. മറ്റൊരു സാഹചര്യത്തില്‍, അനില്‍ അംബാനിയുടെ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ (മുമ്പ് റിലയന്‍സ് എനര്‍ജി) 2006 നവംബറില്‍ ദാദ്രി പവര്‍ പ്രോജക്റ്റിനായി വിദേശ വാണിജ്യ വായ്പകളിലൂടെ കമ്പനി സ്വരൂപിച്ച 360 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറില്‍ നിന്ന് 300 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു ഗഡു ഇന്ത്യയിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു.
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറിലേക്ക് തിരിച്ചയച്ച ഫണ്ടുകള്‍ വീണ്ടും റിലയന്‍സ് മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടില്‍ ലിക്വിഡ് ഫണ്ടുകളായി വിന്യസിച്ചു. ഏകദേശം അഞ്ച് മാസങ്ങള്‍ക്ക് ശേഷം 2007 ഏപ്രിലില്‍, മുഴുവന്‍ തുകയും പിന്‍വലിച്ച് റിലയന്‍സ് ഫിക്‌സഡ് ഹൊറൈസണ്‍ ഫണ്ടില്‍ നിക്ഷേപിക്കുകയും ഒടുവില്‍ 2008 മാര്‍ച്ചില്‍ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ഐലന്‍ഡ്സില്‍ ആസ്ഥാനമായുള്ള ഗൗറോക്ക് വെഞ്ചേഴ്സ് ലിമിറ്റഡിലേക്ക് നിക്ഷേപത്തിനായി കൈമാറുകയും ചെയ്തു. ബാക്കി 60 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറും നേരിട്ട് ഗൗറോക്ക് വെഞ്ചേഴ്സിലേക്ക് തിരിച്ചുവിട്ടു. അങ്ങനെ, ഈ രീതിയില്‍ വഴിതിരിച്ചുവിട്ട ആകെ തുക 360 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറായി. ഇവിടെയും, ഗൗറോക്ക് വെഞ്ചേഴ്സിനെ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാ പ്രോജക്ട്‌സ് ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ലിമിറ്റഡ് എന്ന് പുനര്‍നാമകരണം ചെയ്തു, പക്ഷേ ഓക്സഗണ്‍ ഇന്റര്‍നാഷണല്‍ ലിമിറ്റഡ് എന്ന പുതിയ നാമകരണത്തോടെ വീണ്ടും സ്‌നാനപ്പെടുത്തി.
ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പകളുടെ രൂപത്തില്‍ സമാഹരിച്ച ഫണ്ടുകള്‍ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ഐലന്‍ഡ്സ് കമ്പനിയുടെ 3,60,000 ക്യുമുലേറ്റീവ് നോണ്‍-കണ്‍വേര്‍ട്ടബിള്‍ റിഡീമബിള്‍ പ്രിഫറന്‍സ് ഷെയറുകളായി നിക്ഷേപിച്ചു. സാമ്പത്തിക പ്രസ്താവനയില്‍ ഓഹരികള്‍ ക്രമേണ എഴുതിത്തള്ളുകയും 2022-23 സാമ്പത്തിക വര്‍ഷത്തില്‍ മുഴുവന്‍ തുകയും റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറിന്റെ പുസ്തകങ്ങളില്‍ വകയിരുത്തുകയും ചെയ്തു, അതുവഴി റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറിന്റെ ഓഹരി ഉടമകള്‍ക്ക് വന്‍ നഷ്ടം സംഭവിക്കുകയും കടബാധ്യത അവരുടെ മേല്‍ അവശേഷിക്കുകയും ചെയ്തു.
റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ബ്രിട്ടീഷ് വിര്‍ജിന്‍ ഐലന്‍ഡ്സ് കമ്പനിയെ ഒരു അനുബന്ധ സ്ഥാപനമായി വെളിപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ലെന്നത് ആശ്ചര്യകരമാണ്. കൗതുകകരമെന്നു പറയട്ടെ, ഫെമ നിയമങ്ങളുടെയും ആര്‍ബിഐ മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളുടെയും ലംഘനമായി, ബാഹ്യ വായ്പകളുടെ അന്തിമ ഉപയോഗം റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ഒരിക്കലും ഉറപ്പാക്കിയില്ല. വിദേശത്ത് നിന്ന് വിദേശത്ത് സമാഹരിച്ച 360 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ വിദേശ വായ്പകളില്‍ നിന്ന് തട്ടിയെടുത്തതിന് പുറമേ, എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനി 150 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു വിഹിതം ബാഹ്യ വാണിജ്യ വായ്പയായി സമാഹരിച്ചു. 2008-ല്‍ ഫെമ പ്രകാരം കുറ്റകൃത്യങ്ങള്‍ കൂട്ടിച്ചേര്‍ക്കുന്നതിനായി ഗ്രൂപ്പ് ആര്‍ബിഐയില്‍ അപേക്ഷ സമര്‍പ്പിച്ചപ്പോഴാണ് ഇത് പുറത്തുവന്നത്.
2008 ജൂലൈയില്‍, കോമ്പൗണ്ടിംഗിനായി അപേക്ഷ സമര്‍പ്പിച്ച ശേഷം, ദാദ്രി പവര്‍ പ്രോജക്റ്റ് വൈകിയതിനാല്‍ ഫെമ നിയമങ്ങള്‍ക്ക് വിരുദ്ധമാണ് പണം തങ്ങളുടെ മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടില്‍ നിക്ഷേപിച്ചതെന്ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനി ആര്‍ബിഐയോട് പറഞ്ഞു. കൂടുതല്‍ രസകരമെന്നു പറയട്ടെ, ഈ അപേക്ഷ ആര്‍ബിഐയുടെ പക്കല്‍ തീര്‍പ്പുകല്‍പ്പിക്കാതെ കിടക്കുമ്പോള്‍, 2008 ഓഗസ്റ്റില്‍ ഗ്രൂപ്പ് പിന്‍വലിക്കലിനായി അപേക്ഷിച്ചു. ബാഹ്യ വായ്പയായി സമാഹരിച്ച 150 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ മറ്റൊരു ഗഡു ഉള്‍പ്പെടുത്തി പുതിയ അപേക്ഷ സമര്‍പ്പിക്കാന്‍ അവര്‍ ആഗ്രഹിച്ചു. ഫ്‌ലൂ ഗ്യാസ് ഡീസള്‍ഫറൈസേഷന്‍ ചെയ്യുന്നതിനായി വിദേശത്ത് സമാഹരിച്ചതായി പറയപ്പെടുന്ന ഈ 150 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍.
രണ്ടാമത്തെ ഫെമ ലംഘനം ഉള്‍പ്പെടുത്തണമെന്ന അവരുടെ വിശദീകരണവും അപേക്ഷയും ആര്‍ബിഐ തള്ളിക്കളഞ്ഞു, ഉള്‍പ്പെട്ട കമ്പനിയോട് പ്രത്യേക അപേക്ഷ ഫയല്‍ ചെയ്യാന്‍ ആവശ്യപ്പെട്ടു. ഫെമ പ്രകാരം, കമ്പനി ഉള്‍പ്പെട്ട തുകയുടെ മൂന്നിരട്ടി വരെ പിഴ അടയ്ക്കാന്‍ ബാധ്യസ്ഥനായിരുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, ആര്‍ബിഐ വളരെ മൃദുവായ വീക്ഷണം സ്വീകരിച്ചു, കൂടാതെ കമ്പനിയോട് ഒരു ലക്ഷം രൂപ പിഴ അടയ്ക്കാന്‍ നിര്‍ദ്ദേശിക്കുന്നതിനുപകരം. 450 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ സംശയാസ്പദമായ വിദേശ കറന്‍സി ഇടപാടുകള്‍ക്ക് 3798 കോടി രൂപ നല്‍കിയെങ്കിലും, ഫെമ നിയമങ്ങള്‍ ലംഘിച്ചതിന് ആകെ ലഭിച്ച 124.68 കോടി രൂപയുടെ കോമ്പൗണ്ടിംഗ് ഫീസ് മാത്രം നല്‍കാന്‍ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചറിനോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു. 2008 ഓഗസ്റ്റ് 27 ന് അന്നത്തെ ആര്‍ബിഐ ചീഫ് ജനറല്‍ മാനേജര്‍ സലിം ഗംഗാധരന്‍ ഈ ഉത്തരവില്‍ ഒപ്പുവച്ചു.
ഫണ്ടുകളുടെ ഉറവിടത്തെക്കുറിച്ചും ഫണ്ടുകളുടെ അന്തിമ ഉപയോഗത്തെക്കുറിച്ചും സെന്‍ട്രല്‍ ബാങ്ക് ചോദിച്ചില്ല എന്നത് അതിശയകരമാണ്. എന്‍ഫോഴ്സ്മെന്റ് ഡയറക്ടറേറ്റ് പോലുള്ള മറ്റ് ഏജന്‍സികളെയും മുന്നറിയിപ്പ് നല്‍കിയില്ല. കൂടാതെ ഈ പ്രവൃത്തിയില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ക്കെതിരെ ക്രിമിനല്‍ പ്രോസിക്യൂഷന്‍ തേടുകയും ചെയ്തില്ല. കൂടുതല്‍ അന്വേഷണത്തിന് മതിയായ കാരണമുണ്ടെങ്കില്‍, ഫെമ പ്രകാരം ‘ആവശ്യമായ നടപടിക്കായി എന്‍ഫോഴ്സ്മെന്റ് ഡയറക്ടറേറ്റിന് ഈ വിഷയം റഫര്‍ ചെയ്യാന്‍’ ആര്‍ബിഐയുടെ 2011 ലെ നിയമലംഘനങ്ങളുടെ കോമ്പൗണ്ടിംഗ് സംബന്ധിച്ച മാസ്റ്റര്‍ സര്‍ക്കുലര്‍ അനുസരിച്ച്. അവര്‍ അവരെയും അവരുടെ ആത്യന്തിക ഗുണഭോക്തൃ ഉടമയായ അനില്‍ അംബാനിയെയും ഒരു ചെറിയ താക്കീതു നല്‍കി ഒഴിവാക്കി. ഉത്തരവാദിത്തത്തില്‍ നിന്നുള്ള ഈ മനഃപൂര്‍വമായ ഒഴിഞ്ഞുമാറല്‍, മിക്കവാറും എല്ലാ സ്ഥാപന ചട്ടക്കൂടുകളിലും വ്യാപിച്ചിരിക്കുന്ന ഒരു വ്യവസ്ഥാപരമായ അഴുകലിന്റെ ലക്ഷണമാണ്. (ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളെക്കുറിച്ച് കൂടുതല്‍ ആഴത്തില്‍ പഠിക്കാന്‍ ആഗ്രഹിക്കുന്ന ഏതൊരാള്‍ക്കും MCA വെബ്സൈറ്റില്‍ നിന്ന് ഡൗണ്‍ലോഡ് ചെയ്യാന്‍ കഴിയുന്ന 500 കമ്പനികളുടെ ഒരു ലിസ്റ്റ് ഞങ്ങള്‍ ഇവിടെ നല്‍കുന്നു. വിപുലമായ ഡാറ്റ ഡംപ് ഞങ്ങള്‍ക്ക് നല്‍കാന്‍ കഴിയില്ല.
ഫ്രാങ്ക്‌ലിന്‍ ടെമ്പിള്‍ട്ടണ്‍ പരാജയം
2019 ഏപ്രിലില്‍, മൂന്ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികള്‍ ഫ്രാങ്ക്‌ലിന്‍ ടെമ്പിള്‍ട്ടണ്‍ ഇന്ത്യയുമായി ഒരു സ്റ്റാന്‍ഡ് സ്റ്റില്‍ കരാറിലെത്തി, എന്‍സിഡി ഡിഫോള്‍ട്ട് ഉറപ്പാക്കിയതിനെത്തുടര്‍ന്ന്, മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ടുകളില്‍ 1000 കോടി രൂപയിലധികം നിക്ഷേപം നടത്തിയിരുന്നു. ഇത് ലിസ്റ്റ് ചെയ്യാത്ത എന്‍സിഡികളുടെ എക്‌സ്‌പോഷര്‍ 10 ശതമാനമായി കുറയ്ക്കുന്നതിനുള്ള മ്യൂച്വല്‍ ഫണ്ട് നിയന്ത്രണം സെബി മാറ്റുന്നതിനും സ്റ്റാന്‍ഡ് സ്റ്റില്‍ കരാര്‍ അസാധുവാക്കുന്നതിനും കാരണമായി. തല്‍ഫലമായി, ഫ്രാങ്ക്‌ലിന്‍ ടെമ്പിള്‍ട്ടണ്‍ ഇന്ത്യ 2020 ഏപ്രിലില്‍ പണയം വച്ച സെക്യൂരിറ്റികള്‍ വില്‍ക്കാതിരിക്കുകയും 27,508.14 കോടി രൂപ വിലമതിക്കുന്ന ആറ് ഡെറ്റ് ഫണ്ടുകള്‍ ഇല്ലാതാക്കുകയും ചെയ്തു, ഇത് 300,000 നിക്ഷേപകരെ ബാധിച്ചു.
VII. ചൈനീസ് ബാങ്കുകളെ ഒഴിവാക്കുന്നു
അനില്‍ അംബാനിയുടെ കമ്പനികള്‍ ഇന്ത്യന്‍ വായ്പാദാതാക്കളില്‍ നിന്ന് മാത്രമല്ല, വിദേശ കടക്കാരില്‍ നിന്നും കടം വാങ്ങിയ ഓരോ പൈസയും നിഷ്‌ക്രിയ ആസ്തിയാക്കി മാറ്റി. മറ്റൊരു ഉദാഹരണം കൂടി പറയാം, 2012-ല്‍ വ്യക്തിഗത ഗ്യാരണ്ടിയില്‍ അദ്ദേഹം മൂന്ന് ചൈനീസ് ബാങ്കുകളില്‍ നിന്ന്, ഇന്‍ഡസ്ട്രിയല്‍ & കൊമേഴ്സ്യല്‍ ബാങ്ക് ഓഫ് ചൈന, ചൈന ഡെവലപ്മെന്റ് ബാങ്ക്, എക്സ്പോര്ട്ട്-ഇംപോര്‍ട്ട് ബാങ്ക് ഓഫ് ചൈന എന്നിവയില്‍ നിന്ന് 925 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ കടം വാങ്ങി.
680 മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളറിന്റെ കുടിശ്ശികയുടെ പേരില്‍ ബാങ്കുകള്‍ അനില്‍ അംബാനിയെ ലണ്ടന്‍ കോടതിയിലേക്ക് വലിച്ചിഴച്ചു. 2020 ഫെബ്രുവരിയില്‍ 100 ??മില്യണ്‍ യുഎസ് ഡോളര്‍ മാറ്റിവയ്ക്കാന്‍ കോടതി ആവശ്യപ്പെട്ടപ്പോള്‍, അനില്‍ അംബാനി തന്റെ മൂല്യം പൂജ്യമാണെന്ന് അവകാശപ്പെടുകയും പണം നല്‍കാന്‍ വിസമ്മതിക്കുകയും ചെയ്തു. കോടതിയില്‍ തര്‍ക്കം തുടരുന്നു.
VII. നിക്ഷേപകരുടെ സമ്പത്തിന്റെ നഷ്ടം
ഫണ്ടുകളുടെ വന്‍തോതിലുള്ള വഴിതിരിച്ചുവിടലും മോശം മാനേജ്മെന്റും കണക്കിലെടുക്കുമ്പോള്‍, ADA ഗ്രൂപ്പ് നിലവില്‍ വന്നതിന് ശേഷമുള്ള അടുത്ത ദശകത്തില്‍ അത് കണ്ട അതിശയകരമായ വളര്‍ച്ച അതിന്റെ കടക്കാര്‍ക്കും നിക്ഷേപകര്‍ക്കും ഒരു പേടിസ്വപ്നമായി മാറിയതില്‍ അതിശയിക്കാനില്ല. 2008 ജനുവരിയില്‍ 1,65,917 കോടി രൂപയായിരുന്ന എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളുടെ വിപണി മൂലധനം 2019 ജൂണില്‍ 6196 കോടി രൂപയായി കുറഞ്ഞു, ഇടയ്ക്ക് നിക്ഷേപകര്‍ക്ക് 1,59,721 കോടി രൂപ നഷ്ടപ്പെട്ടു.
ഓഹരി വിപണികളിലെ സ്റ്റാര്‍ പെര്‍ഫോമറായ റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ 2008 ജനുവരിയില്‍ ഒരു ഓഹരിക്ക് 2641 രൂപയ്ക്ക് വ്യാപാരം ചെയ്യപ്പെട്ടു. അതേസമയം 2024 ല്‍ അതിന്റെ മൂല്യം 1.05 രൂപയായിരുന്നു. അതുപോലെ, 2007 ഡിസംബറില്‍ 2222.26 രൂപ എന്ന ഏറ്റവും ഉയര്‍ന്ന ഓഹരി വിലയിലെത്തിയ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍ 2024 ഫെബ്രുവരിയില്‍ 12.35 രൂപയ്ക്ക് വ്യാപാരം നടത്തി. പട്ടികയില്‍ ലിസ്റ്റ് ചെയ്തിരിക്കുന്ന മറ്റ് കമ്പനികളുടെ സ്‌ക്രിപ്ഷനും ഏറ്റവും താഴെത്തട്ടിലെത്തി, അങ്ങനെ സ്ഥാപനപരവും വ്യക്തിപരവുമായ നിക്ഷേപകര്‍ക്ക് ഒരു വാഗ്ദാനമായ ഒരു സൗണ്ടിംഗ് ബോര്‍ഡില്‍ നിന്ന് എഡിഎ ഗ്രൂപ്പിന്റെ പാത വളരെ വേഗം പൊട്ടിത്തെറിക്കുന്ന ഒരു കുമിളയിലേക്ക് സംഗ്രഹിച്ചു. ഇന്ത്യന്‍ ഓഹരി വിപണികളില്‍ കണക്കാക്കുന്ന ഒരേയൊരു എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനി റിലയന്‍സ് ഇന്‍ഫ്രാസ്ട്രക്ചര്‍ ആണ്, കൂടാതെ സിഐആര്‍പി പ്രക്രിയയിലൂടെ ഏറ്റെടുത്തവയും നന്നായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നുണ്ടാകാം.
സെബിയുടെ കുറ്റപത്രം:
അനില്‍ അംബാനിക്കും അദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ട് കമ്പനികളായ റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിനും റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിനുമെതിരെ നടപടിയെടുത്തതായി തോന്നുന്ന ഒരേയൊരു ഏജന്‍സി സെബി മാത്രമാണ്. റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് ഫണ്ട് വകമാറ്റിയതിനെക്കുറിച്ച് അന്വേഷണം ആരംഭിച്ചു. 2024 ഓഗസ്റ്റില്‍ പാസാക്കിയ ഉത്തരവില്‍, റിലയന്‍സ് ഹോം ഫിനാന്‍സ് 62 സ്ഥാപനങ്ങള്‍ക്ക് അനുവദിച്ച ഏകദേശം 6187 കോടി രൂപയുടെ കോര്‍പ്പറേറ്റ് വായ്പകളില്‍ നിരവധി ഗുരുതരമായ അപാകതകളും നടപടിക്രമപരമായ വീഴ്ചകളും സെബി ചൂണ്ടിക്കാണിച്ചു. രസകരമെന്നു പറയട്ടെ, വായ്പ വിതരണം വഞ്ചനാപരമാണെന്ന് കണ്ടെത്തിയ സെബി അന്വേഷണത്തില്‍ ബാങ്ക് ഓഫ് ബറോഡയുടെ ഫോറന്‍സിക് ഓഡിറ്റ് റിപ്പോര്‍ട്ടുകളും 2019 ജൂണില്‍ കമ്പനിയുടെ സ്റ്റാറ്റിയൂട്ടറി ഓഡിറ്റര്‍ സ്ഥാനം രാജിവച്ച ശേഷം പ്രൈസ് വാട്ടര്‍ഹൗസ് കൂപ്പേഴ്സ് സമര്‍പ്പിച്ച മറ്റൊരു റിപ്പോര്‍ട്ടും വലിയതോതില്‍ അടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. അനില്‍ അംബാനിയെയും RFHL-ന്റെ പ്രധാന മാനേജ്മെന്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥരെയും ADA ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട 22 കമ്പനികളെയും – അവയില്‍ പലതും – തട്ടിപ്പിന് ഉത്തരവാദികളാക്കി, മാര്‍ക്കറ്റ് റെഗുലേറ്റര്‍ ഓരോന്നിനും 25 കോടി രൂപയിലധികം പിഴ ചുമത്തി.
എങ്കിലും, RHFL-ന് പുറത്തേക്ക് ഫണ്ട് വകമാറ്റുന്നത് നിരീക്ഷിക്കുന്നതില്‍ അന്വേഷണ സംഘങ്ങള്‍ പരാജയപ്പെട്ടു. കൂടാതെ RFHL-ന്റെ ഹോള്‍ഡിംഗ് കമ്പനിയായ റിലയന്‍സ് ക്യാപിറ്റല്‍, അന്വേഷണത്തില്‍ ഉള്‍പ്പെട്ട മറ്റ് അനുബന്ധ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ എന്നിവയെ ഉള്‍പ്പെടുത്തി അന്വേഷണത്തിന്റെ പരിധി വിശാലമാക്കിയില്ല, ഉദാഹരണത്തിന് റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡ്, ക്രെസ്റ്റ് ലോജിസ്റ്റിക്‌സ് & എഞ്ചിനീയേഴ്സ് പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്നിവയെ CLE പ്രൈവറ്റ് ലിമിറ്റഡ് എന്ന് പുനര്‍നാമകരണം ചെയ്തു. RHFL-മായി ബന്ധപ്പെട്ട ഒരു വിഷയത്തില്‍ സെബി ഏകദേശം ഇതേ സമയത്ത് റിലയന്‍സ് കൊമേഴ്സ്യല്‍ ഫിനാന്‍സ് ലിമിറ്റഡിന് 25 കോടി രൂപ പിഴ ചുമത്തിയ കാര്യം ഓര്‍മ്മിക്കണം.
തട്ടിപ്പിന്റെ ഗുരുതരമായ സ്വഭാവം കണക്കിലെടുത്ത്, സീരിയസ് ഫ്രോഡ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷന്‍ ഓഫീസ്, ഇക്കണോമിക് ഒഫന്‍സസ് വിങ് അല്ലെങ്കില്‍ സെന്‍ട്രല്‍ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷന്‍ പോലുള്ള കേന്ദ്ര അന്വേഷണ ഏജന്‍സികള്‍ക്ക് കേസ് റഫര്‍ ചെയ്യാമായിരുന്നു. 2013 ലെ കമ്പനി ആക്ടിലെ (സെക്ഷന്‍ 447), ഭാരതീയ ന്യായ് സംഹിത (സെക്ഷന്‍ 197, 212, 318(എ), 336(3), 316(5), 344) എന്നീ വകുപ്പുകള്‍ പ്രകാരം അനില്‍ അംബാനി, പ്രധാന മാനേജ്മെന്റ് ഉദ്യോഗസ്ഥര്‍, കമ്പനികള്‍ എന്നിവര്‍ക്കെതിരെ ക്രിമിനല്‍ നടപടികള്‍ ആരംഭിക്കാനും അവര്‍ക്ക് കഴിയുമായിരുന്നു. ഈ വകുപ്പുകള്‍ ഫണ്ട് വഞ്ചനാപരമായി വഴിതിരിച്ചുവിടുന്നതിനെ പ്രത്യേകം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നു.
റിസര്‍വ് ബാങ്ക് ഓഫ് ഇന്ത്യ, സെബി എന്നിവയുള്‍പ്പെടെയുള്ള നിയന്ത്രണ സ്ഥാപനങ്ങളുടെ പരാജയം മാത്രമല്ല, എന്‍ഫോഴ്സ്മെന്റ് ഡയറക്ടറേറ്റ്, സെന്‍ട്രല്‍ ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷന്‍, കോര്‍പ്പറേറ്റ് കാര്യ മന്ത്രാലയത്തിന്റെ സീരിയസ് ഫ്രോഡ് ഇന്‍വെസ്റ്റിഗേഷന്‍ ഓഫീസ് തുടങ്ങിയ നിയമ നിര്‍വ്വഹണ ഏജന്‍സികളുടെയും പരാജയം കൂടിയാണിത്. അന്വേഷണത്തില്‍ ഇതും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഈ ഏജന്‍സികളെല്ലാം അവരുടെ ഇഠപെടലുകള്‍ മറച്ചുവെക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചു. എല്ലാ പ്രധാന എഡിഎ ഗ്രൂപ്പ് കമ്പനികളും പൊതു കടം കുന്നുകൂട്ടിക്കൊണ്ടിരിക്കുമ്പോള്‍, വായ്പ നല്‍കുന്ന ബാങ്കുകളും നിര്‍ണായകമായി പ്രവര്‍ത്തിക്കുന്നതിലും അവരുടെ കുടിശ്ശിക തിരിച്ചുപിടിക്കുന്നതിന് ഗ്യാരണ്ടികള്‍ ആവശ്യപ്പെടുന്നതിലും സുരക്ഷാ പലിശ നടപ്പിലാക്കുന്നതിലും പരാജയപ്പെട്ടു. ആര്‍ബിഐയുടെ 2013 ലെ മാസ്റ്റര്‍ സര്‍ക്കുലര്‍ അനുസരിച്ച് അനില്‍ അംബാനിയെ മനഃപൂര്‍വ്വം വീഴ്ച വരുത്തുന്നയാളായി പ്രഖ്യാപിക്കാന്‍ ബാങ്കുകള്‍ക്ക് ഏകദേശം ഒരു ദശാബ്ദമെടുത്തു.
CONTENT HIGH LIGHTS; Reliance continues to shock!!: Cobra Post’s investigation into the ways of fraud?; Ledgers of lies?
