ഒന്നര നൂറ്റാണ്ടുകള്‍ക്ക് മുമ്പ് ഇതേ ദിവസമാണ് ഭരണകൂട ഭീകരതയാല്‍ സഹികെട്ട ഒരു ജനത, തൊഴിലാളികളുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ മതാധികാരത്തെയും രാജാധികാരത്തെയും സ്വേച്ഛാധിപത്യത്തെയും തകര്‍ത്തെറിഞ്ഞത്. കൃത്യമായി പറഞ്ഞാല്‍ 1871 മാര്‍ച്ച് 18 നാണ് ‘പാരീസ് കമ്യൂണ്‍’ നിലവില്‍ വന്നത്. ഇന്നത്തെ ഇന്ത്യന്‍ സാഹചര്യങ്ങള്‍ പാരീസ് കമ്യൂണിനു സമമായി വളര്‍ന്നു വരികയാണെന്നത് നഗ്ന സത്യമാണ്. ജനാധിപത്യത്തിന്റെ മറവില്‍ മതാധിപത്യവും ഏകാധിപത്യവും സ്വാംശീകരിക്കുന്ന പാതയാണ് ഇപ്പോഴുള്ളത്. എന്നാല്‍, അതിനെ തടയിടാന്‍ ജനങ്ങള്‍ക്ക് ജാനാധിപത്യത്തിലൂടെയോ, രാഷ്ട്രീയത്തിലൂടെയോ കഴിയാത്ത സ്ഥിതി വന്നിരിക്കുന്നു. ഈ ഘട്ടത്തിലാണ് പാരീസ് കമ്യൂണിന്റെ നൂറ്റന്‍പത് വര്‍ഷത്തെ വീണ്ടും ഓര്‍മ്മിപ്പിച്ച് മാര്‍ച്ച് 18 വന്നിരിക്കുന്നത്.
1860കളുടെ അവസാനത്തോടെ ഫ്രാന്‍സും പ്രഷ്യയും(ഇന്നത്തെ ജര്‍മ്മനി) തമ്മില്‍ അതിര്‍ത്തിത്തര്‍ക്കം രൂക്ഷമാവുകയും യുദ്ധം പൊട്ടിപ്പുറപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ‘ഭരണാധികാരികള്‍ക്കെതിരെ ജനാഭിപ്രായം ഉയരുമ്പോള്‍ അതിര്‍ത്തിയില്‍ യുദ്ധം ഉണ്ടാകും’ എന്ന് ഒ.വി വിജയന്‍ പറഞ്ഞത് ശരിവയ്ക്കുന്ന തരത്തിലാണ് അവിടെ യുദ്ധം ഉണ്ടായത്. ഫ്രാന്‍സില്‍ ചക്രവര്‍ത്തി നെപ്പോളിയന്‍ മൂന്നാമനെതിരേയും പ്രഷ്യയില്‍ ഫ്രഡറിക് വില്യം രാജാവിനെതിരേയും അണപൊട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്ന ജനരോഷത്തില്‍ നിന്ന് ശ്രദ്ധതിരിക്കാന്‍ വേണ്ടിയായിരുന്നു യുദ്ധം. 45 ദിവസംകൊണ്ടു തന്നെ ഫ്രാന്‍സ് യുദ്ധത്തില്‍ പൂര്‍ണമായും പരാജയപ്പെടുക മാത്രമല്ല നെപ്പോളിയന്‍ മൂന്നാമനും ഒരു ലക്ഷം ഫ്രഞ്ച് പട്ടാളക്കാരും പ്രഷ്യയുടെ തടവിലായി. നാണംകെട്ട പരാജയത്തില്‍ ദുഃഖവും ദേഷ്യവും പതഞ്ഞുപൊങ്ങുകയായിരുന്നു പാരീസില്‍. ‘നീണ്ട യുദ്ധങ്ങളും ദുര്‍ഭരണവും കാരണം ജീവന്‍ പിടിച്ചുനിര്‍ത്താന്‍ ഓരോരുത്തര്‍ക്ക് 30 ഗ്രാംവീതം കുതിരയിറച്ചി പോലും കിട്ടാനില്ലെന്ന്’ വിക്ടര്‍ ഹ്യൂഗോവും, ‘മച്ചുകളിലെ എലികളും ഓവുചാലുകളിലെ പെരുച്ചാഴികളും മനുഷ്യഭക്ഷണമായി’ എന്ന് മോപ്പസാങ്ങും വിലപിച്ച ദുരന്തകാലമായിരുന്നു അന്ന് ഫ്രാന്‍സില്‍.
രാജാധിപത്യത്തോട് രോഷാകുലരായ പാരീസ് ജനത 1870 സെപ്റ്റംബര്‍ നാലിന് നിയമസഭാ മന്ദിരം വളയുകയും രാജാധിപത്യം അവസാനിച്ചതായി വിളംബരംചെയ്ത് ദേശീയ പ്രതിരോധ സര്‍ക്കാര്‍ രൂപവത്കരിക്കാന്‍ നിര്‍ബന്ധിക്കുകയും ചെയ്തു. എന്നാല്‍ രൂപീകൃതമായ ദേശീയ സര്‍ക്കാര്‍ ജനഹിതത്തിനനുസരിച്ച് ഉയര്‍ന്നില്ല. പ്രതിരോധ സര്‍ക്കാര്‍ അധികാരമേറ്റതിന് ശേഷവും പ്രഷ്യ ബിസ്മാര്‍ക്കിന്റെ നേതൃത്വത്തില്‍ പാരീസ് ആക്രമിച്ചു.
സര്‍ക്കാര്‍ കീഴടങ്ങി സന്ധി ചെയ്യുന്ന നാണംകെട്ട അവസ്ഥ വന്നു. പതിനായിരക്കണക്കിന് ജനങ്ങള്‍ പ്രതിരോധ സര്‍ക്കാരിനെതിരെ അണി നിരന്ന് ബിസ്മാര്‍ക്കുമായി വെടിനിര്‍ത്തല്‍ കരാറില്‍ ഒപ്പുവെച്ചു.
തുടര്‍ന്ന് മാര്‍ച്ച് 18ന് പാരീസിലെ തൊഴിലാളികളും നാട്ടുകാരും ചേര്‍ന്ന് ദേശീയ പ്രതിരോധ സര്‍ക്കാരിനെ തുരത്തി നേതാക്കളെ കൊന്ന് രാജ്യത്തിന്റെ നിയന്ത്രണം സന്നദ്ധ ജനകീയ സംഘടനയുടെ നിയന്ത്രണത്തിലാക്കി. സര്‍ക്കാര്‍ ഓഫീസുകളില്‍ തൊഴിലാളികളുടെ ചുവന്നകൊടി പാറി. ദേശീയ സന്നദ്ധ സേനയുടെ കേന്ദ്രസമിതി സ്വയംഭരണാധികാരം ഏറ്റെടുക്കുന്നതിനു പകരം ഒരാഴ്ചയ്ക്കകം പൊതുതിരഞ്ഞെടുപ്പ് പ്രഖ്യാപിച്ചു. അതില്‍ 85 സീറ്റില്‍ 64 സീറ്റിലും വിജയം തൊഴിലാളിപക്ഷത്തായിരുന്നു. സ്ത്രീപക്ഷവാദികള്‍, പത്രപ്രവര്‍ത്തകര്‍, കവികള്‍, ചിത്രകാരന്മാര്‍ എന്നിവരെല്ലാമടങ്ങിയ കൂട്ടായ്മ, ‘പാരീസ് കമ്യൂണ്‍’ എന്ന പേരിലുള്ള ഭരണകൂടം മാര്‍ച്ച് 28ന് ചുമതലയേറ്റു.
കൂലി ഏകീകരണം, ഭരണം, വിദ്യാഭ്യാസം എന്നീ രംഗങ്ങളില്‍ പൂര്‍ണമായും മതനിരപേക്ഷത, തൊഴില്‍ശാലകള്‍ തൊഴിലാളികളുടെ സഹകരണ സംഘത്തിന് എന്നുതുടങ്ങി അടിസ്ഥാനപരമായ ഒട്ടേറെ പരിഷ്‌കാരങ്ങള്‍ കുറഞ്ഞകാലത്തിനകം തന്നെ കമ്യൂണ്‍ നടപ്പാക്കി. പാരീസ് കമ്യൂണ്‍ വന്നതോടെ ഫ്രാന്‍സിലെ തീയേര്‍ ഭരണവും പ്രഷ്യയിലെ ബിസ്മാര്‍ക്ക് ഭരണവും യോജിച്ചു. നെപ്പോളിയന്‍ മൂന്നാമനെയും ഒരു ലക്ഷം പട്ടാളക്കാരെയും പ്രഷ്യന്‍ സൈന്യം തടവില്‍ നിന്ന് മോചിപ്പിച്ചു. പ്രഷ്യന്‍ ( ജര്‍മന്‍) സൈന്യത്തിന്റെ കൂടി പിന്‍ബലം തീയേറിന്റെ ദേശീയ സര്‍ക്കാരിന് ലഭിച്ചു.
മേയ് 21ന് പുലര്‍ച്ചെ നാലിന് വേഴ്‌സായി കൊട്ടാരത്തിന്റെ അറുപതിനായിരം പേരടങ്ങിയ ഔദ്യോഗിക സൈന്യം പാരീസ് നഗരത്തില്‍ പ്രവേശിച്ചു. സ്ത്രീകളും കുട്ടികളുമടക്കമുള്ളവരെത്തി പ്രതിരോധിക്കാന്‍ ശ്രമിച്ചെങ്കിലും കൂട്ടക്കൊല നടത്തി സൈന്യം ബാരിക്കേഡുകള്‍ നീക്കി മുന്നേറി. മേയ് 28ന് അവസാനത്തെ ബാരിക്കേഡും വീണു. ആയിരക്കണക്കിനാളുകളുടെ ചോരയില്‍ മുങ്ങി പാരീസ് കമ്യൂണ്‍ തകര്‍ന്നു.
കമ്യൂണിന് പിന്നിലെ ദീര്‍ഘകാല കാരണങ്ങള്‍ 1789ലെ വിപ്ലവം വരെ കണ്ടെത്താനാകും. ഫ്രാന്‍സ് 1789, 1830, 1848 എന്നീ വര്‍ഷങ്ങളില്‍ നിരവധി വിപ്ലവങ്ങളിലൂടെ കടന്നുപോയിട്ടുണ്ട്. ഓരോന്നും ഇടതുപക്ഷത്തിന്റെ വലിയ മുന്നേറ്റത്തില്‍ നിന്ന് ഉയര്‍ന്നുവന്ന് നെപ്പോളിയനുമായി, ലൂയിസ്-ഫിലിപ്പ് രാജാവുമായും പിന്നീട് നെപ്പോളിയന്‍ മൂന്നാമനുമായും അവസാനിക്കുന്നതാണ്. ആ സമയത്ത് പാരീസില്‍ വിപ്ലവ വികാരം ഉടലെടുത്തിരുന്നു.
1870ല്‍ ഫ്രാന്‍സ് ഫ്രാങ്കോ-പ്രഷ്യന്‍ യുദ്ധത്തില്‍ പരാജയപ്പെട്ടപ്പോള്‍, അത് പാരീസ് ഉപരോധത്തിലേക്കും പിന്നീട് 1871ന്റെ തുടക്കത്തില്‍ സമാധാന ഉടമ്പടിയിലേക്കും നയിച്ചു. പാരീസിലെ പല തീവ്രവാദികളും ഇത് അംഗീകരിക്കാന്‍ വിസമ്മതിച്ചു. യുദ്ധം തുടരാമെന്ന് അവര്‍ കരുതി. ഫ്രാന്‍സിലെ ദേശീയ തിരഞ്ഞെടുപ്പുകള്‍ ദേശീയ അസംബ്ലിയില്‍ വലതുപക്ഷ ഭൂരിപക്ഷം നേടിയപ്പോള്‍, പാരീസിലെ തീവ്രവാദികള്‍ സ്വന്തം വഴിക്ക് പോകാന്‍ ആഗ്രഹിച്ചു. പാര്‍ലമെന്ററി ഭൂരിപക്ഷം വളരെ യാഥാസ്ഥിതികരായിരുന്നു. അതിനുള്ളില്‍ ശക്തമായ ഒരു രാജവാഴ്ചാ ഗ്രൂപ്പും ഉണ്ടായിരുന്നു. അതിനാല്‍ ഫ്രാന്‍സ് മൊത്തത്തില്‍ പാരീസിനും ഇടയില്‍ ഒരു നിശ്ചിത വിഭജനം ഉണ്ടായിരുന്നു. അവിടെ തീവ്രവാദികള്‍ വളരെ ശക്തരായിരുന്നു.
ഉപരോധത്തില്‍ അവശേഷിച്ച പാരീസിലെ സൈനിക സേനയായ നാഷണല്‍ ഗാര്‍ഡും അഡോള്‍ഫ് തിയേഴ്‌സിന്റെ ദേശീയ സര്‍ക്കാരും തമ്മില്‍ പാരീസിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിലുള്ള നൂറുകണക്കിന് പഴയ പീരങ്കി തോക്കുകളുടെ നിയന്ത്രണം ആര് ഏറ്റെടുക്കണമെന്നതിനെച്ചൊല്ലി ശത്രുത പൊട്ടിപ്പുറപ്പെട്ടു. നാഷണല്‍ ഗാര്‍ഡ് വഴങ്ങാന്‍ വിസമ്മതിച്ചു. അനുകമ്പയുള്ള നിരവധി പാരീസുകാര്‍ അവരെ പിന്തുണച്ചു. രണ്ട് ജനറല്‍മാര്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടു. തിയേഴ്‌സും സര്‍ക്കാരും വെര്‍സൈല്‍സിലേക്ക് പോയി. ആ ഘട്ടത്തില്‍ കമ്മ്യൂണ്‍ ആയി മാറാന്‍ പോകുന്ന ഭാഗം പാരീസില്‍ ഭരണം ഏറ്റെടുത്തു.
പാരീസിനുള്ളില്‍ തന്നെ പ്രബലമായ ശക്തിയായിരുന്നു നാഷണല്‍ ഗാര്‍ഡ്. കാരണം, യുദ്ധസമയത്ത് പ്രഷ്യക്കാര്‍ പരാജയപ്പെടുത്തിയതിനാലോ തുടര്‍ന്നുള്ള സമാധാന ഉടമ്പടിയിലൂടെയോ ഫ്രഞ്ച് സൈന്യം വലിയതോതില്‍ നിരായുധീകരിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു. നാഷണല്‍ ഗാര്‍ഡിനെ പാരീസില്‍ തന്നെ നിര്‍ത്തി, അവിടെ നിയന്ത്രണം നിലനിര്‍ത്താന്‍ ഉദ്ദേശിച്ചിരുന്നു. പക്ഷേ അത് തിയേഴ്‌സോ പ്രഷ്യക്കാരോ പ്രതീക്ഷിച്ചതിലും വളരെ തീവ്രമായ ഒരു സേനയായി മാറി.
പാരീസും ഫ്രാന്‍സിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളും തമ്മിലുള്ള വിഭജനത്തിന് പുറമേ, പാരീസിനുള്ളില്‍ തന്നെ ഒരു വിഭജനം ഉണ്ടായിരുന്നു. നഗരത്തിലെ കൂടുതല്‍ തീവ്രമായ ഭാഗങ്ങള്‍ക്കും നെപ്പോളിയന്‍ മൂന്നാമന്റെ കീഴില്‍ വളര്‍ന്നുവന്ന പാരീസിലെ കൂടുതല്‍ ബൂര്‍ഷ്വാ വിഭാഗങ്ങള്‍ക്കും ഇടയില്‍, പ്രത്യേകിച്ച് ബാരണ്‍ ഹൗസ്മാന്റെ പാരീസ് പുനര്‍നിര്‍മ്മാണത്തോടെ. മാര്‍ച്ച് അവസാനം കമ്യൂണിനെ നയിക്കുന്ന 92 അംഗ കൗണ്‍സിലിലേക്ക് തിരഞ്ഞെടുപ്പ് നടന്നപ്പോള്‍, പാരീസിലെ ബൂര്‍ഷ്വാ പ്രദേശങ്ങളില്‍ വോട്ടെടുപ്പില്‍ നിന്ന് വളരെ ഉയര്‍ന്ന വിട്ടുനില്‍ക്കല്‍ നിരക്കുകള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു. കമ്യൂണിന്റെ കാലത്ത് അവരുടെ നിവാസികളില്‍ പലരും എപ്പോഴെങ്കിലും നഗരം വിട്ടുപോയി.
കമ്മ്യൂണ്‍ കാലഘട്ടത്തില്‍ ജീവിതം വളരെ ഭിന്നമായിരുന്നു. ഓരോ ജില്ലാ കൗണ്‍സിലും സ്വയം പ്രവര്‍ത്തിച്ചു. ഒരൊറ്റ നേതാവ് ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. നേതൃത്വ തീരുമാനങ്ങള്‍ പലപ്പോഴും വളരെ ആശയക്കുഴപ്പത്തിലായിരുന്നു. നഗരത്തിലെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങള്‍ക്കിടയില്‍ ധാരാളം വ്യത്യാസങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു, കൂടുതല്‍ തീവ്ര വിപ്ലവകാരികളില്‍ പലരും സ്വന്തം ആശയങ്ങള്‍ പരീക്ഷിച്ചു. തൊഴിലാളികളുടെ ബിസിനസുകളുടെ നിയന്ത്രണം പോലുള്ളവ. സഭയെയും ഭരണകൂടത്തെയും വേര്‍തിരിച്ചു. ജോലി സമയം കുറയ്ക്കുന്നതിനായി തൊഴില്‍ നിയമങ്ങള്‍ കൊണ്ടുവന്നു. നഗരത്തിന്റെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളില്‍ സൂപ്പ് കിച്ചണുകള്‍, കുട്ടികള്‍ക്കുള്ള സൗജന്യ സ്‌കൂളുകള്‍ തുടങ്ങിയ സംരംഭങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു.
അങ്ങനെ അഡ്രിനാലിനിന്റെയും മാറ്റത്തിനായുള്ള ആഗ്രഹത്തിന്റെയും ഒരു മിശ്രിതം ഉണ്ടായിരുന്നു. അതേസമയം, തിയേഴ്സ് വെര്‍സൈല്‍സില്‍ കാത്തിരിക്കുകയാണെന്നും നഗരത്തിന് പുറത്ത് ഒരു സൈന്യം പുനസംഘടിപ്പിക്കുന്നുണ്ടെന്നും ഉള്ള ഒരു അവബോധം ഉണ്ടായിരുന്നു. കമ്മ്യൂണ്‍ ഇല്ലാതാക്കാന്‍ ആഗ്രഹിച്ച ഭൂതകാലത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മെയ് 16ന് വെന്‍ഡോം സ്തംഭം പൊളിച്ചുമാറ്റി. കലാകാരന്‍ ഗുസ്താവ് കോര്‍ബെറ്റ് പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചതു പോലെ, ഭൂതകാലത്തിന്റെ പ്രതീകമായി. 1805ലെ ഓസ്റ്റര്‍ലിറ്റ്‌സ് യുദ്ധത്തില്‍ നെപ്പോളിയന്റെ വിജയത്തിന്റെ സ്മരണയ്ക്കായി അതിന് മുകളില്‍ അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഒരു പ്രതിമ ഉണ്ടായിരുന്നു. കമ്മ്യൂണിന്റെ പരാജയത്തിന് ശേഷം ഇത് പുനര്‍നിര്‍മിച്ചു.
തുടക്കം മുതല്‍ തന്നെ വളരെ ശക്തമായ ഒരു പൗരോഹിത്യ വിരുദ്ധ വികാരം ഉണ്ടായിരുന്നു. പിരിമുറുക്കം വര്‍ദ്ധിച്ചതോടെ, പ്രത്യേകിച്ച് വെര്‍സൈല്‍സ് സര്‍ക്കാര്‍ സൈന്യത്തെ അയയ്ക്കാന്‍ തയ്യാറായപ്പോള്‍, കമ്യൂണിന് എതിരായേക്കാവുന്ന ആരെയെങ്കിലും സംശയിക്കുന്നത് പൊതുവായി വര്‍ദ്ധിച്ചു. പാരീസ് ആര്‍ച്ച് ബിഷപ്പ് ജോര്‍ജ്ജ് ഡാര്‍ബോയ് [ഫ്രാങ്കോ-പ്രഷ്യന്‍ യുദ്ധത്തില്‍ പരിക്കേറ്റവര്‍ക്ക് പരിചരണം സംഘടിപ്പിച്ചതിലൂടെ ഒരു വീരനായകനായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു] അറസ്റ്റു ചെയ്യപ്പെടുകയും കൊല്ലപ്പെടുകയും ചെയ്തു, നിരവധി വധശിക്ഷകളില്‍ ഒന്നാണിത്.
പാരീസിനു ചുറ്റുമുള്ള കോട്ടകള്‍ക്കിടയിലൂടെ പ്രതിരോധമില്ലാത്ത ഒരു പാതയിലൂടെയാണ് സാധാരണ സൈന്യം പാരീസിലേക്ക് കടന്നത്. നഗരത്തിലേക്ക് കടന്ന് മധ്യഭാഗത്തേക്ക് തള്ളിക്കയറി. അവിടെ വളരെ വ്യാപകമായ തീപിടുത്തവും നാശവും ഉണ്ടായി, പ്രത്യേകിച്ച് ട്യൂലറീസ് കൊട്ടാരവും ഹോട്ടല്‍ ഡി വില്ലെയും (സിറ്റി ഹാള്‍) കത്തിച്ചത്, പ്രധാനമായും പിന്മാറുന്ന കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകള്‍. മോണ്ട്മാര്‍ട്രെയിലും വടക്കന്‍ പാരീസിലെ മറ്റിടങ്ങളിലുമുള്ള കമ്യൂണിന്റെ ശക്തികേന്ദ്രങ്ങളിലേക്ക് സൈന്യം മുന്നേറി. കമ്യൂണാര്‍ഡുകളുടെ ചെറുത്തുനില്‍പ്പിനെ ക്രമേണ തകര്‍ത്തു. ഇരുവശത്തും കൂട്ടക്കൊലകള്‍ നടന്നു. അത് വളരെ രക്തരൂക്ഷിതമായ ഒരു ആഴ്ചയായിരുന്നു. കമ്യൂണില്‍, പ്രത്യേകിച്ച് ലാ സെമൈന്‍ സാങ്ലാന്റേയില്‍ കൊല്ലപ്പെട്ടവരുടെ എണ്ണത്തെക്കുറിച്ച് ചരിത്രകാരന്മാര്‍ക്കിടയില്‍ തര്‍ക്കം നിലനില്‍ക്കുന്നുണ്ട്.
മരണത്തില്‍ നിന്ന് രക്ഷപ്പെട്ടവരിലൊരാളാണ് കമ്യൂണിന്റെ പ്രസ് ബ്യൂറോയെ നയിച്ച പില്‍ക്കാലത്തെ പ്രശസ്ത കവി പോള്‍ വെര്‍ലെയിന്‍. നിലവിലുള്ള ഭരണത്തെ തകര്‍ത്ത ശേഷം ഭരണം ഏറ്റെടുക്കാതെ ഒരാഴ്ചയ്ക്കകം തിരഞ്ഞെടുപ്പു നടത്തിയത്, എതിര്‍സൈന്യത്തെ തടഞ്ഞുനിര്‍ത്താതെ വേഴ്‌സായി കൊട്ടാരത്തിലേക്ക് പോകാന്‍ അനുവദിച്ചത്, അവരുടെ ബാങ്കുകള്‍ തുറക്കാനും അക്കൗണ്ടിലെ പണംപിന്‍വലിക്കാനും അനുവദിച്ചത്, എതിരാളികള്‍ക്ക് സൈന്യത്തെ പുനസംഘടിപ്പിക്കാന്‍ സൗകര്യവും സാവകാശവും നല്‍കിയത്, ശരിയായ നേതൃത്വം നല്‍കുന്നതിന് വ്യക്തതയുള്ള രാഷ്ട്രീയപ്പാര്‍ട്ടി ഇല്ലാതെ പോയത് -ഇതെല്ലാമാണ് ആദ്യത്തെ തൊഴിലാളിവര്‍ഗ സര്‍വാധിപത്യ ഭരണത്തിന്റെ തകര്‍ച്ചയ്ക്ക് കാരണമെന്ന് ഇന്റര്‍നാഷണലിന്റെ പ്രമേയരൂപത്തില്‍ എഴുതിയ പുസ്തകത്തില്‍ ‘ഫ്രാന്‍സിലെ ആഭ്യന്തരയുദ്ധം’ എന്ന കൃതിയില്‍ പിന്നീട് വിശദീകരിച്ചിട്ടുണ്ട്.
കമ്യൂണിന് തൊട്ടുപിന്നാലെ തേര്‍ഡ് റിപ്പബ്ലിക് വന്നു. അത് പൂര്‍ണ്ണമായും യാഥാസ്ഥിതികമായ ഒരു സര്‍ക്കാരായിരുന്നു. ഗവണ്‍മെന്റിന് നിയന്ത്രണം നഷ്ടപ്പെട്ടാല്‍ എന്ത് സംഭവിക്കുമെന്നതിന്റെ ഭയാനകമായ ഉദാഹരണമായി കമ്യൂണിനെ ഉയര്‍ത്തിക്കാട്ടി. ഫ്രാന്‍സിന്റെ മറ്റ് ഭാഗങ്ങളില്‍ എന്ത് സംഭവിച്ചാലും, പാരീസിനെ അവരുടെ ഇഷ്ടപ്രകാരം നടത്താനാണ് കമ്യൂണാര്‍ഡുകള്‍ ആഗ്രഹിച്ചത്. അത് പതിറ്റാണ്ടുകളായി ഒരുതരം വിഭജനത്തിലേക്ക് നയിച്ചു. 1977 വരെ പാരീസിന് ഒരു മൊത്തത്തിലുള്ള മേയര്‍ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. തലസ്ഥാനത്തിന് അമിതമായ അധികാരമുണ്ടെങ്കില്‍ കമ്യൂണിന് കീഴിലുള്ളതു പോലെ സ്വന്തം വഴിക്ക് പോയാല്‍ എന്തുചെയ്യുമെന്ന ഭയം മൂലമാണിത്.
കാള്‍ മാര്‍ക്‌സ്, ഫ്രെഡറിക് ഏംഗല്‍സ്, വ്ളാഡിമിര്‍ ലെനിന്‍ തുടങ്ങിയ വിപ്ലവകാരികള്‍ കമ്യൂണിനെ തൊഴിലാളിവര്‍ഗ ശക്തിയുടെ ഒരു ഉദാഹരണമായി ഉപയോഗിച്ചു. കമ്യൂണിന്റെ പ്രശ്‌നം അത് വേണ്ടത്ര ക്രൂരമായിരുന്നില്ല എന്നതാണ് എന്നതാണെന്ന് ലെനിന്റെ നിഗമനം. ഇടതുപക്ഷത്തിനും ഫ്രഞ്ച് രാഷ്ട്രീയത്തിലെ വിപ്ലവകരമായ സമ്മര്‍ദ്ദത്തിനും ഇത് ഒരു സമ്പൂര്‍ണ്ണ നാഴികക്കല്ലായി തുടരുന്നു. എന്നാല്‍ കമ്യൂണിന്റെ അക്രമം റാഡിക്കലിസം എന്തിലേക്ക് നയിച്ചേക്കാം എന്നതിനെക്കുറിച്ചുള്ള വലതുപക്ഷത്തിന്റെ മുന്നറിയിപ്പായി തുടരുന്നു. ന്യൂനപക്ഷ വിപ്ലവ പ്രേരണ ഭൂരിപക്ഷ യാഥാസ്ഥിതിക പ്രതികരണത്തിന് കാരണമായി. പത്തൊന്‍പതാം നൂറ്റാണ്ടില്‍ മാത്രമല്ല ഇത് സംഭവിക്കുന്നത്. ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിലും ഇത് കാണാം. 1968 ലെ പ്രക്ഷോഭത്തില്‍ നാം ഇത് കണ്ടു.
ആ ന്യൂനപക്ഷം, ആ വിപ്ലവ പാരമ്പര്യം, ഫ്രാന്‍സിന് തന്നെ വളരെ പ്രധാനമാണ്. അത് 1789 ലേക്ക് തിരികെ പോകുന്നു. ഒരു പരിധിവരെ യാഥാസ്ഥിതികതയിലേക്ക് നയിക്കുന്ന വിപ്ലവകരമായ പൊട്ടിത്തെറി വീണ്ടും ലഭിക്കുന്നു. ഫ്രഞ്ചുകാര്‍ക്ക് സ്വന്തം ചരിത്രം കൈകാര്യം ചെയ്യുന്നതില്‍ ഇത് ഒരു ബുദ്ധിമുട്ടുള്ള ഘടകമാണ്. പ്രത്യേകിച്ച് ഫ്രഞ്ച് ഇടതുപക്ഷം ഈ വിപ്ലവ നിമിഷങ്ങളെ വിലമതിക്കുന്നു. അവര്‍ കമ്യൂണിന്റെ പുരോഗമന വശത്തെ വിലമതിക്കുന്നു. അതേസമയം കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകളും സര്‍ക്കാര്‍ സൈനികരും നടത്തുന്ന അക്രമത്തെ നേരിടാന്‍ പ്രയാസമാണെന്ന് അവര്‍ തിരിച്ചറിഞ്ഞു.
കാള്‍ മാര്‍ക്‌സിന്റെയും ഏംഗല്‍സിന്റെയും നേതൃത്വത്തിലുള്ള തൊഴിലാളി വര്‍ഗത്തിന്റെ ഒന്നാം ഇന്റര്‍നാഷണലില്‍ നിന്ന് ആവേശമുള്‍ക്കൊണ്ട് തിരഞ്ഞെടുപ്പിലൂടെത്തന്നെ ആദ്യമായി ഭരണത്തിലെത്തിയ പാരീസ് കമ്യൂണ്‍ ചോരപ്പുഴയില്‍മുക്കി തകര്‍ക്കപ്പെട്ടിട്ട് ഒന്നരനൂറ്റാണ്ട് പിന്നിടുകയാണ്. ഈ ദിനം ഓര്‍ക്കപ്പെടുമ്പോള്‍ സമാന ദുരിതക്കാഴ്ചകളിലാണ് നമ്മുടെ രാജ്യവും എന്നത് പ്രതിഷേധത്തോടെ ഓര്‍ക്കേണ്ടതാണ്. പള്ളി പൊളിച്ച് അമ്പലം പണിയുന്നതാണ് പട്ടിണിയായ മനുഷ്യന്റെ മുന്നില്‍ അവതിരിപ്പിക്കാന്‍ കഴിയുന്ന ശക്തമായ രാഷ്ട്രീയ പ്രവര്‍ത്തനം എന്നും, ഭരണഘടന ഉറപ്പ് നല്‍കുന്ന മതേതരത്വം പിച്ചി ചീന്തി മതാധിഷ്ഠിത പൗരത്വം നടപ്പാക്കി ഭൂരിപക്ഷ മത വികാരം അനുകൂലമാക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്നത് രാഷ്ട്രീയ കൗശലം ആണെന്നും ധരിക്കുന്നവര്‍ രാഷ്ട്രീയാധികാരം കയ്യാളുകയാണ് രാജ്യത്ത്.
CONTENT HIGH LIGHTS; What is the Paris Commune?: How did the communists take control of Paris?; What is the lesson of the bloody Paris Commune?; Will this happen in India?