2025 ഫെബ്രുവരി 28ന് സൗരയൂഥം സാക്ഷ്യം വഹിക്കുന്ന ഒരു മഹാ അത്ഭുതം സംഭവിക്കും. ഗ്രഹങ്ങളുടെ അപൂര്‍വ വിന്യാസമായ ”പ്ലാനറ്ററി പരേഡ്” എന്ന അപൂര്‍വ ജ്യോതിശാസ്ത്ര സംഭവമാണ് നടക്കാന്‍ പോകുന്നത്. ബുധന്‍, ശുക്രന്‍, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി, യുറാനസ്, നെപ്റ്റിയൂണ്‍ എന്നീ ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങള്‍ സൂര്യന്റെ അതേ ദിശയില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്ന ഈ വിന്യാസം ”പ്ലാനറ്ററി പരേഡ്” എന്നാണറിയപ്പെടുന്നത്. ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങളും ഉള്‍പ്പെടുന്ന ഈ വിന്യാസം കാണാന്‍ ഇനി 2040 വരെ കാത്തിരിക്കണം. 2025 മാര്‍ച്ച് 3 വരെ ഇന്ത്യയില്‍ ഈ ആകാശ കാഴ്ച പ്രതീക്ഷിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് വാന നിരീക്ഷകര്‍ പറയുന്നു.
സൂര്യന്റെ ഒരു വശത്ത് ഒരേ സമയം ഗ്രഹങ്ങള്‍ അടുത്തുവരുമ്പോള്‍ ഉണ്ടാകുന്ന പ്രതിഭാസത്തെ വിവരിക്കാന്‍ ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞര്‍ ഗ്രഹ വിന്യാസം ഉപയോഗിക്കുന്നു. മൂന്ന് മുതല്‍ എട്ട് വരെയുള്ള എത്ര ഗ്രഹങ്ങള്‍ ഒരു വിന്യാസമായി കണക്കാക്കുന്നു. അഞ്ചോ ആറോ ഗ്രഹങ്ങള്‍ ഒരുമിച്ച് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നതിനെ ഒരു വലിയ വിന്യാസം എന്ന് വിളിക്കുന്നു. അഞ്ച് ഗ്രഹങ്ങളുടെ വിന്യാസങ്ങള്‍ ആറിനേക്കാള്‍ വളരെ കൂടുതലാണ്. എങ്കിലും, ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങളുടെ വിന്യാസങ്ങള്‍ ഏറ്റവും അപൂര്‍വമാണ്. ഡയഗ്രമുകളില്‍ നിന്നും ചിത്രീകരണങ്ങളില്‍ നിന്നും വ്യത്യസ്തമായി, ഗ്രഹങ്ങള്‍ ഒരു നിരയില്‍ ദൃശ്യമാകില്ല. ത്രിമാന സ്ഥലത്ത് വ്യത്യസ്ത ഭ്രമണപഥങ്ങളിലാണ് ഗ്രഹങ്ങള്‍ സൂര്യനെ ചുറ്റുന്നത്, അതിനാല്‍ അവ ഒരു നേര്‍രേഖയില്‍ ഒത്തുചേരുന്നത് അസാധ്യമാക്കുന്നു. ഗ്രഹങ്ങള്‍ ആകാശത്തിന് കുറുകെ ഒരു രേഖയിലൂടെ കൂടുതലോ കുറവോ ദൃശ്യമാകുമെന്നത് സത്യമാണെങ്കിലും, ഗ്രഹങ്ങള്‍ എല്ലായ്‌പ്പോഴും അങ്ങനെയാണ് ചെയ്യുന്നത്. ആ രേഖയെ എക്ലിപ്റ്റിക് എന്ന് വിളിക്കുന്നു. ഇത് സൂര്യനുചുറ്റും ഗ്രഹങ്ങള്‍ പരിക്രമണം ചെയ്യുന്ന സൗരയൂഥത്തിന്റെ തലത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നു. ഇതുകൊണ്ടാണ്, ചിലപ്പോള്‍ ഗ്രഹങ്ങള്‍ പരസ്പരം അടുത്ത് വരുന്നതായി കാണാന്‍ കഴിയുന്നത്.
ബുധന്‍, ശുക്രന്‍, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി, യുറാനസ്, നെപ്റ്റിയൂണ്‍ എന്നീ ഗ്രഹങ്ങള്‍ ഒരു പ്രത്യേക രീതിയില്‍ ആകാശത്തിന് കുറുകെ സൂര്യന്റെ പാതയില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുന്നതാണ് പ്ലാനറ്ററി പരേഡ്. ഈ ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങളുടെ സമ്പൂര്‍ണ ഒത്തുചേരല്‍ 2025 ഫെബ്രുവരി 28-നാണ് ആദ്യം ദൃശ്യമാവുക. 2025 ജനുവരിയില്‍ ആണ് ഈ ഗ്രഹ വിന്യാസം ആരംഭിച്ചത്. ശുക്രന്‍, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി, യുറാനസ്, നെപ്റ്റിയൂണ്‍ എന്നിവ രാത്രി ആകാശത്ത് ഇതിനകം ദൃശ്യമാണ്. എന്നാല്‍ ഫെബ്രുവരി 28-ന് ബുധന്‍ കൂടി വരുന്നതോടെ ഈ നിര പൂര്‍ത്തിയാവുകയും അത്യപൂര്‍വ ആകാശക്കാഴ്ചയായി മാറുകയും ചെയ്യും.
ശുക്രന്‍, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി, നെപ്റ്റിയൂണ്‍, യുറാനസ്, ബുധന്‍ എന്നീ ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങള്‍ സൂര്യന്റെ ഒരേ വശത്ത് എത്തുന്നു. അതിനാല്‍ ഭൂമിയില്‍ നിന്ന് നോക്കുമ്പോള്‍ ഒരേസമയം കാണുന്നതിനെയാണ് പ്ലാനറ്ററി പരേഡ് എന്ന് വിളിക്കുന്നത്. ഗ്രഹ വിന്യാസങ്ങള്‍ സാധാരണ ഉണ്ടാകാറുണ്ടെങ്കിലും ഒരേസമയം ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങള്‍ ആകാശത്ത് ദൃശ്യമാകുന്നത് വളരെ അപൂര്‍വമായി മാത്രമേ സംഭവിക്കാറുള്ളൂ. ഗ്രഹങ്ങള്‍ക്ക് ത്രിമാന ഭ്രമണപഥങ്ങള്‍ ഉള്ളതിനാല്‍ സാധാരണയായി അവ കൃത്യമായി വിന്യസിക്കപ്പെടാറില്ല.
ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങളുടെ ക്രമീകരണം പൂര്‍ണമാകുന്ന ദിനമാണ് ഫെബ്രുവരി 28. ബുധന്‍ കൂടി ഈ പ്ലാനറ്ററി പരേഡിന്റെ ഭാഗമാകുന്നതോടെയാണിത്. സൂര്യനോട് അടുത്തായതിനാല്‍ സാധാരണയായി ബുധനെ കാണാന്‍ പ്രയാസമാണ്. എന്നാല്‍ ഫെബ്രുവരി 28ന് സൂര്യാസ്തമയത്തിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ ബുധനെ ദൃശ്യമാകും. ഇതോടെ വാനനിരീക്ഷകര്‍ക്ക് ഒരേസമയം ഏഴ് ഗ്രഹങ്ങളും കാണാന്‍ കഴിയും. ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞര്‍ക്കും അമച്വര്‍ നിരീക്ഷകര്‍ക്കുമൊക്കെ ഈ ഗ്രഹ വിന്യാസം ഒരു സവിശേഷ അനുഭവമാണ്.
ഗ്രഹങ്ങളുടെ പരേഡിന് സാക്ഷ്യം വഹിക്കാന്‍, നഗരത്തിലെ വെളിച്ചത്തില്‍ നിന്ന് വളരെ അകലെ ഒരു തുറസ്സായ സ്ഥലത്തേക്കോ കുന്നിലേക്കോ പോവുക. കാലാവസ്ഥ വ്യക്തമാണെങ്കില്‍, നെപ്റ്റിയൂണും യുറാനസും ഒഴികെയുള്ള മിക്ക ഗ്രഹങ്ങളെയും നഗ്‌നനേത്രങ്ങളാല്‍ കാണാന്‍ കഴിയും. ഈ രണ്ട് ഗ്രഹങ്ങളെയും കാണാന്‍ ഒരു ദൂരദര്‍ശിനിയുടെ സഹായം വേണ്ടിവരും. കിഴക്ക് ചൊവ്വയും, തെക്ക് കിഴക്ക് വ്യാഴവും യുറാനസും, പടിഞ്ഞാറ് ശുക്രന്‍, നെപ്റ്റിയൂണ്‍, ശനി എന്നിവ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമെന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്. ക്വാഡ്രാന്റിഡ് ഉല്‍ക്കാവര്‍ഷവും ഭാഗിക ഗ്രഹ പരേഡും കാരണം ജനുവരി പ്രത്യേകമായിരുന്നെങ്കില്‍, അപൂര്‍വമായ വിന്യാസം കാരണം ഫെബ്രുവരി കൂടുതല്‍ സവിശേഷമാകാനുള്ള ഘടകങ്ങള്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്നു.
ഇന്ത്യയിലെ കാഴ്ചക്കാര്‍ക്ക്, ഈ ആകാശക്കാഴ്ച കാണാന്‍ ഏറ്റവും അനുയോജ്യമായ സമയം സൂര്യാസ്തമയത്തിന് തൊട്ടുപിന്നാലെയാണ്. അതായത് സൂര്യന്‍ ചക്രവാളത്തിന് താഴെ അസ്തമിച്ചതിന് ഏകദേശം 45 മിനിറ്റിന് ശേഷം കാഴ്ചയ്ക്ക് ഉചിതമായ സമയമായിരിക്കും. പരമാവധി വിസിബിളിറ്റി ഉറപ്പാക്കാന്‍ പ്രകാശം കുറവുള്ള ഒരു സ്ഥലം കണ്ടെത്തേണ്ടത് അത്യാവശ്യമാണ്.
ഗ്രഹ പരേഡ്’ എന്നതിന് ശാസ്ത്രീയ നിര്‍വചനം ഇല്ലെങ്കിലും, സൗരയൂഥത്തിലെ ഗ്രഹങ്ങള്‍ തുടര്‍ച്ചയായി പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമ്പോള്‍ സംഭവിക്കുന്ന ഒരു സംഭവത്തെ സൂചിപ്പിക്കാന്‍ ജ്യോതിശാസ്ത്രത്തില്‍ ഇത് വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കപ്പെടുന്നു. സൗരയൂഥത്തിന്റെ തലത്തിന് മുകളില്‍ കാണുന്നതു പോലെ, ഗ്രഹങ്ങള്‍ ഒരേ സമയം സൂര്യന്റെ ഒരു വശത്ത് നിരനിരയായി വരുമ്പോള്‍ സംഭവിക്കുന്ന ഒരു ജ്യോതിശാസ്ത്ര സംഭവമാണിത്. മൂന്ന് ഗ്രഹങ്ങള്‍ സൂര്യന്റെ ഒരു വശത്ത് ഒരേസമയം വര്‍ഷത്തില്‍ രണ്ടുതവണ വിന്യസിക്കുന്നു. നാല് ഗ്രഹങ്ങള്‍ – വര്‍ഷത്തില്‍ ഒരിക്കല്‍, അഞ്ച് ഗ്രഹങ്ങള്‍ – പത്തൊന്‍പത് വര്‍ഷത്തിലൊരിക്കല്‍, സൗരയൂഥത്തിലെ എട്ട് ഗ്രഹങ്ങളും – ഏകദേശം നൂറ്റി എഴുപത് വര്‍ഷത്തിലൊരിക്കല ും സംഗമിക്കുന്നു.
ഭൂമിയുടെ വീക്ഷണകോണില്‍ നിന്ന് (ഭൂമിയില്‍ നിന്നുള്ള നിരീക്ഷകര്‍ കാണുന്നത് പോലെ) സൗരയൂഥത്തിലെ ഗ്രഹങ്ങള്‍ അവയുടെ ദൃശ്യപരത സാഹചര്യങ്ങള്‍ കണക്കിലെടുക്കാതെ ഒരേ സമയം ആകാശത്തിന്റെ ഒരു ചെറിയ മേഖലയില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമ്പോള്‍ സംഭവിക്കുന്ന ഒരു ദൃശ്യ പ്രതിഭാസം. 2002 ഏപ്രില്‍ 18 ന് ഇത്തരത്തിലുള്ള ഒരു ഗ്രഹ പരേഡ് നടന്നിരുന്നു. അന്ന് നഗ്‌നനേത്രങ്ങള്‍ക്ക് ദൃശ്യമാകുന്ന സൗരയൂഥത്തിലെ എല്ലാ ഗ്രഹങ്ങളും വൈകുന്നേരത്തെ ആകാശത്ത് ഒരു നിരയില്‍ അണിനിരന്നു. പ്രാഥമിക പ്രവചനങ്ങള്‍ അനുസരിച്ച്, അത്തരം ഗ്രഹ പരേഡുകള്‍ 2020 ജൂലൈയിലും, 2022 മാര്‍ച്ച്, ജൂണ്‍ മാസങ്ങളിലും, 2040 ലും 2854 ലും നടക്കും എന്നാണ്.
ആന്തരിക ഗ്രഹങ്ങള്‍ക്ക്, ഏറ്റവും വലിയ നീളത്തിനടുത്താണ് ഏറ്റവും മികച്ച കാഴ്ചാ സാഹചര്യങ്ങള്‍ ഉണ്ടാകുന്നത്. 2020 ഓഗസ്റ്റില്‍, നിരീക്ഷകര്‍ക്ക് ഈ സവിശേഷമായ ഗ്രഹ പരേഡ് കാണാന്‍ കഴിഞ്ഞിരുന്നു. ഒരു രാത്രിയില്‍ എല്ലാ ഗ്രഹങ്ങളെയും കാണാനുള്ള അവിശ്വസനീയമായ അവസരം ലഭിച്ചിരുന്നു. മാസത്തിന്റെ തുടക്കത്തില്‍, അവ്യക്തമായ ഗ്രഹമായ ബുധന്‍ രാവിലെ ആകാശത്ത് പ്രത്യക്ഷപ്പെടും. മിടുക്കനായ ശുക്രന്‍ സമീപത്ത് ഇരിക്കും. ചുവന്ന ഗ്രഹമായ ചൊവ്വ, വിദൂര യുറാനസ്, നെപ്റ്റിയൂണ്‍ എന്നിവയെല്ലാം അവയുടെ എതിര്‍ വശത്ത് വരും. അതുപോലെ വാതക ഭീമന്മാരായ വ്യാഴം, ശനി എന്നിവയും. മങ്ങിയ കുള്ളന്‍ ഗ്രഹമായ പ്ലൂട്ടോ പോലും വരാനിരിക്കുന്ന എതിര്‍പ്പ് കാരണം ആകാശ നിരീക്ഷകര്‍ക്ക് അത് കാണുന്നതിന് അനുകൂലമായ സാഹചര്യങ്ങള്‍ നല്‍കും. ഗ്രഹ പരേഡിന്റെ മറ്റൊരു പദം ‘അപ്പള്‍സ്’ എന്നാണ്.
മിനി ഗ്രഹ പരേഡ് – 3 ഗ്രഹങ്ങള്‍.
ചെറിയ ഗ്രഹ പരേഡ് – 4 ഗ്രഹങ്ങള്‍.
വലിയ ഗ്രഹ പരേഡ് – 5 അല്ലെങ്കില്‍ 6 ഗ്രഹങ്ങള്‍.
മഹത്തായ (പൂര്‍ണ്ണ) ഗ്രഹ പരേഡ് – സൗരയൂഥത്തിലെ എല്ലാ ഗ്രഹങ്ങളും (+ ചിലപ്പോള്‍ പ്ലൂട്ടോ).
മിനി ഗ്രഹ പരേഡുകള്‍ അപൂര്‍വ സംഭവങ്ങളല്ല. ആകാശത്തിന്റെ ഒരേ ഭാഗത്ത് വര്‍ഷത്തില്‍ പല തവണ മൂന്ന് ഗ്രഹങ്ങളെ ഒരേസമയം നിരീക്ഷിക്കാന്‍ കഴിയും എന്നതാണ്.
ഗ്രഹങ്ങളുടെ വിന്യാസം അല്ലെങ്കില്‍ പരേഡ് എന്നതുകൊണ്ട് ജ്യോതിശാസ്ത്രജ്ഞര്‍ സാധാരണയായി ഉദ്ദേശിക്കുന്നത് ഗ്രഹങ്ങള്‍ ആകാശത്തിന്റെ ഒരേ ഭാഗത്ത് പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമെന്നാണ്. ചിലപ്പോള്‍ ആകാശത്തിലെ ഗ്രഹങ്ങളുടെ ക്രമീകരണം ഒരു രേഖയോട് സാമ്യമുള്ളതാണ്, പക്ഷേ എല്ലായിപ്പോഴും അങ്ങനെയല്ല. മിക്കപ്പോഴും, രണ്ടോ മൂന്നോ ഗ്രഹങ്ങള്‍ ആകാശത്ത് ഒരു രേഖയായി മാറുന്നു.
കൂടാതെ, പലതും കാഴ്ചപ്പാടിനെ ആശ്രയിച്ചിരിക്കുന്നു. സൂര്യന്റെ ഒരു വശത്ത് ഗ്രഹങ്ങള്‍ അണിനിരക്കുമ്പോള്‍, ഭൂമിയില്‍ നിന്നുള്ള നിരീക്ഷകര്‍ക്ക് അവ ആകാശത്തിന്റെ ഒരേ പ്രദേശത്ത് ആയിരിക്കണമെന്നില്ല. തിരിച്ചും, ഭൂമിയുടെ വീക്ഷണകോണില്‍ നിന്ന് നോക്കുമ്പോള്‍ ഗ്രഹങ്ങള്‍ ആകാശത്തിന്റെ ഒരേ ഭാഗത്തുതന്നെ ആയിരിക്കുമ്പോള്‍, സൂര്യന്റെ വീക്ഷണകോണില്‍ നിന്ന് നോക്കുമ്പോള്‍ അവ വിന്യസിക്കണമെന്നില്ല.
പ്രവചനങ്ങള്‍ അനുസരിച്ച്, 2020 ജൂലൈ 4 ന്, അപൂര്‍വവും അതുല്യവുമായ ഒരു ഗ്രഹ പരേഡ് നടന്നു. സൗരയൂഥത്തിലെ എല്ലാ ഗ്രഹങ്ങളും – ബുധന്‍, ശുക്രന്‍, ഭൂമി, ചൊവ്വ, വ്യാഴം, ശനി, യുറാനസ്, നെപ്റ്റിയൂണ്‍, കുള്ളന്‍ ഗ്രഹമായ പ്ലൂട്ടോ – ഒരേ സമയം സൂര്യന്റെ ഒരു വശത്ത് അണിനിരക്കുന്നു. മുകളില്‍ വിവരിച്ച മൂന്നെണ്ണത്തില്‍ ആദ്യത്തേതിന്റെ ഒരു തരം ഗ്രഹ പരേഡായിരുന്നു ഇത്. വ്യതിയാന കോണ്‍ വളരെ ചെറുതായതിനാല്‍ ഏതാണ്ട് പൂര്‍ണ്ണമായ വിന്യാസം സംഭവിച്ചില്ല. ഇത്തരത്തിലുള്ള ഗ്രഹങ്ങളുടെ അവസാന പരേഡ് 1982 ല്‍ നടന്നു, അടുത്തത് 2161 ലും 2492 ലും വീണ്ടും പ്രതീക്ഷിക്കുന്നു.
CONTENT HIGH LIGHTS; ‘Saurayutha Pathathileho’: Three more days left for that rare alignment?; For the astronomical wonder of the Planetary Parade held by the seven planets; What is Planetary Parade?